Blogs & columns
Blog

Wat weten wij dokters (nog) van oorlog?

‘Misschien interesseert oorlog je niet, maar de oorlog is wel in jou geïnteresseerd,’ Lev Trotski

1 reactie

Met de inval van de Russen in Oekraïne is de oorlog terug in Europa. En in onze huiskamers. En in onze hoofden. En daar moeten we wat mee. Ook wij als dokters.

Martin van Creveld – veiligheidsexpert en groot kenner van oorlog – vatte het als volgt samen: ‘Oorlog is het belangrijkste wat er is. Als het erop aankomt, beheerst oorlog het bestaan van elk land, regering en individu. Daarom moeten we er altijd op voorbereid zijn, ook al komt het maar een paar keer per eeuw voor. Als de lichamen koud en stijf zijn en de overlevenden om hen treuren, hebben de autoriteiten gefaald.’

Maar wat weten wij als doorsneedokters eigenlijk (nog) van oorlog? Verrassend weinig ben ik bang. Bovendien lijken we er ook niet afdoend op voorbereid te zijn. Kortom: het is de hoogste tijd om over het ondenkbare te gaan nadenken. Net als bij corona.

Om heel praktisch af te trappen. Op 4 maart steeg de vraag naar jodiumtabletten plotseling naar ongekende hoogte na de dreigende taal van Poetin over de mogelijke inzet van nucleaire wapens. Apotheken en drogisterijen konden de vraag van de bezorgde burger niet aan.

Maar de verkoop, distributie en mogelijk gebruik van jodiumtabletten is niet zonder risico. Dus kon VWS meteen aan de slag met een Q&A: nee, op dit moment wordt de koop van jodiumtabletten afgeraden.

Die ophef over het plotselinge hamsteren van jodiumtabletten blijkt één van de redenen voor de experts bij het RIVM om met spoed een onderzoek te doen naar de risico’s voor Nederland voor het geval er een kernbom op Oekraïne zou vallen.

In dagblad Trouw vertelde Lars Roobol, stralingsdeskundige en afdelingshoofd bij het Centrum Veiligheid van het RIVM dat de nucleaire dreiging vanuit Rusland ervoor zorgde dat het RIVM opeens vragen moest beantwoorden die tot vorige week niemand zich stelde’.

Dat laatste zinnetje vond ik uiterst verontrustend om te lezen. Zat er niemand meer op te letten?De alarmbellen gingen bij mij helemaal af toen ik verderop in het nieuwsbericht las dat de berekeningen rond kernbommen nieuw voor het RIVM zouden zijn.

Nieuw? Daar schrok ik echt van. En het zette mij aan het denken. Ik ben namelijk volledig in de veronderstelling dat ze bij ‘de overheid’, in dit geval het

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne, of anders toch bij Defensie, het NCTV, de GGD of een van de vele crisisdiensten wel een aantal worstcasescenario’s op de plank hebben liggen. Net als vroeger. Voor het geval dat. Niet dus?

Roobol spreekt van een ‘eerste vingeroefening’: ‘Voor de verdere berekeningen moeten we veel meer weten van kernwapens.’ Want: ‘Wij zijn een civiele organisatie. Wij kennen niet alle kernbommen.’ ‘We zijn erover in gesprek met Defensie en proberen nu zoveel mogelijk details te verzamelen.’ Aldus Roobol.

In het Parool gaf Roobol (55) een uitgebreidere, maar ook illustratieve toelichting: ‘In de jaren tachtig maakte ik me als 18-jarige jongen nog zorgen over de Koude Oorlog. Maar daarna verdween de Sovjet-Unie, het IJzeren Gordijn viel en de dreiging verdween ook. Dat dit ooit serieus zou worden, had ik niet verwacht, nee.’

Tot een maand geleden was de afdeling van Roobol vooral bezig met metingen van radioactieve stoffen in huizen (radon) of radioactieve afvalstromen. Maar sinds de Oekraïneoorlog is alles anders. Tien van de vijfenveertig teamleden zijn inmiddels met deze crisis aan de slag. Ze passen de modellen aan en berekenen scenario’s door.

Dat laatste is prettig om te vernemen en stelt mij weer wat meer gerust. Er wordt in ieder geval geanticipeerd op de situatie. Al is het reactief van aard.

Dat brengt me terug bij de vraag: zijn wij als dokters voldoende voorbereid op het ondenkbare?

Bijvoorbeeld op ‘zomaar’ een hackaanval vanuit het oosten op de IT-infrastructuur van uw gezondheidscentrum, zorginstelling of ziekenhuis? Waarbij opeens alle patiëntendossiers zijn vernietigd? Rare vraag?

De befaamde generaal Von Clausewitz schreef het in 1832 al: oorlog is enkel een voortzetting van de politiek met andere middelen.

Als beschavingen botsen kunnen er rare dingen gebeuren. Ondenkbare dingen zelfs. Vijf weken geleden leek er in de Oekraïne niets aan de hand te zijn. Dachten we.

Lees ook
  • Dolf Algra

    Dolf Algra (1952) was tot voor kort zelfstandig bedrijfsarts en adviseur in Rotterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • A.F. Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Het zou goed zijn als er een Burger Bescherming (BB) 2.22 bedacht worden zou worden, bij VWS, de GGD en het NCTV. Er is natuurlijk veel kennis - onder de radar - beschikbaar bij Defensie, het Rode Kruis en ngo's als Artsen zonder grenzen.

    Het ...lijkt mij tijd dat allemaal uit de mottenballen te halen en naar het nu te actualiseren, bedacht ik me later.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.