Blogs & columns
Marcel Levi
Marcel Levi
2 minuten leestijd
Column

Het doet er kennelijk niet toe hoe de student wordt opgeleid

Meer wegen naar Rome

9 reacties

Engelse geneeskundestudenten zijn niet heel anders dan Nederlandse. Ze zijn in het algemeen gemotiveerd, slim, breed geïnteresseerd, en hebben belangstelling voor zaken als communicatie, samenwerking en organisatie. Het Engelse medisch curriculum is daarentegen extreem verschillend van de Nederlandse curricula.

Het Britse medical school-curriculum heeft op de meeste plaatsen een heel traditionele opbouw, met veel grootschalige colleges en theorie in de eerste drie jaar zonder enige blootstelling aan patiënten (zelfs niet in colleges) en nauwelijks aandacht voor klinisch redeneren of probleemgeoriënteerd onderwijs. De vierdejaarsstudenten met wie ik wekelijks polikliniek Interne Geneeskunde doe weten werkelijk alles van biochemie, genetica, fysiologie en pathologie, maar kunnen vaak eenvoudige klinische problemen niet oplossen of simpele patiëntgebonden vragen beantwoorden.

Ik zie de studenten twee jaar later terug op de spoedeisende hulp en acute medische afdeling – dan in hun zesde jaar en nadat ze twee jaar meer intensief klinisch onderwijs (opnieuw colleges en een hele serie ‘junior’-coschappen) hebben gevolgd. Tot mijn telkens weer grote verrassing zijn het dan opeens fantastische ‘junior doctors’ geworden, die tamelijk zelfstandig een redelijk grote groep patiënten kunnen managen, minstens op het niveau van Nederlandse oudste coassistenten of beginnende arts-assistenten. Naar mijn observatie komen ze nauwelijks of niets tekort aan klinisch redeneren, communiceren ze uitstekend met patiënten en is de samenwerking met andere disciplines effectief en respectvol. In de tussentijd hebben ze ook nog een langdurig en loodzwaar praktijkexamen moeten passeren (een toets met veel ‘echte’ patiënten, strak geobserveerd lichamelijk onderzoek, mondelinge examens in klinisch redeneren en differentiaaldiagnostiek, en talloze vaardighedentests) waarbij de lat extreem hoog ligt.

Het is een interessante ontdekking: het doet er dus kennelijk helemaal niet zoveel toe hoe de student wordt opgeleid: het ‘eindproduct’ verschilt nauwelijks. Wellicht is de kwaliteit van de opgeleverde dokter meer het resultaat van intrinsieke eigenschappen (intellect, sociale intelligentie, motivatie) dan van doorontwikkelde leermiddelen, eindeloos gedefinieerde competenties en gedetailleerde onderwijsdoelen. De selectie van Engelse geneeskundestudenten is net als in Nederland een combinatie van centraal (examencijfers) en decentraal.

Het plaatst de wijze waarop we in Nederland curricula visiteren en beoordelen ook wel in een wat bijzonder daglicht. Het ouderwetse Engelse curriculum zou van de Nederlandse visitatiecommissie een zware onvoldoende krijgen: toch levert het uitstekende artsen af. Het zou voor onze onderwijskundigen en de visiterende organisatie aanleiding kunnen zijn tot enige bescheidenheid. In die kringen wordt immers sterk geleund op een welhaast religieuze en fanatiek beleden onderwijsdoctrine (grote colleges zijn slecht, heel veel weten is zinloos, en parate kennis is onnodig). Zonder dat die gedachte nu op veel evidence is gebaseerd, worden de geneeskundecurricula langs deze lat gelegd en beoordeeld door onderwijskundigen, die vooral onderwijsvormen die stroken met het eigen gedachtegoed positief waarderen en weinig objectief oog hebben voor het eindproduct.

Ondertussen zijn de Engelse studenten heel tevreden over hun onderwijssysteem. De studie wordt hoog gewaardeerd, levert uitstekende artsen af en de studenten voelen zich goed voorbereid op hun latere beroep. Aan de onderwijskundigen blijft de vraag: telt het einddoel of alleen de weg daarnaartoe?

download deze column (pdf)

  • Marcel Levi

    Marcel Levi is internist, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en hoogleraar geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Aleksandra Zoethout

    ANIOS / Arts-onderzoeker, Auckland

    Is het niet gewoon het geval dat ieder individu een andere manier van leren heeft en dus een ander systeem dat beter past? Dus waar in het Engelse systeem bepaalde studenten proviteren is het Nederlandse systeem weer beter voor studenten met minder b...aat bij de klassieke opleiding. Gemiddeld kom je dan op ongeveer de zelfde resultaten uit. Dat gezegd hebbende heb ik als pas-afgestudeerd arts wel ervaren dat je (zeker in de master) zelf je studie maakt of breekt, en wat ik heb gezien tijdens een stage in de UK is dat daar vergelijkbaar.

  • Piet van Loon

    Orthopeed/ houdingsdeskundige, Oosterbeek

    Boeiend dat "tevredenheid"van studenten over hun opleiding als kriterium wordt genomen. Is er in Engeland ook zoveel burnout? Er is m.i. zeer veel te zeggen voor de klassieke opbouw van de medische studie. Eerst de volledige Gezondheidsleer opgebouwd... uit de basisvakken (praktische anatomie niet vergeten, collega Levi) en dan geleidelijk naar de Ziekteleer. Het is net als met rekenen leren: geen basis meer, dan tot in de studietijd achterstand en problemen. Het nu volledig gefragmenteerd aanbieden van de basisvakken in allerlei blokjes, waarin inderdaad vanaf het begin "patiëntencontact"een rol heeft, maakt de Nederlandse student zeker niet tot betere dokters, dan toen we die basis nog integraal en als basis voor begrip voor de samenhang in ontwikkeling, vorm en functie van organen kregen aangeboden.
    Het ongelukkige bestaan van de interdisciplinaire barrière: niemand in al die minizuiltjes weet nog waar de ander mee bezig is, heeft de kracht van de Geneeskunde geen goed gedaan. Bij volksziekten no 1 : rugklachten en artrose kennen we zelfs de ontstaansmechanismen uit de ( Duitstalige) leerboeken niet meer. Niemand kijkt meer naar de 'houding", vanaf Da Vinci een basiskwaliteit voor gezondheid. Hierdoor ook geen preventiekennis en derhalve vastlopen in duizendeneen oplossingen ( duur of niet werkend) aan de achterkant en grote onzekerheid bij jonge dokters om hier mee om te gaan.

  • JW vd Berg

    Arts, Zwolle

    Ik begrijp de verbazing van collega Levi niet en ben het eens met collega Bonte. Bij elke verandering, ook in medische curricula moet men zich altijd afvragen of dat een verbetering inhoudt. Een continue veranderdrift leidt af van waar het om draai...t. Het curriculum van mijn dochter is heel verschillend van dat van mijn generatie of dat van Levi. Zijn de nieuwe dokters beter dan de oude? Ik denk van niet.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Van Den Berg: Nee, dan het moderne geneeskunde onderwijs in Nederland, dat is pas evidence-based! Volgens mij haalt u in dit geval de begrippen wetenschap en religie door elkaar.

    Waar is dan het bewijs dat ons systeem betere dokters opleidt dan ...het "ouderwetse" systeem, behalve in de jubelverhalen van de mensen die dit moderne onderwijssysteem hebben bedacht? En die mensen hebben natuurlijk helemaal geen belangen, en zijn natuurlijk helemaal niet bevooroordeeld, toch? Ze verdienen er alleen hun geld mee...

    Volgens mij is hier het principe van kracht dat het aanbod de vraag bepaalt. Als je (te)veel onderwijskundigen, gogen en peuten van allerlei allooi opleidt, gaan ze hun eigen handeltje zoeken en er vervolgens voor zorgen dat het handeltje blijft groeien en bloeien. Zo is daar de ontwikkeling van de IFMS die voor een nieuwe impuls van werkgelegenheid heeft gezorgd voor mensen met een soortgelijke achtergrond, en er toe geleid heeft dat er allerlei figuren met niets meer dan een "bullshit job" een flink graantje mee kunnen pikken uit de ruif van de kwaliteitskerk.

    Ik heb inmiddels de eer gehad om met zowel Duitse als ook Belgische co-assistenten gewerkt te hebben. Bij de 1e Belgische co had ik nog het gevoel dat het wel een van de beste moest zijn. Bij de 5e had ik dat gevoel niet meer, ze waren allemaal zo goed. Dat is geen wetenschap, maar wel iets wat bij mij een stevige indruk heeft achtergelaten. En de basis van ons vak is nog altijd een goede observatie van de patiënt, in dit geval het resultaat van uw geroemde onderwijssysteem. En dat resultaat is een beetje ziek...

    Vooral als ik zie dat vele Nederlandse co's geen fatsoenlijk neurologisch onderzoek kunnen uitvoeren, maar belangrijker, niet eens een fatsoenlijke anamnese kunnen afnemen, dan maak ik me enige zorgen over deze patiënt...

    Of is het middel tot doel verheven, en doet het resultaat er helemaal niet meer toe?

  • Arjo van den Berg

    Huisarts, opleider, docent Huisartsopleiding VUmc., Zeist

    Erg interessant, maar natuurlijk totaal niet evidence based. "Naar mijn observatie" schrijft hij (N=1 en wat hij observeert is onduidelijk) en dan is hij ook nog eens CEO van het University College London Hospitals ( hij heeft dus een belang). Om op... basis hiervan onderwijskundigen populistisch als rechtlijnig en niet objectief weg te zetten vind ik een CEO onwaardig. Oproepen tot evidence based (Europees) onderzoek had hem meer gesierd.

  • W.J. Duits

    bedrijfsarts, Houten

    Is er echt geen verschil collega Levi in de kwaliteit van de opgeleide artsen in Nederland en het Verenigd Koninkrijk? Het is natuurlijk mooi als dat zo is, dan zijn er dus meerdere wegen die naar Rome leiden, maar is dat werkelijk zo? Is het niet zo... dat een brede basiskennis er voor zorgt dat er sneller en gedifferentieerd gedacht kan worden, dat er veel creatiever omgegaan kan worden met de klachten van een patiënt? Zou een gedegen onderwijs in het uitvoeren van lichamelijk onderzoek het aantal verrichtingen zoals echo's en MRI's niet omlaag kunnen brengen? Reflectie is nodig, dus daarin wil ik ons systeem zeker niet in afvallen, maar zou een grotere basiskennis er bij toch niet beter werken? In feite zegt collega Levi wel dat er verschil is, want de Engelse jonge dokters zijn kennelijk beter in staat op de SEH te functioneren dan onze jonge dokters.

  • Jan Keppel Hesselink

    pijnarts, Bosch en Duin

    Zo zie je maar weer, zonder evalueren en zonder evidence based onderwijs komen er goede dokters in de wereld, onafhankelijk van het opleidingstraject - misschien een goede tip voor onderwijskundigen om de medische opleiding de komende decennia eens N...iet elke 2 jaar te veranderen?

  • A.L. Cense

    psychiater, Stoutenburg

    In de Engelse benadering zie ik vrijwel onverkort terug hoe ik zelf, -inmiddels dus al flink lang geleden-, ben opgeleid. En anders dan die "onderwijskundigen" koester ik de overtuiging dat een stevig fundament beter voorbereidt op de onverwachte sit...uaties die geneeskunde met zich brengt dan competenties die berusten op een veel smaller fundament.
    Ik zou het mooi vinden ook praktijk-indrukken over specifiek het laatste te horen. En ergens heb ik bovendien het vermoeden dat het uitgebreidste fundament de beste uitgangssituatie oplevert om zuiniger en zinniger om te gaan met aanvullende diagnostiek.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Erg interessante reflectie vanuit de UK. Dat geeft inderdaad nogal te denken. Leuk !

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.