De echo’s van The Voice

Er is de afgelopen weken veel gezegd en weinig gezwegen over de misstanden bij The Voice. Werd de enorme ophef veroorzaakt door daadwerkelijke feiten, de opluchting dat er eindelijk ander nieuws dan corona was, of speelt er onderliggend ook iets anders?

De enorme opwinding al in de aanloop naar het programma BOOS deed denken aan de maanlanding van Neil Armstrong of de bevrijding van de Thaise grotvoetballertjes. Als er zoveel commotie ontstaat, dan speelt er meestal iets fundamentelers dan we ons in eerste instantie realiseren. We zijn niet allemaal slachtoffer van grensoverschrijdende Voice-coaches, maar resoneren desondanks sterk op dit thema.

Ik zie regelmatig patiënten die slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Dat kan een eenmalige traumatische ervaring zijn of een jarenlang structureel patroon van misbruik. De mentale schade is hoe dan ook immens en kleurt de rest van hun leven.

Voordat je als hulpverlener het misbruik bespreekbaar maakt, vergewis je je ervan dat je voldoende veiligheid rond zo’n gesprek kunt garanderen. Als je het deksel van de beerput oplicht moet je goed weten op welk moment, hoelang en hoe intensief iemand dat aankan. Ook wil je zeker zijn dat diegene buiten de spreek­kamer voldoende steun heeft als hij of zij weer alleen is.

Ik herinner me een belangrijke les uit mijn opleiding tot psychiater. Tijdens de ochtend­overdracht vertelde een beginnende aios triomfantelijk dat de border­linepatiënte die hij ’s nachts had beoordeeld op de Eerste Hulp voor het eerst in haar leven haar misbruikverhaal met iemand had gedeeld, met hem. De opleider verstijfde en de ijzige stilte was om te snijden. De betreffende aios had nog niet door dat je ernstig trauma nooit vanuit een spontane opwelling aankaart.

Misschien voelen we ons ergens allemaal een beetje aangerand

Als een woekerende bosbrand heeft The Voice de gemoederen van veel andere slachtoffers opnieuw aangestoken. Patiënten die eenzaam op hun kamertje zitten en niet meer slapen doordat de herbelevingen weer de kop opsteken. Slachtoffers die zich afvragen of ze nu hun muziekdocent van toen moeten aanklagen.

De emotionele reactie die we collectief ervaren is deels vanuit afschuw over het jarenlange machtsmisbruik, maar ook omdat we misschien allemaal een beetje in paniek zijn geraakt door het nieuws. Maar als iedereen emotioneel is, wie moet dan de rust bewaren in onze samenleving? Wie vertelt al die andere slachtoffers dat het soms beter is om je eigen moment af te wachten en alleen iets te doen omdat je dat zelf echt wilt in plaats van ‘iets te moeten’ omdat het nu zo actueel is? Als iedereen moet ‘melden’, hoe zorg je in tijden van schaarste in de ggz voor de slachtoffers bij wie de wond blijft bloeden?

Een misbruikslachtoffer tijdens #MeToo was verleid om haar verhaal te doen in een glossy tijdschrift en voelde zich daarna opnieuw afgewezen en haast misbruikt omdat het opeens zo stil werd na alle ophef.

Misschien is het niet zo verwonderlijk dat het nieuws iedereen raakt. In mijn vak weet je dat bepaalde patronen zich altijd en overal herhalen. Misschien voelen we ons ergens allemaal een beetje aangerand omdat we The Voice ook jarenlang toelieten in de intimiteit van onze huis­kamers.