Zorgtaal (14): ‘Bekend met’

Sommige mensen praten expres wat moeilijk. Interviewers bijvoorbeeld best vaak. Speelt Ajax Europees een beetje lekker, gebruikt de vragensteller in plaats van ‘wist u dat’ opeens ‘Bent u bekend met het feit dat het voor het laatst in 1997 was dat Ajax in de finale van de Champions League stond?’ Gekkie. Praat normaal.

‘Bekend zijn met’ betekent dat je er kennis van hebt, er vanaf weet. En dat past niet altijd bij hoe dokters, die ook nogal eens de neiging hebben moeilijk te praten, ‘bekend met’ gebruiken. De term is een vast onderdeel van de voorgeschiedenis, vooral in brieven onderling. Daarin vertellen artsen wat zíj al over de patiënt weten. Maar ze schrijven: ‘Patiënt “is bekend met” een status na radicale prostatectomie’. Of: ‘Patiënte “is bekend met” diabetes mellitus type 2, hypertensie en hypercholesterolemie’. Het moge u verbazen: dat valt nogal eens tegen.

Er is heel, heel veel niet zo erg bekend bij onze patiënten. In het meest extreme geval zelfs niet over die eigen voorgeschiedenis. ‘Dokter, ik was ziek, ik moest geopereerd, maar wat ze precies gedaan hebben...’ ‘Suiker? Nee hoor’, met medicatie ervoor in de rol. Veel vaker gaat het over verkeerde veronderstellingen. In mijn vak bijvoorbeeld dat de nieren ter hoogte van je billen zitten. Of dat de ene testikel de bal is en de andere de bijbal. Doch het vaakst ontbreekt elke kennis, bijvoorbeeld over wat een blaasontsteking eigenlijk is. Of wat een prostaat nou precies doet. En wees eens eerlijk: weet u het echt? Toch krijgen vreselijk veel mannen er klachten van en is prostaatkanker een van de drie meest voorkomende kankers bij mannen.

Voor Nederlanders geldt gezondheid zo ongeveer als het grootste goed. Met daarnaast zorg als een van de hoogste kostenposten van de gemeenschap valt hier dus nog heel veel te winnen. Natuurlijk, patiënteninformatie moet op maat, met een stevige verantwoordelijkheid voor de zorg. Uitleg, uitleg, uitleg. Tijdens de gesprekken en via andere bronnen later in alle rust. Met diepte-informatie voor wie al veel weet en vooral forse aanpassingen voor wie niet zo goed kan meekomen.

Maar ontzettend veel winst is te halen uit educatie vooraf. Als een patiënt nog geen patiënt is. Meer investeren in gezondheidsleer op school bijvoorbeeld. Wanneer wél en ook wanneer níet naar de dokter te gaan. Te veel geld gaat nu op aan als het leed al is geschied.

‘Patiënt is bekend met’. Damn, dat zou mooi zijn. Want kennis is macht, maar kennis is zeker ook gezondheid.