Blogs & columns
Blog

Schaf meldingsplicht beroepsziekte door bedrijfsarts af - Dolf Algra

6 reacties

Momenteel zijn bedrijfsartsen en arbodiensten wettelijk verplicht beroepsziekten te melden. Maar deze regeling werkt niet. Dat blijkt uit onderzoek, na onderzoek, na onderzoek. Ik heb ze hier allemaal voor me op het bureau liggen.

Toch durft niemand deze conclusie te trekken en dit hardop te zeggen. Te bang voor de implicaties ervan? Gezichtsverlies? Of gewoon toch te veel (eigen)belang bij handhaving van huidige situatie?

Lange lijstjes met belemmerende en bevorderende factoren zijn ook al jaren beschikbaar. Maar zonder tastbaar resultaat. Zo blijkt ook weer uit het meest recente onderzoek ‘Versterken melding beroepsziekten’ in opdracht van de Inspectie SZW.

Even wat cijfers: slechts 30 procent van de bedrijfsartsen meldt af en toe een beroepsziekte (70% dus niet) en 46 procent van alle bedrijfsartsen meldt nooit (!) een beroepsziekte en wordt getypeerd als chronische nulmelder. Grappige naam overigens.

Hoe hard wil je het hebben? Representatief zijn de cijfers ook al niet te noemen, aangezien het merendeel van de meldingen afkomstig is van een kleine selecte groep van bedrijfsartsen uit de bouw.

De huidige monitor is als een kapotte thermometer: het geeft een uitslag maar zonder toegevoegde waarde. Elk jaar rapporteert het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCVB) keurig de uitkomsten in het zogenaamde ‘Beroepsziekten in cijfers’-rapport. De uitkomsten van de monitor zijn elk jaar grosso modo hetzelfde. Dus: volgend jaar kunt u een vergelijkbare uitslag tegemoet zien.

Maar alle goede bedoelingen ten spijt, doorgaan op deze weg heeft geen zin. Want de huidige regeling kent drie structurele tekortkomingen en is ‘ten principale’ niet werkbaar te maken. In de kern draait het om de vraag: wie meldt wat, aan wie en met welk doel?

Allereerst meldden de probleemeigenaren van de beroepsziekten (de werknemer/werkende én werkgever) niet zelf hun beroepsziekte (meer), want dit is via de huidige wettelijke regeling ‘uitbesteed’ aan de arbodienst en bedrijfsarts. Wie en waarom dit zo bedacht is, is helaas niet meer te achterhalen.
Daarnaast zijn er structurele problemen met de definitie van een beroepsziekte, zoals door het NCVB gehanteerd. Deze luidt: ‘een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden’. 

Maar ja: wat moet onder ‘in overwegende mate’ worden verstaan? Daar bestaat geen meetlat voor. Deze definitie is te breed en te inclusief geformuleerd en dus te vaag en te multi-interpretabel om in de praktijk onderscheidend genoeg te kunnen werken.

Laatste punt: bedrijfsartsen en arbodiensten zijn momenteel wettelijk verplicht beroepsziekten te melden, maar naleving is niet handhaafbaar aangezien sanctiemogelijkheid in de regelgeving (bewust?) ontbreekt. Een echte polderconstructie dus.

Het doel van het melden – preventie op de werkvloer – wordt zo niet gehaald. Maar het kan beter. De oplossing is even voor de hand liggend als simpel.
• Laat de probleemeigenaar van de beroepsziekte, te weten werkgever/werknemer/werkende zelf weer de beroepsziekte melden. Niet bij het NCVB, maar bij de Inspectie SZW. Vergelijkbaar met de huidige regeling Arbeidsongevallen. Net als vroeger.
• Gebruik een goed ‘discriminerende’ en limitatieve lijst met beroepsziekten zoals de Europese lijst.
• Innoveer het NCVB. Suggesties zijn al in overvloed gedaan. Zoals fact finding door objectief, representatief en periodiek dossieronderzoek (goed idee van de Oval).
• Afwikkeling van schade en compensatie: een achtergebleven terrein. Ook hier is al uitgebreid onderzoek naar gedaan (zie SER-advies: Stelsel voor gezond en veilig werken). Veel nuttige suggesties ter verbetering zijn naar voren gebracht
• En de bedrijfsarts? Die moet op de werkvloer aan de slag.
Dus: waarom doormodderen? Er is werk aan de winkel!

Dolf Algra

Voor de fijnproevers:

  1. Melden van beroepsziekten en de Tafel van Elf - hoofdstuk 4 - motieven voor naleving
  2. Over ISZW handhavingsonderzoek melden beroepsziekten - een open brief met veel verwijzingen
  3. Ecorys-onderzoek beroepsziekten - erg inzichtelijk
  4. Oval-voorstel:
  5. SER-advies Stelsel voor gezond en veilig werken - zie hoofdstuk 6
  6. De laatste actuele cijfers - Arbobalans 2014 - zie hoofdstuk 5 - over beroepsziekten
  7. Inspectie SZW-rapport Versterken melden beroepsziekten

Blogs beroepsziekten
  • Dolf Algra

    Dolf Algra (1952) was tot voor kort zelfstandig bedrijfsarts en adviseur in Rotterdam.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • R.U. Melchers

    bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Inderdaad... bedrijfsartsen kúnnen beroepsziekten adequaat beoordelen. De rol van 'spin in het web' rond het thema beroepsziekten past hem als een maatpak.

    Maar... Hij is daarvoor niet goed ingebed in de arbowereld.
    Momenteel heeft de bedrijfsarts p...rimair tot taak om aan te geven of er al dan niet een medische verklaring bestaat voor verzuim. 80% van zijn tijd gaat daar in zitten. Zo'n beoordeling doet hij in opdracht van de werkgever.

    Stel dat de bedrijfsarts een beroepsziekte meldt... en de advocaat van de werknemer legt daarop een claim bij de werkgever. En ook de Inspectie SZW toont belangstelling en wil het bedrijf nader onderzoeken.
    Hoe lang denk je dat die bedrijfsarts nog door die werkgever ingehuurd wordt...

    Nu heeft inderdaad de bedrijfsarts de wettelijke meldingsplicht. Dat kan zo blijven als er bedrijfsartsen komen die los komen te staan van de werkgever.
    Of... als de bedrijfsarts beroepsziektes blijft melden, moeten de verantwoordelijkheden anders komen te liggen.

    Een mogelijkheid is om de werkgever wettelijk te verplichten om beroepsziektes te melden. Natuurlijk kan, moet hij daarvoor een bedrijfsarts inschakelen.

    Ja... je zit natuurlijk ook met de handhaving.
    Mij dunkt dat die blijft liggen bij de inspectie SZW. Nu moeten ze de bedrijfsartsen achter de broek zitten, maar dat doen ze eigenlijk niet.
    Als de werkgevers verantwoordelijk worden voor het melden van beroepsziekten... kunnen zíj een bezoekje van de I-SZW verwachten.

  • algra

    zelfstandig bedrijfsarts -adviseur, rotterdam


    Ok. Ik doe aftrap voor tweede ronde.

    Meteen snelle spelhervatting. Even checken/uit proberen of de andere partij wel loopt op te letten. Verre en hoge bal over verdediging en keeper. Indachtig oude wijsheid van Cruijff: je moet schieten om te kunn...en scoren.

    Daar gaan we! Vrij gemakkelijke bal in deze tweede ronde: beroepsziekten worden niet sinds twintig jaar gemeld - zoals de directie van het NCvB stelt, maar al sinds 1911.

    Huh, slordigheidje ?

    Ons land heeft in de afgelopen honderd jaar al meer dan zes verschillende meldingssystemen voor beroepsziekten gekend. Allemaal verschillend in opzet: zowel in doel (compensatie, handhaving of preventie) als diegene die moesten melden ( alle artsen, verzekeringsartsen, werkgevers, arbodiensten, bedrijfsartsen).
    En elk systeem kent een forse onderrapportage en heeft last van selectieve melding. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van bedrijfsarts/oud NCvB directeur Dick Spreeuwers uit 2009. (Google: Dick Spreeuwers - proefschrift). Spreeuwers heeft alle plussen en minnen van de verschillende systemen op een rijtje gezet en kwam tot de conclusie dat een andere opzet noodzakelijk is.

    Dat pleidooi herhaalde hij afgelopen donderdag 11 juni in Trouw. (google: zwijgen houdt arbeidsrisico in stand). Opvallende stellingname van oud directeur van het NCvB . Toch ..?

    Nu afwachten wat de andere partij daartegen in te brengen heeft. Is hun verdediging op orde ? Ben benieuwd.

    Dolf Algra
    Zelfstandig bedrijfsart adviseur
    De Werkplaats

  • algra

    zelfstandig bedrijfsarts adviseur , rotterdam

    Ik ben blij dat de directie van het NCvB na ruim twee week - toch nog- publiekelijk reageert op mijn blog. Fijn. De kwestie is het namelijk meer dan waard. Dank dus.

    Het kranten artikel in Trouw van afgelopen woensdag zal daar ongetwijfeld aan bij... hebben gedragen. Dat de beste argumenten mogen winnen. Never waste a good debate- zeg ik altijd maar

    Op naar de argumenten dus. En daar wringt de schoen natuurlijk. Van der Molen en Frings Dresen vinden mijn argumenten niet steekhoudend. Dat kan. Maar persoonlijk had ik meer inhoudelijk vuur- en weerwerk verwacht.

    Mijn stelling was/is dat de huidige regeling - ten principale- niet kan werken. In de kern bestaat zij uit 'louter goede bedoelingen' en is verkeerd gepositioneerd. Maar de aanpak van beroepsziekten op de werkvloer is geen goede doelen actie en de bedrijfsarts geen Florence Nightingale.

    Daarnaast is in mijn opinie de huidige monitor als een kapotte thermometer: geeft wel een uitslag maar zegt niets. Geen leuke, prettige mededeling/constatering, maar ook daar gaat de directie van het NCvB niet inhoudelijk op in. Jammer.

    Deze opvatting kan mogelijk - maar dat is aanname mijnerzijds- te maken met onze verschillende posities. Ik als praktiserend bedrijfsarts op de werkvloer van BV Nederland. Zij als directie van het NCvB die een wettelijke taak moeten uitvoeren in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken.

    Ik nodig/daag de directie hierbij uit om met meer houtsnijdende argumenten te komen. Al was het maar voor het debat. Op dus naar de tweede ronde.

    Dolf Algra
    De Werkplaats

  • Henk van der Molen, Monique Frings-Dresen

    occupational health, AMC Amsterdam

    Dolf Algra wil de meldingsplicht voor beroepsziekten door de bedrijfsarts afschaffen. Zijn argumenten zijn niet steekhoudend.
    Sinds 20 jaar worden beroepsziekten in Nederland gemeld en dankzij de meldingsplicht is de bewustwording van beroepsziekten... toegenomen.
    Melden van beroepsziekten geeft duidelijkheid over de knelpunten op het gebied van arbeidsinhoud en arbeidsomstandigheden, en leidt tot preventie van beroepsziekten. Een voorbeeld is terugdringing van lichamelijke belasting en oplosmiddelen in de bouw.
    Een kernkwaliteit van de bedrijfsarts is het signaleren en vaststellen van beroepsziekten. De bedrijfsarts heeft verstand van de wisselwerking werk en gezondheid, en het effect van belastende factoren in het werk voor ontstaan van ziekten. Daardoor kunnen ze beroepsziekten adequaat beoordelen, over de gevolgen adviseren en richting geven aan preventieve maatregelen. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten ontwikkelt instrumenten, nascholing en intercollegiale toetsing. Onlangs is het zes-stappenplan ontwikkeld waarmee een klinisch waarneembare aandoening die overwegend door arbeid of arbeidsomstandigheden is opgetreden, kan worden vastgesteld. Beoordelingen van beroepsziekten zonder ‘evidence’ zijn niet meer acceptabel.
    De bedrijfsarts is de aangewezen persoon om beroepsziekten te melden. Meldingen door werkgevers zijn niet realistisch. Als je door rood licht bent gereden, ga je niet langs het politiebureau om een bekeuring te halen!
    Meldingen van beroepsziekten geven naast een overzicht van ontwikkelingen op dit gebied een impuls voor preventie waarbij juist de bedrijfsarts de spin in het web dient te zijn vanwege zijn expertise. Of de melding ook door werkgever/werknemer moet worden verricht om de preventie te stimuleren is uiteindelijk een beleidskeuze. Daarvan zullen echter eerst de consequenties beter in kaart moeten worden gebracht.
    Afschaffing van de meldingsplicht leidt in ieder geval tot verarming van het vakgebied arbeids-en bedrijfsgeneeskunde.

  • R.U. Melchers

    bedrijfsarts, HOUTEN Nederland

    Dolf... dat wordt inderdaad nooit wat met dat melden van beroepsziekten door bedrijfsartsen. Januari verleden jaar schreef ik ArboInfo244 (op ArboInfo.eu): Beroepsziekte melden? Doe maar niet. En ik denk er nog steeds zo over.

    Een bedrijfsarts kan ...veel. Maar je kan niet alle taken in een persoon combineren. Zo kan je het melden van beroepsziekten NIET combineren met adviesfunctie naar je opdrachtgever: de werkgever.

    Net zo min als een bedrijfsarts zorg voor en beoordeling van een werknemer in zich kan verenigen.

    Hoe zou een werknemer het vinden als ik hem als bedrijfsarts begeleid bij zijn huwelijksperikelen. Als hij dan verzuimt vraagt de werkgever mij of er een ziekte aan te wijzen is voor zijn verzuim.
    Na zorgvuldig onderzoek en naar eer en geweten kom ik tot de conclusie dat dat NIET het geval is. Daarop staakt de werkgever de loonbetaling.

    Hoe denk je dat het verder zal gaan met die begeleiding...?

    O ja... die onmogelijke combinatie van oordeel en zorg is niet iets van ArboInfo... Vanaf 1950 is dit een KNMG-standpunt.

  • algra

    zelfstandig bedrijfsarts, rotterdam

    Nog even ter verduidelijking: in de kern is het monitoren van beroepsziekten op landelijk niveau te zien als een publieke/overheidstaak, die uitgevoerd zou moeten worden door de Inspectie SZW - de oude Arbeidsinspectie.

    Deze taak is 'ten principale... 'niet weg te zetten cq 'uit te besteden 'aan professionals(bedrijfsartsen) en/of organisaties (arbodiensten) die in het private domein werken.

    De arbodienstverlening is een vorm van zakelijke dienstverlening, die zowel geprivatiseerd (1994) als vergaand geliberaliseerd (2005)is. Je kunt dus niet van tweeeën één krijgen. Dat geeft vergaande rol onduidelijkheid

    Dolf Algra
    zelfstandig bedrijfsarts
    De Werkplaats
    strateggie - analyse - advies

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.