Blogs & columns
Blog

Schreeuw naar de psychiatrie

6 reacties

‘Ik zou de psychiatrie toe willen schreeuwen: “Alsjeblieft, gun dit de patiënten voor wie geen toekomst meer is en gun het hun naasten!” Met die zin eindigt een verhaal van Heleen Weber, een moeder die haar dochter heeft verloren. Deze dochter was een jonge vrouw, die na zestien jaar lijden ten gevolge van psychische aandoeningen uiteindelijk euthanasie heeft gekregen. Het is een aangrijpend verhaal, gepubliceerd door de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE). Ik wil echt dringend aanraden het te lezen. Ik heb zoveel respect voor de liefde voor de dochter die eruit spreekt. Een liefde zo groot, dat ze haar dochter kan toestaan alles los te laten.

De oproep die ze aan het eind doet wil ik dan ook graag doorgeven. Ik vind dat wij als psychiaters ons dat moeten aantrekken. Patiënten die euthanasie vragen vanwege ondraaglijk en uitzichtloos lijden door psychische aandoeningen kunnen over het algemeen niet terecht bij hun eigen psychiater. Van de 68 patiënten aan wie in 2019 vanwege een psychische aandoening euthanasie werd verleend, gebeurde dat bij 52 van hen door een arts verbonden aan wat toen nog Levenseindekliniek heette en nu Expertisecentrum Euthanasie (EE). Dat is ruim 75 procent.

Psychiaters van het EE kunnen een euthanasieverzoek niet helemaal zelf afhandelen. Een onderdeel van het onderzoekstraject is een second opinion door een onafhankelijke tweede psychiater. Het is vaak nog een hele toer psychiaters te vinden die dáártoe bereid zijn. Veel grote instellingen hebben geen beleid ten aanzien van euthanasieverzoeken of second opinions – of het beleid bestaat erin dat ze er niet aan meewerken. Een en ander heeft ertoe geleid dat de wachttijden bij de EE voor mensen met psychische aandoeningen zijn opgelopen tot twee jaar.

Veel psychiaters willen niet aan een euthanasieverzoek meewerken. Dat is hun goed recht. Maar er zijn er genoeg die dat wel willen, vooral jonge psychiaters en die hebben de toekomst. Laat instellingen zorgen voor een beleid waarin deze psychiaters worden gefaciliteerd.

Wat meespeelt is dat een psychiater er niet vaak mee te maken krijgt. Hij voelt zich niet bekwaam hierin. Daarom is goede ondersteuning vanuit de instelling belangrijk. Daarnaast is het Expertisecentrum Euthanasie altijd van harte bereid die te geven.

We moeten als beroepsgroep gehoor geven aan de oproep van Heleen Weber.

Laten instellingen komen met een beter beleid, laat de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie hierin stimulerend optreden.

Ondertussen zou het ook helpen als psychiaters zich melden bij het EE om één dag per week daar te komen werken. En laten we ervoor zorgen dat de psychiaters van de EE niet eindeloos hoeven te leuren voor een second opinion.

Het gaat om minder dan honderd mensen. Met een beetje goede wil is dit snel op te lossen.

‘Waarom meld je jezelf niet aan bij het EE?’, is een terechte vraag die bij je op kan komen. Nou, dat had ik een paar maanden geleden in een impuls gedaan, maar ik heb dat de volgende dag weer ingetrokken. Daar zijn twee redenen voor. Ik doe nu vaak second opinions en dat is ook nodig. En ik heb een andere missie, namelijk de kennis over en hulp bij een dwangstoornis te verbeteren. Aan dat laatste geef ik vooralsnog voorrang, maar ik sluit niet uit dat ik dat over een tijdje wel kan combineren met werken bij het EE. De toekomst zal het leren.

Bij Mirjam, over wie de drie vorige blogs gingen, heb ik gezien hoe waardevol de mogelijkheid van euthanasie is, ook voor de familie. Ik kreeg ook mails van mensen die aangaven hoe graag ze hun geliefde dit ook hadden gegund, in plaats van de suïcide waartoe ze nu waren overgegaan.

Twee jaar wachttijd. Dat moet echt anders!

P.S. Als je als psychiater vrijblijvend meer informatie wilt over werken bij de EE of over het geven van second opinions, dan kun je contact opnemen met de EE. Je mag mij ook mailen menno@dwang.eu of bellen 06-20708160.

Denk je aan zelfdoding en wil je nu contact? Bel of chat anoniem met 0800-0113 of 113.nl. Ze zijn 24/7 open.

lees meer van Menno Oosterhoff
euthanasie ggz psychiatrie
  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Siep De Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Het is goed dat Menno Oosterhof het dilemma rond de uitbehandelde psychiatrische patiënt via een blog belicht. Hij voelt als psychiatrisch patiënt met een dwangstoornis mee, als ervaringsdeskundige met een
    navenant luisterend oor. Ik ben het met El...s van Veen eens dat er veel meer onderzoek moet komen naar acute psychiatrie. Psychiaters kijken nu verbijsterd toe als ze iemand ontslaan en die direct daarna zich suïcideert. Dat maakte ik in mijn eigen familie mee. Op de lijst van 2 jaar wachtende patiënten voor euthanasie en die uitbehandeld zijn bedenken zich alsnog 25 procent van de wachtenden. Maar dat lang niet elke psychiater intensieve gesprekken met patiënten aangaan is ook bekend. In de kliniek waar ik een unieke inkijk had bleek een psychiater slechts 10 minuten per week aan een opgenomen patient besteedde, met vooral oog voor het juiste gebruik van medicatie. Het is jammer dat ECT niet verder is uitgeprobeerd op de genoemde uitbehandelde patiënt van van Bodegom. Bijwerkingen van medicatie zijn soms ernstiger dan ECT waarbij het geheugenverlies erg meevalt. Ondergetekende onderging 29 keer de shocks met zeer goed resultaat. Dat psychiaters leren omgaan op een andere manier dan ze gewend zijn blijkt ook uit de blog” hoe de GGZ verandert” in Medisch Contact. Indringende gesprekken ook bij uitbehandelde patiënten blijven nodig zoals huisarts van Bodegom doet.
    In Gelderland zijn honderd patiënten die soms jaren op een psychiatrische afdeling waren opnieuw psychiatrisch onderzocht en wat bleek: 47 % had een verkeerde diagnose, teveel en onjuiste medicatie. Zij konden met eventuele begeleiding weer terugkeren in de maatschappij.
    ( dagblad TROUW 30 mei 2020). Laten we met de wachtlijst voor euthanasie aan de praat blijven! Huisartsen mogen het hier nooit te druk voor hebben. Ze zijn psychiaters in de eerste lijn.
    Siep de Groot, huisarts niet praktiserend

  • menno oosterhoff

    psychiater, Thesinge

    @ Ria van Bodegom Ik heb veel respect voor huisartsen, die dit soort uiterst ingewikkelde en aangrijpende dingen er bij moeten doen in hun drukke bestaan. Voor ons, psychiaters is het ons specialisme en we hebben veel meer tijd om het te beoordelen e...n er over te overleggen. Dat een huisarts het aandurft in te gaan op een euthanasieverzoek bij een psychische aandoening vind ik moedig. Nogmaals: Ik verheerlijk euthanasie zeker niet. Het is altijd bij gebrek aan beter. Maar als iemand bij dat gebrek aan beter de consequentie durft te nemen, als aan alle zorgvuldigheidseisen is voldaan heb ik daar veel respect voor en ik denk dat over het algemeen naast betrokkenen daar net zo over denken.

  • Ria van Bodegom

    Huisarts, Utrecht

    Afgelopen week nam ik en euthanasieverklaring in ontvangst van een patiënt met een ernstige bipolaire stoornis, met diepe depressies, die elkaar sneller lijken op te volgen. Ze heeft meerdere ernstige pogingen tot suicide ondernomen.
    Het gaf haar r...ust en ze voelde zich erkend in de ernst van haar ziekte dat ze met de huisarts in gesprek kan over euthanasie wanneer er geen behandelopties meer (lijken te) zijn.
    Ik heb ervaring met euthanasie bij een psychiatrische patiente. Ze leed aan steeds sneller zich opvolgende depressieve periodes. Ze was een oudere vrouw (in de 80) waar geen reële therapeutische opties meer waren. ECT gaf geheugenverlies en de angst dat ze dan niet meer wilsbekwaam uit de behandeling zou komen maakte dat dat geen behandeloptie meer was voor haar; medicatie werkte niet of gaf te veel bijwerkingen. Er was een goede samenwerking met een psychiater van de instelling waar ze onder behandeling was. Deze psychiater kende het dossier niet en is als onafhankelijk psychiater opgetreden. De RTE heeft deze psychiater geaccepteerd als onafhankelijke psychiater (dat was wel even spannend en zou ik niet weer zo doen.)
    Ik heb veel waardering voor het vakmanschap van psychiaters en psychologen die mensen in diepe psychiatrische ellende toch weer levensmoed kunnen laten vinden waardoor het gelukkig echt een zeldzaamheid is dat psychiatrische patiënten vragen om euthanasie.

  • Menno Oosterhoff

    Psychiater, Thesinge

    @van Veen Ik sluit me aan bij Van Westreenen. Het is verschrikkelijk wat er gebeurt is met uw zusje. Ik begrijp dat je vanuit dat perspectief moeite hebt met euthanasie. Psychotische depressies kunnen inderdaad levensgevaarlijk zijn. Voor suicides in... een dergelijke situatie en ook voor de meeste andere sucides is euthanasie zeker geen alternatief. Net zo min als bij somatische aandoeningen is ernstig ziek zijn bij psychische aandoeningen een voldoende voorwaarde voor euthanasie. Het moet ook uitzichtloos zijn en er moet geen redelijk ander alternatief zijn. Er is geen sprake van dat uw zusje destijds beoordeeld zou worden als uitbehandeld. Een term die ik overigens nooit gebruik, omdat ik vind dat verlichten en troosten ook vormen van behandeling zijn. Niet de psychiater, maar de patiënt is degene is die euthanasie vraagt. Aan zo'n verzoek wordt pas na een uitvoerige zorgvuldige weging of aan de zorgvuldigheidscriteria is voldaan gehoor gegeven. Familie wordt in dat proces meegenomen.
    Nee, euthanasie is geen alternatief voor suicide. Euthanasie is een alternatief voor ondraaglijk en uitzichtloos lijden, als iemand zelf vrijwillig en consistent daarom verzoekt. Euthanasie is ook geen oplossing. Het is iets wat verleend wordt op verzoek bij gebrek aan beter. .

  • Atta van Westreenen

    Arts, Tilburg

    @ Van Veen
    Vreselijk dat uw zusje zich heeft gesuïcideerd. Nog erger dat het gevoel dat het voorkombaar was, achterblijft.
    Tegelijkertijd denk ik niet dat euthanasie in geval van psychiatrie zich laat vergelijken met de mensen die ooit een TS hebb...en gepleegd en hebben gefaald en daarom het traject maar eens willen ingaan. Zo'n euthanasiewens heeft alleen kans van slagen als werkelijk lijkt dat alle (redelijke) behandelopties ooit zijn geprobeerd en hebben gefaald. Een kortere wachtlijst of doorlooptijd door meer psychiaters is niet hetzelfde als een lagere drempel. Het laatste is moeilijk, het eerste lijkt me gewoon wenselijk.

  • Els van Veen

    huisarts, Dalfsen

    Hoewel ik diep respect heb voor de manier waarop u aandacht vraagt voor de psychisch lijdende medemens, klopt het volgens mij niet wat u hier met uw laatste blogs doet.

    Namelijk het zo voorstellen alsof euthanasie voor ernstig psychisch lijden ee...n goed alternatief is voor suïcide. Euthanasie zou dan een mogelijkheid zijn voor mensen om wel waardig te sterven, omringd door hun geliefden. Die hen dan liefdevol laten gaan.

    Ik ben nabestaande van een zusje wat zich op 19 jarige leeftijd suïcideerde. Dat was in 1992, ik was zelf 21 jaar. Ik ben er erg vóór dat er breed kennis komt over de manieren waarop mensen, wij allemaal, psychisch kunnen decompenseren. Wat had het destijds gescheeld als de mensen om haar heen hadden onderkend dat zij razendsnel -in drie dagen tijd- psychotisch werd. Het was haar eerste psychose, ze was al overleden eer wij dat beseften.

    Ik denk dat heel veel psychiaters geen euthanasie wíllen verlenen. Omdat je bij euthanasie iemand doodt. Dat klinkt cru, maar zo is het wel. Suïcide is heel moeilijk om te verdragen als nabestaande. Maar ik zou het nóg moeilijker hebben gevonden, als mijn zusje als 'uitbehandeld' was gezien destijds. En als artsen haar hadden geëuthanaseerd. Ik denk dat het goed is als wij beseffen dat wij niet alle lijden kunnen oplossen. Als euthanasie al een 'oplossing' is.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.