Systeemslavernij

‘Uw depressie duurt te lang, onze behandeling stopt hier’, kopte de NRC onlangs. Een ongeruste psycholoog had de krant getipt over de misstanden binnen haar organisatie PsyQ.

Wat blijkt? In Pyongyang-stijl buigt de zoveelste organisatie voor de Almachtige Zorgverzekeraar die zich feitelijk op de stoel van de behandelaar heeft genesteld en zich laat faciliteren door een leger gewillige managers.

Lijsten met patiënten die per acuut ontslagen moeten worden omdat hun langdurige behandeltraject niet meer rendabel is. Groepstherapieën, niet vanuit medische indicatie, maar omdat het lucratiever is dan een-op-een. En last but not least de dubieuze opdracht om een week lang intakes te doen zonder behandelperspectief, met als doel zoveel mogelijk dbc’s declareren. ‘Wij begrijpen de grote financiële druk waar onze organisatie onder staat, maar bemerken dat door nog meer intakes te doen (…) wij aanlopen tegen onze ethische, tuchtrechtelijke en kwalitatieve grenzen en zouden dan ook deze intakes niet willen laten doorgaan totdat we patiënten op korte termijn een kwalitatief goede behandeling kunnen bieden’, reageren behandelaren dan ook bezorgd op deze opdracht.

In mei 2020 waarschuwen PsyQ-directeuren Annet Spijker, psychiater en directeur zorg, en Jolanda van Bussel, bestuurder bedrijfsvoering: ‘Het moge duidelijk zijn dat het water ons bedrijfsmatig gezien aan de lippen staat’ en dat ‘de grond voor langlopende behandelingen steeds verder onder ons afbrokkelt’.

Ik ken de duivelse ggz-dilemma’s: behandelingen die te lang doormodderen zonder goede evaluatie en behandelaren die een tunnelvisie hanteren als het gaat om hun eigen patiënten waardoor ze geen oog hebben voor het leger der wanhopigen dat aan de poort staat te bonken. Niemand is echt verantwoordelijk want alles verloopt ‘via de lijn’ en je moet te allen tijde declarabel blijven.

Voor mij is het doodsimpel: iedereen die betrokken is, is persoonlijk verantwoordelijk voor het feit dat we ‘het systeem’ laten winnen ten koste van de menselijkheid.

Natuurlijk zijn we weer ‘geschokt en verbijsterd’, maar de afgelopen jaren tonen onomstotelijk aan dat we in de praktijk gewoon met elkaar accepteren dat ‘het systeem’ ons steeds meer domineert. Iedereen heeft de mond vol van verandering en de term verander­management bestaat heus, maar zonder persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen verandert er helemaal niets.

De politiek vindt het prima, want die laat alles graag over aan ‘het veld’

Het hoofdlijnenakkoord zou je kunnen zien als het toonbeeld van systeemslavernij: de veldpartijen zijn allerlei algemene doelen gaan formuleren met als resultaat een mottige lapjes­deken, vooral bestaande uit allerlei deelbelangen, voortkomend uit eigenbelang.

De politiek vindt het prima, want die laat alles graag over aan ‘het veld’. Een noemenswaardige check op het concretiseren van die doelen, zoals het handhaven van de treeknormen, is er niet en is blijkbaar ook niet relevant. Zoals een kritische collega opmerkte over het hoofdlijnenakkoord: we zijn het met een heleboel partijen eens geworden dat we volstrekt geen verandering willen. Laat staan verbetering!

Terug naar de misstanden bij PsyQ: wie zou de persoonlijke verantwoordelijkheid willen oppakken? Wie zou met open vizier durven zeggen: ik wil geen directeur meer zijn als ik patiënten zo moet behandelen want ik schend de eed die ik ooit heb afgelegd?

Bij deze daag ik iemand uit: Annet Spijker, directeur en collega-psychiater!