Standaard
6 reactiesPsychosomatiek vind ik een van de grootste uitdagingen van het huidige werk. Patiënten met klachten op de grens van lichaam en geest lijden substantieel en drukken als groep op het arbeidsverzuim en de zorgkosten. Om het individuele lijden te verlichten en de zorgorganisatie rondom patiënten met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten te verbeteren, verscheen in 2010 de richtlijn SOLK en kort daarna de NHG-Standaard SOLK. Het is uitdrukkelijk de bedoeling de zorg voor patiënten met SOLK in de eerste lijn te organiseren, om escalatie naar het ziekenhuis en kaatsen van patiënten tussen specialisten te voorkomen. Dat is niet alleen om de kosten laag te houden. Voor of tijdens een bezoek aan een ziekenhuis voor een consult, een onderzoek of een uitslag zal een catastrofale gedachte immers niet opeens oplossen in relativering en innerlijke rust. Verwijzen zonder redelijke verdenking is eigenlijk het meest gemene wat je kunt doen voor iemand met somatisatie en angst. We versterken de klachten door niet te kiezen voor diepgang en contact. ‘Eerst maar eens een foto.’
Het is voor alle artsen moeilijk en voor sommige huisartsen heel moeilijk om het contact tot stand te brengen voor een interventie in de zin van de richtlijn en de standaard bij de behandeling van patiënten met SOLK. Het is hun niet altijd kwalijk te nemen. Het is ook de tijd waarin we leven en de aard van de patiëntenpopulatie. Ik vind het invoelbaar lastig voor de eerste lijn dat patiënten zich af en toe pas serieus genomen voelen als er voldaan is aan de eisen wat betreft aanvullend onderzoek en verwijzing en zich daarna niet meer vertonen tot de volgende symptoomverschuiving. Hoe moet je dan werken aan een goede relatie?
Op het spreekuur kwam een 29-jarige tobberige vrouw die een paar jaar geleden 28 kilo was afgevallen maar nog steeds overtuigend overgewicht had. Ze was al bij de reumatoloog, de orthopeed en de vaatchirurg geweest voor de pijn die ze ‘overal’ had. Er waren geen neurologische afwijkingen, de stemming was geagiteerd depressievig en de inhoud van de conversatie was doordrenkt van negativisme. Sommigen van u kennen haar. Op iedere poging tot primitieve gedragstherapie (regelmaat, lichaamsbeweging, een poging tot werken) volgde zonder omhaal een catastrofaal antwoord (slaapstoornissen door pijn, pijn bij wandelen, pijn op de werkvloer). Ik vertelde over het frequent voorkomen van SOLK, de noodzaak om biopsychosociaal te denken en ik gebruikte de metafoor van het alarm dat te snel afgaat en uiteindelijk brak het ijs en konden we zaken doen. Gelukkig vertelde ze dat de relatie met de huisarts heel goed was. ‘Hij verwijst altijd door en als ik een scan wil, dan krijg ik die.’
Emile Keuter
Lees ook:
E.J.W. Keuter
neuroloog, FLUITENBERG Nederland
ik heb het niet verzonnen. het is echt gebeurd! emile
R.R. van Valderen-Antonissen
Huisarts, TILBURG Nederland
Als de bedoeling was een betoog te schrijven voor echt contact tussen huisarts en patiënt, dan slaat collega Keuter naar mijn idee toch de plank mis. Ik herken me geenzins in de schets van een gemene huisarts met te weinig tijd voor voldoende diepgan...g, die maar met alle winden meewaait en fotootjes laat maken zonder daar een goede reden voor te hebben en ik meen dat dit geen recht doet aan mijn generalistische collega's die met hart en ziel hun vak uitoefenen. Collega Keuter lijkt te vergeten dat hij aan het einde van de multidisciplinaire keten staat in de zorg voor SOLK-patiënten en dat het dan retrospectief gemakkelijk is om het eerstelijnswerk te bekritiseren. Vermoedelijk kan hij de biopsychosociale ingang bewandelen mede dankzij de inspanningen in het voorveld, getuige het feit dat de patiënt nu tegen over hem zit.
Hand in eigen boezem wordt er inderdaad te veel diagnostiek bij deze patiëntengroep gedaan. Het is ook niet altijd even gemakkelijk om ziek van niet-ziek te onderscheiden met alleen je handen, hoofd en stethoscoop. Soms moet ook de dokter gerustgesteld worden. Daarnaast kan het ook zeer functioneel zijn om beperkte diagnostiek in te zetten en intussen het tweede spoor te bewandelen, zoals ook in de NHG-standaard betoogd wordt. Helaas komt het dan ook nog voor dat patiënten ondanks letterlijk verzoek om terug te verwijzen na negatieve bevindingen, toch tussen specialisten worden doorverwezen; ook daar valt nog het één en ander te verbeteren.
Zeker kunnen we het hebben over zinnige en zuinige diagnostiek, zeker kunnen huisartsen nog beter opgeleid worden in het begeleiden van SOLK-patiënten. Laten we dat echter doen in een genuanceerd gesprek als partners in dezelfde keten i.p.v. een polariserende blog zoals deze.
T.J.W. de Ruiter
revalidatiearts, Hengelo Ov Nederland
Interessant overigens dat er een grens is tussen lichaam en geest.een eye opener. ik leefde in de veronderstelling dat lichaam en geest elkaar grotendeels overlappen, dat er nagenoeg geen somatische aandoening te bedenken is zonder inmenging van de s...oftware en andersom.
M.D. Oosterhoff
psychiater, THESINGE Nederland
Geweldig slot. Het legt precies de vinger op de zere plek.
De huisarts die meegaand is wordt ervaren als iemand waar je op kunt vertrouwen.Daar staan we dan met onze mening over wat goed is voor de patient. Maar altijd meegaan dan?
Wat moet onze po...sitie zijn? Hoe stellen we ons op binnen Shared decision making, de patient als (ervarings)deskundige en de dokter als technisch deskundig. patienttevredenheid bovenaan, vraaggerichte zorg? Ik vind dat de gelijkwaardigheid in de relatie soms verward wordt met gelijkheid, maar dat is misschien een paternalistisch standpunt. Af en toe denk ik wel degelijk, dat ik het beter weet op basis van mijn deskundigheid. Maar hoe je daar nou precies mee om moet gaan? Het zal wel zo zijn als met alles: Dat de waarheid in het midden ligt. Soms ga je mee in iets waarvan je weet dat het geen nut heeft en soms trek je een grens. De vraag is dan alleen nog even wanneer. Maar dat ligt op uitwerkingsniveau. Die uitdrukking heb ik geleerd in het management. Je neemt een principiele beslissing en hoe dat in godsnaam moet worden gerealiseerd hoef je je niet druk over te maken want dat is van een ander niveau. Dus in principe moet je wel ergens een grens trekken. Waar ergens moet in een flexibele praktijk worden uitgevonden.
algra
zelfstandig bedrijfsarts - adviseur- blogger, rotterdam
Mooie blog met prachtig plot
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen Nederland
Zo kan het natuurlijk ook! Om met Herman Finkers te spreken: "En weer verliet een tevreden klant het pand". Het is soms verleidelijk maar een van de grootste iatrogene bijdragen aan deze ellende...