Daar ga ik niet over

‘Gelukkig’, zegt de neuroloog terwijl ze aandachtig kijkt naar de MRI van de oude dame die zonet op de Spoedeisende Hulp is gekomen met verwardheid en neurologische uitval. ‘Het is geen herseninfarct. Ik denk dat jullie beter de neuroloog kunnen bellen.’ Ik kijk haar verbaasd aan. ‘Maar jij bent toch neuroloog?’, vraag ik. ‘Jawel’, zegt ze, ‘maar ik ben de neuroloog van het stroketeam. Ik doe alleen stroke en dit is geen stroke.’

Ik ben minstens zo verbaasd als ik een volgende patiënt met een snel progressieve en ingewikkelde nierinsufficiëntie wil verwijzen naar de nefroloog omdat ik denk dat een nierbiopt moet worden uitgevoerd. De alleraardigste arts-assistent aan de telefoon vraagt of ik de patiënt wil verwijzen naar het glomerulaire team, het interstitiële-nefritisteam of het team voor tubulaire aandoeningen. Als ik haar uitleg dat de oorzaak van de acute nierinsufficiëntie lastig te achterhalen is en ik juist daarom nefrologische expertise nodig heb, blijft ze volhouden dat ik de patiënt alleen maar naar één van die teams kan verwijzen.

Later die dag begint mijn verbijstering de grens van ontvlambaarheid te bereiken als de oncoloog weigert te komen kijken naar een patiënt met een grote uitpuilende tumor in de hals ‘omdat er nog geen weefseldiagnose is, dus misschien is het geen kanker’.

Mijn verbijstering begon de grens van ontvlambaarheid te bereiken

Achtereenvolgens drie keiharde illustraties van waar subspecialisatie toe lijkt te leiden. Ziekenhuizen zijn inmiddels tot de nok toe gevuld met superknappe dokters die er allemaal ‘niet over gaan’. Ze lijken geen zier te geven om patiënten, maar doen alleen hun geliefkoosde orgaan, lievelingsziekte of favoriete weefsel­type. Subspecialisatie betekent kennelijk niet alleen dat je van een klein gebiedje heel erg veel weet (wat natuurlijk uitstekend is) maar vooral dat je totaal niet meer geïnteresseerd bent in de rest. Dit resulteert in een situatie waarbij patiënten vooral te horen krijgen wat ze níét mankeren, dat hun probleem níét op het terrein van deze geconsulteerde dokter ligt en deze dus níéts voor hen kan betekenen. Daarnaast leidt het tot een extreem inefficiënte en kostenverslindende organisatie van de specialis­tische zorg.

Huisartsen moeten er toch ook gek van worden. Probeer maar eens een patiënt met vergrote lymfklieren naar een hematoloog te krijgen. Maar al te vaak tref je subspecialisten die eigenlijk alleen maar geïnteresseerd zijn in maligne lymfomen en zich te hoog verheven voelen om virale lymfadenopathie of een sarcoïdose te diagnosticeren. En de teleurstelling bij het toegesnelde pulmonary embolism response team als de patiënt helemaal geen long­embolie blijkt te hebben, vertaalt zich helaas zelden bij de longartsen in dit team tot een beetje interesse om bij diezelfde patiënt ont­regeld astma of een luchtweginfectie te helpen behandelen.

Met de snel toenemende kennis en mogelijkheden van de geneeskunde is het fantastisch dat we steeds meer dokters krijgen die op een klein specifiek gebied alle details weten en de laatste wetenswaardigheden bijhouden. Echter, als ze vervolgens hun interesse in al het andere verliezen en niet meer bereid zijn patiënten met alternatieve of bijkomende problemen te helpen, leidt het tot een eindeloze versnippering waarvan patiënten steeds meer de dupe dreigen te worden.