Stop tekenen van zwijgcontracten
3 reactiesMet enige schroom begin ik aan deze column. Waarom? Omdat ik er niet van houd als emoties de boventoon voeren in een debat. Maar ik heb genoeg van de zwijgcontracten in de zorg. En daar wil ik vanaf.
Eerst de feiten. Het woord zwijgcontract is het meest verafschuwde begrip in de zorg. Dat bleek vorig jaar na een calamiteit in het Hilversumse ziekenhuis Tergooi. Naar aanleiding hiervan was tussen ziekenhuis en familie contractueel vastgelegd om niet naar buiten te treden.
Gelukkig is dit toch bekend geworden. Want openheid is een vereiste voor goede zorg, het is een kenmerk van goed bestuur en voorwaarde voor vertrouwen. Terecht is er vervolgens afgesproken dat het niet in orde is om zo’n zwijgcontract op te stellen.
Toch worden er nog steeds zwijgcontracten in de zorg getekend. Zowel in Nederland als daarbuiten. Ik geef toe dat ook ik me daaraan schuldig maak. Let wel, het gaat hier om puur zakelijke zwijgcontracten tussen ziekenhuizen en farmaceuten of tussen ziekenhuizen en leveranciers van medische hulpmiddelen, zoals stents en pacemakers.
Terwijl de wereld transparanter wordt en bijna alles terug te vinden is, blijft er namelijk één ding onbekend: de prijs van pillen, pacemakers, hechtdraadjes, et cetera. Allemaal middelen die nodig zijn om topzorg te kunnen leveren. Opmerkelijk, want een markt functioneert pas goed als er minimaal sprake is van transparantie in de prijs. Die openheid ontbreek in de zorg: ‘het grote zwijgen’ garandeert dat de prijs van veel zorgproducten geheim blijft en te hoog is.
Ik schaam me ervoor dat ik net als veel van mijn collega’s wereldwijd mijn mond houd over deze afspraken. Wij zwijgen, omdat de leveranciers geen belang hebben bij openheid. Intussen laten ze mij en mijn collega’s geloven dat wij de beste prijs hebben afgesproken. Zeker weten doen we dat nooit – omdat we de markt niet kunnen overzien.
Waarom tekenen wij dan? Wat beweegt ons? Wat gebeurt er als wij niet tekenen? Dan vervalt de voorgestelde deal. Dan heb ik een probleem met mijn dokters. Dan haal ik mijn eigen financiële doelstellingen niet. Dan blijf ik de ‘oude’ prijs betalen. En overstappen naar een ander product kost tijd en geld.
U hoort het, hier klinkt angst in door. Ook ik ben soms bang om niet te tekenen. Dus doe ik het maar. Dan heb ik de geoffreerde korting te pakken, zijn mijn dokters blij en haal ik mijn doelstellingen. Of ik de beste deal heb in termen van waarde voor mijn patiënten weet ik niet.
Sta ik alleen met mijn schroom en angst? Nee. Niet al mijn collega’s tekenen dit soort zwijgcontracten en ook niet alle leveranciers hanteren een zwijgplicht. Maar onze minister van VWS accepteert ze zelf wel. Naar aanleiding van de gemaakte afspraken in Hilversum keerde zij zich tegen de zwijgcontracten met patiënten en families. Intussen onderhandelt zij doodleuk namens Nederland met de farmaceutische industrie.
De minister sluit een contract maar zwijgt over de prijs. En via een ingewikkelde afrekening met de zorgverzekeraars claimt ze dat de zorg dankzij haar optreden goedkoper wordt. In deze tijd van alternatieve feiten is het onmogelijk om haar claim te bewijzen. Wel valt waar te nemen dat de kosten van geneesmiddelen blijven stijgen en dat de winsten van de farmaceutische industrie niet dalen.
Tijd dus om actie te ondernemen. Echter, wanneer alle ziekenhuizen in Nederland een vuist maken tegen de grote farmaceuten schrikken ze op hun hoofdkantoren meestal niet. Zelfs als we allemaal samenwerken bij de inkoop van een bepaald product vormen wij amper 0,5 procent van de omzet van de betreffende firma. Dat maakt geen indruk.
Beter is het om slim gebruik te maken van onze mogelijkheden: pas als wij met elkaar besluiten om samen met onze minister geen zwijgcontracten meer te tekenen, is dat een krachtig signaal aan de wereld.
Laat ons in Nederland het voortouw nemen. Als de industrie niet meer wil leveren, mag ze dat publiekelijk uitleggen aan onze patiënten. Dat kan het figuurlijke steentje zijn tussen de ogen van de farmaceuten. Dus? Morgen met elkaar beginnen. Stop tekenen zwijgcontracten.
Emile Keuter
Neuroloog, Meppel
Het heeft even geduurd, maar dit vind ik een moedig stukje. Wie volgt? Voor de Maartenskliniek zal het niet heel moeilijk zijn om een redelijke prijs te bedingen voor hun implantaten, maar ik vermoed dat we allemaal schrikken als deze beerput echt op...en gaat. Weleens geprobeerd de prijs van de door u voorgeschreven medicatie te achterhalen? En wat te denken van de aanschaf van nieuwe apparatuur op de afdeling radiologie? Voor een mazzeltje doet de Nederlander alles, zich al of niet bewust van mafiapraktijken.
geert slock
ha, sluis
Voor patienten is het helemaal pervers, maar het massaal gebruik van zwijgcontracten bij het onstlaan van personeel in de zorg is ook weinig transparant.
Vele instellingen koppelen dit zwijgcontract aan de ontslagvergoeding, een handige manier om kri...tiek te voorkomen en het geld komt toch niet eigen zak.
Atta van Westreenen
Medisch student, Rotterdam
Geachte heer Van Houdenhoven,
Helaas klinkt het idee goed, maar is dit niet. Open prijzen leiden namelijk slechts in een markt van volledige mededinging tot lagere prijzen; een type markt dat de farmaceutische zeker niet karakteriseert.
De "open" co...ntracten zullen ook alleen maar leiden tot hogere prijzen: ze impliceren namelijk een "beste prijs garantie". Met andere woorden: de prijs die ziekenhuis A betaalt, is maximaal zo hoog als jij wilt betalen. Omgekeerd, als jij een lagere prijs krijgt, komt ziekenhuis A ook weer langs. Dit betekent dat de producent zich moet committeren aan een prijs, omdat anders de hele markt komt aankloppen. Anders gezegd: "Ik kan u geen lagere prijs geven, dat kost me anders diezelfde korting aan de gehele markt!".
Een andere reden voor hogere prijzen is de volgende: de open contracten zijn ook open voor de concurrent, hetgeen zeker zal leiden tot (waar patentvrij) beste deal garanties: "nergens goedkoper! Wij matchen alle concurrenten!". Dit betekent dat geen enkele producent er iets mee opschiet door korting te geven: die wordt toch gematcht. In wezen ontstaat impliciete kartelvorming, en dat heeft nog nooit geleid tot lagere tarieven.
Al met al is het idee leuk, de praktijk weerbarstig.
Voor een begin met naslag: http://www.jstor.org/stable/1342058 (maar er is buitengewoon veel over geschreven, lees bijvoorbeeld ook co-optation van Nalebuff, erg leuk boek).