Blogs & columns
Blog

Slechte Dokter - Blog Michael van Balken

10 reacties

Eind december 2014 schreef ik mijn blog 'Slechte patiënt' over hoe symptomen van een hartinfarct zorgden voor een moment van grote angst en onzekerheid voor mijn gezin en mij, en over hoe ik in die situatie volstrekt niet de mondige patiënt bleek die ikzelf wel gedacht had te zijn. Op deze blog, en op het interview (pag 30-31) dat daaruit voortvloeide, kreeg ik veel hartverwarmende reacties. Ik ben daar dankbaar voor en ik kan inmiddels met een gerust hart zeggen dat het goed met me gaat. Toch ben ik van een deel van de reacties erg geschrokken.

Patiëntencontacten zijn in de loop der jaren duidelijk anders geworden. Ten eerste nam het aanbod aan patiënten eerder toe dan af. Daarnaast vroegen de contacten zelf – door terecht meer vraag naar uitleg en beter meebeslissen – juist extra tijd, wat ook gold voor de bizar gestegen administratieve lasten per consult. En dat bij maximaal gelijk gebleven, maar vaak zelfs afgenomen tijdsloten per patiënt. Aan het eind van de dag volgt steevast bespreking zus of vergadering zo, want álles moet tegenwoordig 34 werkgroepen door. Bovendien houdt voor wie passie voor het vak heeft de tijdsbelasting daar niet mee op: wetenschappelijk onderzoek en inzet voor je beroepsvereniging komen er nog bovenop. Toch doe je dat óók, want dat geeft juist de extra ‘jeu’.

Tot mijn grote schrik bleek niet alleen dat ikzélf misschien niet oneindig kon blijven doorstapelen. Dat gold voor meer collega’s die daar overigens liever niet te hard voor uitkwamen. Zoals een chirurge* me schreef: ‘Ik ben zelf ook geconfronteerd met hartkloppingen, slapeloosheid en naar wat blijkt tekenen van overwerktheid; misschien iets waar wij “duizendpoten” sneller tegenaan lopen?’ Of een oud-jaargenoot die ik dacht te kennen als ‘die maak je de pis niet lauw’: ‘Elke dagelijks doordaverende dokter loopt dit risico. Duidelijke keuzes maken en zó voor jezelf zorgen dat je het kunt blijven volhouden er voor anderen te zijn en kwalitatief ook de tijd en het inlevingsvermogen kunt blijven opbrengen om echt iets voor anderen te kunnen betekenen, is een groot goed. Ik had er een coachingtraject voor nodig, maar het is zo vreselijk makkelijk om in je oude patroon terug te vallen.’

En daar ligt meteen een ander groot probleem: durven erkennen dat het misschien een tandje minder moet, levert naast het gevoel van falen naar jezelf een schuldgevoel naar je collega’s en patiënten op, want wie gaat jouw werk dan overnemen? Schuldgevoel dat door die collega’s overigens vaker bevestigd dan weggenomen wordt. Een nog jonge gynaecoloog hierover: ‘Toen ik na een lichamelijke knauw als die van jou in mijn maatschap ter sprake bracht dat ik mijn steevast tot 110 tot 120 procent geboekte spreekuren zo niet volhield en terug wilde brengen naar gewoon maximaal 100 procent, kreeg ik reacties als ‘maar hoezo heb jij het drukker dan wij’ en ‘heb je je arbeidsongeschiktheidsverzekering al ingeschakeld, want feitelijk ben je dan dus gedeeltelijk arbeidsongeschikt’. Of een kno-arts over niet eens de onwil, maar de onmacht van de directe collega’s: ‘Dan stel je je grenzen harder, en maak je de dijk breder, maar als de druk bij de maten toeneemt en zij daarop gedwongen worden hun dijken ook te verstevigen, dan komt de druk weer bij jou te liggen.’

Het gaat dus niet goed met veel dokters. Uitzonderingen? Njah, niet helemaal dus. Ik kan link na link opvoeren met getallen hierover. Ook betreffende huisartsen en – hoe zorgwekkender kan het – ook aangaande de dokters die nog met hun opleiding bezig zijn. ‘Compassion for care begint met compassion for self.’ Uitvogelen wat echte compassion for self is viel al niet mee. Daar in een er niet op ingestelde cultuur invulling aan geven, is al helemaal een lastige opgave. Blijk ik naast een slechte patiënt nou ook nog een slechte dokter?

* Geslacht, discipline, citaten: er werd (of niet) wat aan gesleuteld om de niet voor niets niet openbare uitspraken onherleidbaar te houden. Aan de strekking van de uitspraken is overigens nadrukkelijk niets afgedaan.

Michael van Balken

Blogs
  • Michael van Balken

    Michael van Balken is uroloog in het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem, met als speciale interessegebieden zowel functionele als reconstructieve urologie.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M.R. van Balken

    Uroloog,

    Naar aanleiding van bovenstaand blog samen met blog "Slechte Patiënt" http://medischcontact.artsennet.nl/Opinie/Blogs/Michael-van-Balken/Bericht-Michael-van-Balken/147861/Slechte-patient-Michael-van-Balken.htm verscheen in Trouw (29 april 2015) een u...itgebreid interview met de titel" Goede dokter, slechte patiënt". Voor de geïnteresseerden is het stuk in PDF hier vindbaar:
    http://ow.ly/d/3fLn en http://ow.ly/d/3fLp

  • M.R. van Balken

    Uroloog,

    (Vervolg reactie) Maar vooral, vooral moeten we van de toenemend oneigenlijke taken af. De klacht van patiënt én dokter over de tijd en aandacht per consult die aan de patiënt besteed kan worden in vergelijking met dat deel dat opgeslokt wordt door c...omputer- en ander administratieve taken is meer dan terecht. Achterstand in IT-mogelijkheden, maar vooral allerhande bemoeienis van partijen die niet in die polikamer thuis zouden moeten horen spelen hierbij een cruciale rol.

    "Als mensen niet willen verhuizen moet je ze de opdracht geven hoe ze de boel zouden willen inrichten mocht het er toch van komen. Met het nadenken daarover is er al een stukje accepteren begonnen". Meer artsen aannemen is als 'de nieuwe ruimte inrichten'. Ik gun jonge klaren de mooiste baan van hun leven. Maar ik gun hen, en mezelf, ook een toekomst die beter is ingericht. En dat doen we door niet 'het verhuizen te accepteren', maar hard aan de slag te gaan met wat er 'waar we nu wonen'.

  • M.R. van Balken

    Uroloog,

    Naar aanleiding van bovenstaande blog is inmiddels hieronder, maar ook op twitter een aantal malen gevraagd of het aannemen van meer dokters niet dé oplossing is. Weliswaar met dan wat minder inkomen, maar ook minder werkdruk en meer jonge klaren aan... een baan.

    Laat duidelijk zijn: de tragiek van hoog-opgeleide, werkloze professionals gaat me na aan het hart. Maar of het extra aannemen van veel van hen dé (enige) oplossing is voor de door stiekem toch wel veel artsen aangegeven werkdruk én een cultuur waarin dat lastig toegeven is, dat valt nog wel te bezien.

    Voor het feit dat het alleen een "geen geld willen inleveren"-mentaliteit van de vrijgevestigden zou zijn: ik heb niet gezien dat onder specialisten in loondienst er een evident minder vaak voorkomen zou zijn. En, daar beëindigde ik mijn stuk mee (Link jhttp://www2.bsl.nl/corp/common/framecreator.asp?ak=welkom&ap=vakb&altp=http://vb23.bsl.nl/frontend/default.asp?product_id=1389-6555, even zoeken op 'Prins'): juist ook onder hen die nog met de opleiding bezig zijn (AIO's) en bij afronden die extra aan te nemen collega's zouden moeten worden, komt dezelfde problematiek voor!

    Los daarvan: ik heb inmiddels een aantal malen uitbreidende stappen meegemaakt: telkens leidden die kortstondig tot enige werkdrukverlichting, maar binnen no-time hadden de extra collega én wij het weer net zo druk als daarvoor. Er móet dus meer aan de hand zijn.

    Ik noemde in het stuk naast het groeiend aantal patiënten, waarvoor meer dokters op zich logisch zou lijken, ook een andere manier van zorg vragen, van uitleg wensen, van samen besluiten, die meer van de politijd vraagt. De groei die we mogen verwachten, zowel als deze andere zorgbehoefte is zodanig, dat we dat zelfs met extra artsen niet opgelost gaan krijgen. Andere indeling van zorg, slimmere manieren van voorlichting en informatievoorziening en een veel beter gebruik maken van innovatieve ontwikkelingen zullen noodzakelijk zijn om hieraan het hoofd te bieden. (Zie vervolg)

  • Jos Govaarts

    arbo-arts, ZWEELOO Nederland

    Als bedrijfsarts heb ik ook een ongelooflijke druk gehad, met allerlei tegengestelde belangen. Het conflict zit in jezelf, nl ik vindt/ mijn werkgeer vindt, dat ik iets moet doen en wil ik dat wel? Ik krijg in mijn vak vaak te maken met werknemers di...e tegen dezelfde problemen oplopen, Collega's die in loondienst zijn kunnen naar hun bedrijfsarts, soms kan dat zelfs na spreekuur-tijd. En je hoeft je zeker niet eerst ziek te melden.
    Maar wat als je niet toegang hebt tot een bedrijfsarts? Veel arbeidsongeschiktheidsverzekeringen bieden de mogelijkheden om een coachtraject aan te gaan. En zo niet , google dan eens onder de woorden coach en arts, dan heb je tenminste een collega die snapt waar je het over hebt.
    Er is een gezegde: Accepteer wat je niet kunt veranderen; Kracht om te veranderen wat je kunt veranderen;
    Wijsheid om het onderscheid tussen die twee te kunnen maken.
    Ik zou eraan toe willen voegen: geniet van die kleine leuke momentjes zoals de koffieautomaathesprekjes,

  • E.F.G.M. van Glabbeek

    Bedrijfsarts, BAKEL Nederland

    Ik sluit me aan bij collega van Strien. Vaak gaat het ook alleen maar om geld. Binnen een maatschap een extra collega aannemen gaat ten koste van het inkomen van allen binnen die maatschap.
    Ander punt:
    Werkgevers kunnen gewoon doorgaan met het schra...ppen van arbeidsplaatsen zolang de medewerkers het werk dat er ligt blijven doen en zichzelf maar steeds laten opjagen. Op het moment dat er echt werk blijft liggen omdat we niet meer gaan compenseren zal het met de ontslagen gauw gedaan zijn.
    We leven nog steeds in een ongeloofelijke welvaart. Maar 10 euro meer zorgkosten per maand om onze ouders goed te laten verzorgen in de ouderenzorg is iets waarbij we allemaal op onze achterste benen staan.
    Het verdelen van de welvaart is er bij veel ( groot) verdieners zeker niet bij.
    Lees vandaag ook actrie van AH medewerker die 290 jaar moet werken om het salaris van zijn directeur te verdienen.

  • Steven J.A. Verbeek

    Bedrijfsarts, COULLONS Frankrijk

    Wat collega van Strien zegt, onderschrijf ik. Ik zou best 10-20% van mijn salaris willen inleveren om werkloze artsen aan het werk te helpen en zo minder werkdruk te hebben. Alleen in mijn geval, met een ernstig tekort aan bedrijfsartsen in Frankrijk...: ze zijn er gewoon niet......

  • Jos Rensing

    huisarts, den Haag

    Collega Oosterhoff vraagt zich af of door de computer de mogelijkheden tot controleren niet enorm toegenomen met als gevolg de extreme administratieve belasting.

    Ik kan hem/haar vertellen dat mijn leven, nadat ik mijn facebook-, twitter- en linkedin... account beëindigde en mij voornam geen blogs meer te lezen (behalve die in MC) een stuk rustiger is geworden.
    ff afkicken, dat wel.

  • W. van der Pol

    ziekenhuisapotheker en counselor, Delft

    Het is maar de vraag of meer collegae in de maatschap of loondienst of gaan werken in een ZBC "het beter zal gaan met veel dokters. Michael schrijft het van zich af, wetende dat er geen remedie is. Ik heb zelf gewerkt met een toenemend aantal collega...e (in loondienst). Het werd steeds drukker, we pakten steeds mee op en aan. Het waren spannende tijden. Vernieuwingen heetten toen nog geen Innovaties. Maar wat ik wel constateerde was het afnemen van de koffieautomaatgesprekjes, de momenten waarop gelachen kon worden. Dat werd allemaal steeds minder. Vandaar mijn idee van een remedie: "laat het leuk blijven" Dan kunnen mensen veel aan.

  • M.D. Oosterhoff

    psychiater, THESINGE Nederland

    Mooie blog. Ik denk niet dat je een slechte dokter bent als je merkt dat je amper tijd hebt om uit te ademen. Fijn om te lezen, dat ik niet de enige ben die worstel met de hoeveelheid van wat er op je afkomt. Fijn voor mij dan. Gedeelde smart is hal...ve smart. Als je alles goed wilt doen dan heb je aan 7 keer 18 uur nog niet genoeg, dus je moet selecteren. Niet mijn sterkste kant. Ik vraag me af of dit van aller tijden is of dat het toch ook te maken heeft met het computertijdperk. Door de computer zijn enerzijds de mogelijkheden tot controleren enorm toegenomen met als gevolg de extreme administratieve belasting. Ieder klaagt erover, maar we krijgen het niet weg. Anderzijds zijn ook de mogelijkheden van informatie enorm toegenomen. Dat vind ik geweldig, maar het is wel ontzettend veel. Voeg daarbij dat door email de mogelijkheden om te overleggen en dingen te delen ook vele malen groter zijn dan ooit. 100 mails per dag ontvangen en ook zenden is iets waar we evolutionair vast nog niet voor toegerust zijn. En dan heb ik het nog niet over alle blogs die je kunt lezen en kunt schrijven. Kortom: Ik vraag me voor mijzelf soms af of de mogelijkheden die de computer ons biedt niet de oorzaak zijn dat ik steeds meer het gevoel heb dat ik het niet meer kan bijbenen. Of zou het toch de leeftijd zijn? Of is het de aard van het beestje en moeten we het meer zoeken in zelf een manier vinden om er anders mee om te gaan. Ik weet het niet, maar nogmaals. Het is steunend te lezen dat meerderen hiermee worstelen.

  • A. van Strien-van Merkestein

    Specialist ouderengeneeskund, ZOETERMEER Nederland

    Er is dus een oplossing voor de huidige werkloosheid onder jonge klaren en basisartsen. Namelijk neem als gevestigde arts genoegen met een iets lager salaris en schakel de jonge collega's in. Zij staan te trappelen en het verlicht het werk van de ove...rbezette en overbelaste artsen die grote kans lopen een burn-out te krijgen. Zo kunnen we allemaal het vak uitoefenen waar we van houden op een kwalitatief hoog peil. En houden we ook nog tijd voor belangrijke zaken naast het werk. Het levert betere dokters en gelukkiger mensen op.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.