Bent u een KOL?

In zijn boek Gesprekken met Grote Geleerden beschrijft wetenschapsjournalist Simon Rozendaal hoe hij in 1992 een snel carrière makende viroloog interviewt die op het punt staat voor zijn werk een prijs van 50.000 Zwitserse Franken te ontvangen van de farmaceutische multinational Ciba-Geicy. Met een glimlach voegt de viroloog Rozendaal toe: ‘Op persoonlijke titel en onbelast!’ De week erop gaat hij een deel van het geld uitgeven aan een groot feest ter ere van zijn oratie.

Ik moest aan de passage uit het boek van Rozendaal denken toen ik de uitnodiging onder ogen kreeg voor de conferentie ‘KOL-management’, georganiseerd door congresbureau SMi en gehouden afgelopen september in Londen. Het kostte me wat moeite om op de conferentiewebsite te achterhalen wat ze met KOL bedoelden, maar uiteindelijk bleek het te staan voor key opinion leader. De door de farmaceutische industrie meest gehanteerde definitie hiervan is ‘iemand die de verkoopcijfers van een product kan opkrikken’, een arts of wetenschapper die genoeg aanzien geniet om het beleid van zijn collega’s om te buigen. In een artikel in BMJ vertelt een voormalig farmaceutisch vertegenwoordigster dat ze hun KOL’s betaalden voor praatjes en daarna de impact van het praatje op hun omzet lieten meten. Als deze niet steeg, werd de KOL niet meer uitgenodigd.

De flyer van de conferentie ‘KOL-management’ legt uit waarom u, als manager of vertegenwoordiger van de farmaceutische industrie, zou moeten deelnemen aan de conferentie. U leert er ‘efficiënt in contact te treden met KOL’s via sociale en traditionele media’, ‘culturele barrières te slechten’, ‘te bepalen wat uw KOL-management u financieel oplevert’, enzovoort. Bent u nerveus aangelegd en maakt u zich zorgen over het juridisch kader? Geen nood: er is een workshop van de heer Shaul Brazil, ‘gespecialiseerd in handelsmisdaad’ en met ‘bijzondere ervaring in ernstige fraude, corruptie en omstreden dienstverlening, (…) verdediging van kartels, uitleveringen, witwassen van geld en alle zaken met betrekking tot winst uit misdaad’. De kosten van dit twee dagen durende seminar? Inclusief koffie, thee en lunch een povere 4041,78 euro (incl btw). 

Maar goed, terug naar Ciba-Geicy en de prijzen die ze in de jaren negentig uitreikten. Als de naam u weinig zegt kan dat kloppen, want vier jaar later zou Ciba-Geicy met farmaceut Sandoz fuseren tot Novartis. Nog eens dertien jaar later zou minister Klink, onder andere op sterk aandringen van de door Rozendaal bezochte prijswinnende Grote Geleerde, een wurgcontract tekenen voor de levering van miljoenen vaccins tegen de Mexicaanse griep. De helft van deze vaccins werd door Novartis geleverd. En zoals het FD onlangs weer bevestigde: geen enkel land betaalde zoveel per vaccin als Nederland en kocht er zoveel per inwoner.

Ik zal aan dit alles geen conclusies verbinden, maar ik ben wel ontzettend benieuwd hoe Keith Allan, manager bij Novartis en keynote speaker op de laatste KOL-conferentie, zijn KOL’s precies managet.

Miquel Ekkelenkamp is arts-microbioloog en schrijver (onder de naam Bulnes)

Meer:

SMi-site: KOL Management