Wantrouwensrelatie - Roel Melchers

Rond de discussie over de beperking van het medisch beroepsgeheim rept Jim Faas, voorzitter van de vereniging van verzekeringsartsen in zijn voorzitterscolumn in Medisch Contact van de ‘... vertrouwensrelatie (van de verzekeringsarts) met integere cliënten…’.
Dit gaf me wat denkwerk met als conclusie dat de relatie tussen een verzekeringsarts en zijn keurling NIET te karakteriseren is als een vertrouwensrelatie… maar eerder als een wantrouwensrelatie.

Oordelende artsen.
Alle artsen oordelen natuurlijk: je kunt geen longontsteking behandelen als je niet eerst tot het oordeel gekomen bent dát er sprake is van een pneumonie.
Met oordelende artsen wordt bedoeld dat hun oordeel gevolgen heeft buiten de arts-cliëntrelatie. Bij voorbeeld bij een gemeentelijke beslissing over de gunning van een invalidenparkeerkaart.
‘Oordelen’ is NIET te combineren met ‘zorgen’. De KNMG heeft dat standpunt, rond 1950, ingenomen. Zo’n standpunt van die belangrijke artsenorganisatie maakt die logica officieel.

Maar alleen met logica kom je ook een heel end: stel, ik begeleid als bedrijfsarts een werknemer bij zijn scheiding. Als hij verzuimt, vraagt de werkgever mij of daar een ziekte verantwoordelijk voor is. Ik onderzoek zorgvuldig en kom tot het oordeel dat dat NIET het geval is. Daarop staakt de werkgever de loonbetaling... Hoe denk je dat ik mijn begeleiding voort kan zetten...?
Voor mijn vak van bedrijfsarts betekent dat dat zorg voor werknemers (die ik ooit heb beoordeeld of ooit zal moeten beoordelen) NIET kan. Sinds 1994 is ‘oordelen’ namelijk de voornaamste taak van de bedrijfsarts.

Zo’n oordelend arts wordt betaald door iemand die belang heeft bij het oordeel dat die arts moet vellen. Denk aan het UWV (+/- WIA-uitkering), de werkgever (+/- loondoorbetaling bij verzuim), de gemeente (+/- invalidenparkeerkaart) en een verzekeringsmaatschappij (+/- overlijdensuitkering).
De keurling is zich daar wel min of meer van bewust. Alleen, hij weet niet zo goed welke criteria de opdrachtgever hanteert bij de consequenties die hij verbindt aan het oordeel van de arts. Wanneer wordt hij, bijvoorbeeld, afgewezen voor een verzekering… of staakt de werkgever de loonbetaling…
En daarvóór ligt: welk scala van oordelen heeft de arts in zijn mars. Welk oordeel pakt voor de keurling het gunstigst uit? En… wát moet de keurling zeggen en doen om een zo’n gunstig oordeel van die oordelend arts te verwerven.

De keurling tast hier in het duister. Hij claimt iets, een invalidenparkeerkaart, loondoorbetaling, een voorziening of een uitkering, omdat hij meent dat hij daar recht op heeft. En hij niet alleen… ook zijn omgeving vindt de situatie van de keurling exemplarisch voor het RECHT dat de keurling claimt. Maar… die besluitgronden van de besluitautoriteit zijn de keurling niet duidelijk.

Als ik met Durf Surfal zijn verzuimsituatie doorspreek, blijkt al snel, dat hij met zijn chef niet door een deur kan. Hij ontwikkelt allerlei gezondheidsklachten; slaapt slecht, concentratieproblemen, hoofdpijn…
Als ik tot de conclusie kom dat er zonder die vermaledijde chef eigenlijk niets aan de hand is, zijn we het roerend met elkaar eens.
Maar voor mij betekent dat dat er geen medische verklaring bestaat voor het verzuim. De werkgever heeft dan geen wettelijke verplichting om het loon door te betalen. Ik leg dat uit aan Durf, maar dat dringt niet tot hem door. Hij is gewoon van mening dat hij ‘zo niet aan het werk kan’.
Als dan de werkgever inderdaad de loondoorbetaling staakt, begint er iets te dagen bij Durf. Hij voorziet problemen met de betaling van zijn vaste lasten.
Linksom of rechtsom hervat Durf zijn werkzaamheden. Maar als hij een paar maanden later weer verzuimt, weet hij inmiddels wat hij tegen mij moet zeggen. Met alle kracht die hij in zich heeft zal hij ontkennen dat zijn gezondheidsklachten (en zijn verzuim) veroorzaakt worden door die verstoorde relatie met zijn chef. Hij zal alle… alle!... registers opentrekken om een echte ziekte daar de schuld van te kunnen geven. Inclusief een gang naar de tuchtrechter!

Dus. Niet alle arts-cliëntverhoudingen zijn vertrouwensrelaties. De relatie van een keurling met zijn keurende arts is er een van wantrouwen.

Roel Melchers