Weer zo’n zorg(elijk)proefballonnetje

Het nieuws haalde zelfs Nieuwsuur: het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein gaat mantelzorgers van patiënten tijdens de opname bij de zorg betrekken. Doel is vooral het verlichten van de werkdruk van verpleegkundigen.

Als de mantelzorgers het bed verschonen, pillen toedienen, de patiënt helpen met wassen en meer van dat soort zaken, dan hebben verpleegkundigen meer tijd voor andere zaken, bijvoorbeeld een goed gesprek met de patiënt voeren, zoals gesteld werd. Natuurlijk moeten die mantelzorgers goed geïnstrueerd worden, dat kost wel wat extra tijd, maar de verwachting is dat het per saldo tijd oplevert en de werkdruk vermindert.

Het klinkt prachtig natuurlijk, maar is het ook reëel? De gemiddelde ligduur van een klinisch opgenomen patiënt is 5,2 dagen. Het merendeel van de patiënten ligt er, godzijdank, slechts twee of drie dagen. Ik schat dat het instrueren flink wat tijd kost en ook niet meteen de eerste dag gedaan kan worden. Vervolgens moet er natuurlijk ook nog regelmatig gecontroleerd worden of de instructies goed begrepen zijn. Waarschijnlijk hebben de beoogde mantelzorgers flink wat vragen en komen ze die dan tussendoor even stellen.

Misschien dat het uiteindelijk wat werkdrukvermindering kan opleveren bij patiënten die een paar weken in het ziekenhuis liggen, maar dat is de minderheid. En dan heb ik het nog niet over al die mantelzorgers die dan even niet kunnen werken of andere noodzakelijke dingen kunnen doen zoals hun kinderen van school ophalen.

Uiteraard moet alles ook heel goed vastgelegd, liefst in protocollen uitgewerkt en verantwoord worden. Is nu juist die administratieve druk niet al jaren veel te hoog en maar niet omlaag te krijgen ondanks alle (ont)regel-de-zorg-activiteiten (waarvoor je trouwens ook weer subsidie aankunt vragen als je tenminste bereid bent flink wat papieren in te vullen). Ik voorzie eerlijk gezegd alleen maar een toename van de administratieve druk en daarmee weer verhoging van de werkdruk en afname van het werkplezier. Dan dat goede gesprek met de patiënt: zit die daar wel op te wachten, wil die niet liever vakkundig verpleegd worden en vooral met zijn naasten praten, en soms ook juist met zijn naasten en de behandelaren (=inclusief verpleegkundigen!).

En ja, ik ben een pessimist: ik zie de eerste tuchtrechtelijke dan wel juridische kwesties al opdoemen: wat gebeurt er als het een keer misgaat, wie is dan verantwoordelijk? Degene die de handeling niet goed heeft verricht of degene die die handeling heeft uitbesteed? Is de instructie wel goed begrepen, is het vermogen van de mantelzorger om iets op de goede manier te kunnen doen (of juist laten) wel goed ingeschat?

Als iemand in de thuissituatie wat langere tijd zorg nodig heeft, dan ligt het mijns inziens meer voor de hand om, als dat kan, mantelzorgers voor bepaalde verzorgingstaken in te schakelen. En dat gebeurt ook al wel. Voordeel is in die situatie dat – als het tenminste gaat zoals het zou moeten gaan – de wijkverpleegkundige of de thuiszorgmedewerker de patiënt en diens mantelzorgers langere tijd meemaakt en beter kan inschatten of iemand een bepaalde zorgactiviteit ook over kan nemen als dat nodig is. Kortom, deze Antonius-proefballon zou ik het liefst meteen willen doorprikken.