Verslaafd

Met onze coassistent loop ik door de gang van het verpleeghuis. Het is 11 uur in de ochtend en ik ruik alcohol. Het geurtje komt van de co, die nog zo jong en mooi is dat ik tegen alle beter weten in denk dat hij geen ernstige persoonlijke problemen heeft. ‘Collega D., ruik jij naar alcohol?’ ‘Jazeker,’ zegt hij, ‘wilt u ook wat?’ En hij haalt een klein plastic spuitflesje uit zijn broekzak met handalcohol waarmee hij zijn handen af en toe reinigt. Of het helpt tegen de MRSA waar we mee worstelen weet ik niet, maar het luchtte wel op.

Sinds collega J.S. door onze hoofden spookt als een verslaafde arts die zijn patiënten zo veel leed berokkende, ben ik zinloos alert. Hoewel ik eigenlijk niet inzie hoe een benzodiazepineverslaving ertoe kan leiden dat je mensen makkelijker de diagnose alzheimer of MS opplakt. Het was geen gemakzucht, want hij zocht er passende scans bij, al waren die van andere patiënten. De co vraagt of ik verslaafde artsen ken. Ja, eentje, alcohol, en hij is reeds lang terug bij zijn Maker en ik was doctoraal-assistent en niemand die er iets aan deed en ik ga zijn specialisatie niet noemen want het is voorbij en het was beschamend.

‘Weet u wat ik beschamend vind?’ vraagt hij nu. ‘Kijkt u hier eens naar.’ Hij toont me een artikel uit NRC Wetenschap waarin wordt beschreven dat beschadigd trilhaarepitheel in het binnenoor mogelijk gerepareerd kan worden met een nieuw ontdekte stof. Men gebruikte daarvoor ‘muizen die doof gemaakt waren door blootstelling aan twee uur hard geluid (116 decibel).’ ‘Kunt u zich voorstellen dat nette mensen zoiets twee uur lang doen met een muis? En dat andere nette mensen dat goedvinden, omdat weer andere nette mensen door dit gemartel met muizen straks misschien beter elkaars gezwets kunnen horen?’

Ik probeer er nog tussen te gooien dat ze dat natuurlijk met verdoofde muizen deden, maar ik weet dat niet zeker, want wij vinden immers dat we ons aan dieren mogen vergrijpen als we denken daar beter van te worden. Zeg ‘plofkip’ en de hele mensheid ligt in de sloot als moreel afstotelijke wezens.

‘Mensen zijn wolken,’ zei Willem Hussem, ‘waar zij komen betrekt de lucht.’ Ik vond dat ooit een treffende karakteristiek, maar het is een rare observatie, die voorbijgaat aan het feit dat we weliswaar in vele opzichten niet deugen, maar dat we ook in staat zijn om dat te constateren.

Terug naar de verslaafde arts. Ik werkte na mijn artsexamen een tijdje in Kenia en omdat in Afrika alles wat losser lag bedienden wij ons daar veel makkelijker van opiaten. Ik had soms migraine en hoewel pethidine natuurlijk niks hielp, maakte het wel dat ik mij brakend en barstend van de koppijn niet eens zo beroerd voelde. Ja, opiaten! Al duizenden jaren een succes. Ook terug in Nederland gebruikte ik af en toe pethidine, zeg drie keer per jaar 50 mg, die ik keurig onder mijn eigen naam uit de opiatenkast haalde. Oudere collega’s fronsten heftig, maar drie keer 50 mg per jaar wordt niet altijd tien keer 50 mg per dag. De co stelt me gerust: ‘U hebt gewoon geen aanleg voor verslaving. Dat komt waarschijnlijk omdat u geen ernstige persoonlijke problemen hebt.’

Waarvan akte.

Bert Keizer is specialist ouderengeneeskunde