We doen het (soms) zelf

Patiënten worden mondiger. Ze eisen steeds meer van de gezondheidszorg en de dokter en willen vaak veel, of liever nog alles, onderzocht hebben. Soms kom ik zuchtend mijn spreekuur door.

De patiënt met vermoeidheidsklachten die eist: ‘Ik wil mijn bloed laten onderzoeken.’ De patiënt met rugklachten: ‘Ik wil een MRI-scan.’ De patiënt die iets gehoord heeft over een buurman met prostaatkanker wil zijn PSA bepaald hebben. De patiënt van wie de overbuurvrouw plotseling overleed aan een hartinfarct, zou graag een hartfilmpje, bloedonderzoek, inspanningstest en het liefst ook nog even een coronairangiografie willen, omdat je het dan pas ‘zeker weet’. Met zijn allen doen we ons best enkel extra onderzoek aan te vragen als dit medisch gezien noodzakelijk is. Vanuit het ‘no further harm’-principe, onze normen en waarden als arts en het kostenplaatje.

Soms maken we het onszelf helaas moeilijker dan dat we het al hebben. Vers van de pers: tussen de 135 en 270 vrouwen zouden in Groot Brittannië vroegtijdig zijn overleden, aldus minister Hunt van Volksgezondheid. Ruim 450 duizend vrouwen rond de 70 jaar hebben sinds 2009 geen uitnodiging meer gekregen voor het bevolkingsonderzoek vanwege een computerfout. Een ander bericht eind 2016 in het nieuws: in het UMC Utrecht zijn bij mogelijk 26 paren de eicellen met het zaad van de verkeerde man bevrucht. Tot slot bracht in maart dit jaar het RTL Nieuws nog naar buiten dat er zo’n twintig ziekenhuispatiënten per maand in Nederland overlijden door een medische misser.

Fouten maken is helaas menselijk. Ook als dokter kan en gaat je dat tijdens je carrière gebeuren. Communicatie, openheid van zaken, aanpassingen, leermomenten, evaluaties, bij-/nascholingen en het daadwerkelijk luisteren naar onze patiënt moet ervoor zorgen dat we dat aantal tot het absolute minimum kunnen beperken. Als ik mijn zeer summiere research van medische missers bekijk, kan ik me ineens heel goed voorstellen waarom de patiënt steeds mondiger en veeleisender wordt. Er is niet alleen de angst en de onzekerheid van wat er aan de hand kan zijn. Er is eveneens een angst en onzekerheid of de dokter wel het juiste onderzoek heeft aangevraagd en of de interpretatie wel op een juiste wijze heeft plaatsgevonden. Willen we met zijn allen blijven streven naar lagere gezondheidskosten én tevreden/gerustgestelde patiënten? Dat is hoe een koe een haas vangt. Goede zorg mag wat kosten. Ook de dokter trekt zich (helaas) iets aan van die negatieve nieuwsberichten. Doet de politiek hetzelfde?