Schellen van de NVAB-ogen

De NVAB, de bond van bedrijfsartsen, ziet na 22 jaar in dat de bedrijfsarts een oordelende rol heeft. Die oordelende rol heeft de bedrijfsarts in 1994 gekregen toen de werkgever het loon moest doorbetalen als een medewerker door ziekte zijn arbeidsovereenkomst niet kan nakomen. Voordien werd het ziekengeld, geld dat je krijgt in plaats van loon omdat je ziek bent, betaald uit de ziektewet.

De bedrijfsarts is de werkgever toen toegewezen om te bepalen of er inderdaad een medische verklaring was voor het verzuim. De werkgever miste de deskundigheid om dat vast te stellen en was vooringenomen.

Dit was een grote – volgens sommigen: dramatische – verandering in de positie van de bedrijfsarts. Tot 1994 had de bedrijfsarts een preventieve, behandel- en begeleidingsrol. Hij zat in hygiënecommissies, deed kleine EHBO, adviseerde over gezondheidsaspecten bij, bijvoorbeeld, het maken van een nieuw werkrooster en begeleidde werknemers in een moeilijke levensfase of bij verzuim.

Sinds 1994 moet de bedrijfsarts oordelen. Hij moet, bijvoorbeeld, bij verzuim aangeven of er een adequaat behandeltraject doorlopen wordt en op welk moment de werknemer zijn werk weer volledig kan hervatten. Maar deze oordelen kan hij pas vellen nadat hij heeft vastgesteld dat er inderdaad een medische verklaring bestaat voor het verzuim. Dit noem ik het primaat van de bedrijfsarts.

Pas in januari van dit jaar draagt de NVAB uit dat de bedrijfsarts bij verzuim een oordelende taak heeft. Daarmee komt ze terug op haar oordeel uit maart 2015. Toen vond de NVAB nog dat oordelen over de vraag of een verzuim is te verklaren door ziekte, gezien moet worden als een claimbeoordeling. En de NVAB vindt dat een bedrijfsarts GEEN claimbeoordeling doet.

Dit standpunt uit maart 2015 nam de NVAB in als reactie op het verschijnen van de zesde versie van de zogenaamde Werkwijzer Arbeidsconflicten (uit oktober 2014). Omdat die werkwijzer de bedrijfsarts instrueerde om bij verzuim aan te geven of daar een ziekte voor verantwoordelijk is, adviseerde de NVAB haar leden zelfs om deze belangrijke werkwijzer NIET te volgen! In een publicatie in het Tijdschrift voor de Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde uit januari 2016 is de NVAB daarop teruggekomen. Vanaf dat moment mogen de bedrijfsartsen die Werkwijzer dus WEL volgen.

Maar de consequentie van deze oordelende taak van de bedrijfsarts heeft de NVAB nog niet helemaal op het netvlies: een oordelend arts kán immers geen zorgfunctie hebben naar de persoon die hij beoordeelt. Dat is een KNMG-regel sinds 1950. De KNMG motiveert dat met het belang van vertrouwen in een zorgrelatie. En een beoordelingsrelatie is er eerder een van WANtrouwen. Zie mijn blog: Wantrouwensrelatie.

Stel, als bedrijfsarts begeleid ik een werknemer met scheidingsperikelen in een poging uitval te voorkomen. Als hij dan toch uitvalt vraagt de werkgever mij of daar een medische verklaring voor is. Ik kom na zorgvuldig onderzoek tot de conclusie dat dat niet het geval is. Daarop staakt de werkgever de loonbetaling en kan de werknemer zijn huur niet meer betalen.
Hoe denk je dat ik mijn begeleiding voort kan zetten?

De NVAB heeft er 22 jaar over gedaan om te beseffen dat een bedrijfsarts een oordelende taak heeft. Als ze dan binnenkort ook die scheiding van zorg en oordeel nog even regelen, zijn ze weer helemaal bij de les.

Roel Melchers