Vóór corona: de man uit Togo

Hij kwam uit Togo en zoals velen was hij Europa binnengekomen via Italië. Nu hij naar Italië dreigde te worden uitgezet (het was vóór de uitbraak van corona) was hij in hongerstaking gegaan. In Italië, zo zei hij, was hij zijn leven niet zeker. Door het regime van Togo betaalde huurmoordenaars zouden hem daar ombrengen.

Wat weten we hier over het regime van Togo? Het staat bij de Nederlandse overheid op de lijst van veilige landen, maar wordt bij asielaanvragen beschouwd als onveilig land. Voor wie als toerist naar Togo toe wil gaan, is de informatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken eenduidiger: ga niet ’s avonds de straat op, wees ook overdag alert, verzet u niet als u beroofd wordt, houd er rekening mee dat homoseksualiteit ook voor buitenlanders bestraft kan worden met tien jaar gevangenisstraf. Blijkbaar zijn er nog gekken die in Togo naar de leeuwen willen gaan kijken of de voodoomarkt willen bezoeken.

De beschamende en decadente kanten van het westers toerisme worden nooit zo duidelijk als wanneer vakantiegangers recht tegen de stroom van vluchtelingen ingaan, naar een land waar wordt gemarteld en gemoord.

Dat politieke infiltraties ook buiten de landsgrenzen plaatsvinden en dat vluchtelingen door het regime dat ze ontvlucht zijn in de gaten worden gehouden en geïntimideerd, weten we van verschillende landen. Dat Togo informanten in Italië heeft, en dat de man die in hongerstaking ging, daarmee te maken had gehad, leek heel plausibel. Het zou voor geen enkele psychiater aan te wijzen zijn waar zijn reële angst overging in paranoïdie.

Hij was in Frankrijk geweest en in Duitsland, maar Nederland ervaarde hij als het meest veilig. Hij noemde het Internationaal Strafhof, waar hij een bijna magische betekenis aan toekende. De hele wereld zou naar Togo kijken als hem hier iets zou worden aangedaan, zei hij en daarom zou dat niet gebeuren.

Wie zo’n positief beeld van Nederland heeft, zou hier meer dan welkom moeten zijn. Wie bij Nederland niet aan drugs of aan een doorgeschoten euthanasiewetgeving denkt, maar aan het Internationaal Strafhof, zou geen inburgeringscursus moeten volgen, maar een inburgeringscursus mogen geven. Helaas kunnen we niet kiezen welke vluchtelingen juist in ons land het meest op hun plek zouden zijn.

Dat hij door de uitzetting paranoïde en suïcidaal werd, deed niets af aan de strikte regels van het Dublinakkoord, dat nu bepaalde dat hij terug moest naar het eerste land waar hij Europa was binnengekomen.

In Italië zou hem ook hulp kunnen worden geboden. Dat hij die hulp niet zou zoeken en de dreiging zou verkiezen boven de dood, verklaarde ik (in iets andere woorden) en zonder dat hij erom vroeg. Of die verklaring hem zou helpen, betwijfelde hij en daar had hij waarschijnlijk gelijk in. Het gaf hem niet meer dan een heel klein beetje hoop. Ik rekende op de traagheid van het bureaucratisch systeem. Ze zouden zijn procedure opnieuw in behandeling nemen, en dat gaf hem tijd. Het enige wapen tegen de papieren macht is meer papier. Of nu met de corona-epidemie mensen nog worden uitgezet naar Italië, ten zuiden van Lombardije heb ik nergens kunnen achterhalen.