Vast niks

U kent ze vast wel, die patiënten die heel vaak komen en heel vaak vermoeden dat ze iets mankeren. In elke moedervlek zien ze kanker. Bij elk pijntje vermoeden ze een dodelijke ziekte onder de leden te hebben. Elke week zitten ze weer bij u in de spreekkamer en elke keer weer zegt u dat het ‘waarschijnlijk niks’ is. En elke keer weer horen ze in ‘waarschijnlijk niks’ toch een kleine kans dat er wellicht toch iets is.

Er zijn ook patiënten die hier het tegenovergestelde van zijn. U kent ze wellicht niet, want u ziet ze weinig. Ze komen namelijk niet. Mijn moeder was zo. Bij nagenoeg al haar klachten zei mijn moeder altijd: ‘Het is vanzelf gekomen, dus het zal vanzelf ook wel weer weggaan’. Ze had dat van haar vader, die altijd zei: ‘Ge jankt nog nie al slaon ze uw kop eraf’. Doorgaan, moest je, niet piepen. Ik herinner me als kind een keer dat ze het plafonnetje aan het witten was. Ze stootte haar elleboog tegen de lamp. Ze liep een snee op en vond gelukkig toch dat de huisarts er even naar moest kijken. Het moest gehecht worden. Toen ze thuiskwam, klom ze het huishoudtrapje weer op en ging verder met het witten van het plafonnetje.

De ‘Het is vast niks’-instelling is mij met de paplepel ingegoten. Die instelling is ergens te classificeren tussen ‘Goed vertrouwen in het lichaam’ en ‘Kop in het zand steken’.

Toen ik een harde streng in mijn borst had, dacht ik ook dat het vast niks was. Ik was 35 en ik kende niet eens mensen met borstkanker. Toen ik toch een mammografie en een echo liet maken, werd mijn ‘het is vast niks’-gedachte bevestigd door de boodschap dat het verdikt klierweefsel was. De chirurg vond dat ik een MRI-scan moest laten maken. Ik weet nog dat ik dat tamelijk overdreven vond en dat ik er ook eigenlijk geen tijd voor had, maar ik overtuigde mezelf met de gedachte dat een MRI voor mijn werk best interessant was. Dat het kanker bleek te zijn, zette een streep onder mijn ‘het is vast niks’-instelling en ook onder de stelregel van mijn moeder dat als het vanzelf gekomen is het ook vanzelf weer weggaat.

Nu heb ik een nieuw soort angst ontwikkeld. De ‘Het-zal-toch-niet-dat-ik-denk-dat-het-vast-niks-is-en-dat-het-dan-toch-iets-is’-angst. Ik ben gezegend met een fijne huisarts. Hij begrijpt het als ik zeg dat ik vast voor niks kom, maar het mezelf niet zou vergeven als ik niet gekomen was en dan later denk: ‘Was ik nou toch maar naar de huisarts gegaan.’ Soms zegt hij: ‘Zullen we alvast een afspraak maken voor over een paar weken om het nog eens te controleren?’

Zo’n huisarts, die zijn pappenheimers kent, is goud waard. Zo eentje die je doorziet, ook als je niet vaak komt en ook als je heel erg je best doet om vooral niet te komen omdat je altijd denkt dat het ‘vast niks’ is.