Blogs & columns
Blog

Onbeholpen stumper - Marcel Canoy

5 reacties

Eén van mijn activiteiten is het lidmaatschap van de Adviescommissie Pakket van het Zorginstituut Nederland, die de even gewichtige als ondankbare taak heeft te adviseren wat er in het basispakket thuishoort en wat niet. Ik wil u graag confronteren met een ingewikkeld dilemma waar deze commissie steeds weer mee worstelt.

Eén van de criteria waaraan wij toetsen of een medicijn of behandelmethode in het pakket thuishoort, is of het kosteneffectief is. Sommige medicijnen zijn namelijk gruwelijk duur en leveren slechts beperkte gezondheidswinst op. Soms is deze verhouding zo scheef, dat we adviseren het medicijn niet in het pakket op te nemen.

Toen de commissie een paar jaar geleden serieuze twijfels had bij medicijnen met onduidelijke gezondheidseffecten voor de ziekte van Pompe en de ziekte van Fabry noemde Youp van ‘t Hek de commissieleden horken, onbeholpen stumpers, van God los, incompetente harken, schaamteloze aso’s en bestuurshooligans, in die volgorde.

Stel dat we uit mededogen met patiënten die baat hebben bij een bepaald medicijn gewoon alles vergoeden. Mevrouw Schippers kan dan rekenen op een bezoekje van de heer Dijsselbloem. De minister kijkt haar ambtenaren zuchtend aan en besluit maar weer eens een convenant te sluiten waardoor de fysiotherapeut, de huisarts, de ggz of de thuiszorg de pineut is, al naar gelang wie er aan de beurt is. Ondertussen staan de farmaceuten op de gang te juichen.

Het níet rekening houden met kosteneffectiviteit leidt in vrijwel alle gevallen tot een dáling van gezondheidswinsten elders in de keten. De tijd van gratis bezuinigen hebben we nu langzamerhand wel achter ons. Alleen is op voorhand niet duidelijk waar de klappen vallen en welke patiënten de dupe worden.

Daarmee zeggen de Youpen van deze wereld – en in zijn kielzog talrijke tv-programma’s die dol zijn op het breed uitmeten van patiëntenleed – dat een beperkt maar op individuele personen terug te voeren leed maatschappelijk belangrijker is dan veel groter leed waarvan we nog niet precies weten waar en bij wie het aangericht wordt. Het statistische slachtoffer verliest keer op keer kansloos van het identificeerbare slachtoffer, hoe groot het verschil ook mag zijn.

Dit alles laat onverlet dat er vele redenen kunnen zijn om toch tot vergoeding over te gaan ondanks ongunstige kosteneffectiviteit. De kwetsbaarheid van de patiënt, de alternatieven, de mate van levensbedreigendheid en allerlei andere ethische overwegingen spelen een rol. Door kosteneffectiviteit te duiden kunnen die argumenten op tafel komen en gewogen worden. Het geeft artsen een basis voor het moeilijke gesprek met de patiënt in de spreekkamer. Het niet meewegen van kosteneffectiviteit steekt een dikke middelvinger op naar de statistische slachtoffers. Dan maar een onbeholpen stumper, maar daar werk ik niet aan mee.

Marcel Canoy

Deze blog verschijnt ook als column in Het Financieele Dagblad
 

Zorginstituut Nederland
  • Marcel Canoy

    Marcel Canoy is hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU in Amsterdam, adviseur van de Autoriteit Consument en Markt, lid van de Adviescommissie Pakket van het Zorginstituut en hij schrijft columns voor www.socialevraagstukken.nl.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • G K Mitrasing

    Vogelvrije Huisarts, Heerhugowaard Nederland

    Boeiend Blog. Hoe definieert de commissie “kosteneffectief” en is er ook nog een andere manier om te kijken naar behandelingen anders dan dat deze moet voldoen aan een triviale term “kosteneffectief”. Een term die overigens niet alleen hoeft te verwi...jzen naar dure behandelingen. En is het resultaat iets dat in een besloten kring zonder enige transparantie naar buiten komt? KNMG heeft gepleit voor een noodzakelijk maatschappelijk debat over kosteneffectiviteit van medische interventies.
    Wordt tijd dat het weer goed wordt opgepakt dan een conclusie te trekken zoals de schrijver in deze blog doet over wat wellicht een schijnprobleem is.

  • marcel canoy

    econoom, santpoort zuid

    voor de goede orde: alle vergaderingen van de ACP zijn openbaar, de adviezen eveneens en de criteria worden met alle stakeholders besproken.

  • G K Mitrasing

    Vogelvrije Huisarts, Heerhugowaard Nederland

    Geachte heer Canoy, dank voor uw reactie maar staat “stakeholders” gelijk met het door KNMG "noodzakelijk maatschappelijk debat"? En het gaat hier ook niet om een analytische archeologie naar wat U wél schrijft of waar U naar verwijst maar ook naar w...at U niet schrijft. Als U het over kosteneffectiviteit van behandelingen.. waar blijft dan het ander aspect: de schandalige prijzen voor medicijnen die kunstmatig schaars worden gehouden door de farmaceuten? Uw blog mag dan in het FD staan en op economie.nl en Medisch Contact en U mag me op twitter wegzetten als een “haatdragende bagger producerende huisarts”: het interesseert me niet. Als het functioneren van zorgverleners, politici en zorgverzekeraars breed maatschappelijk ter discussie staan waarom niet die van economen? U, inclusief uw collega economen komen met quasi neutrale, steriele begrippen als “kosteneffectief” vanuit een bepaald discours en ontgaat dat dit maar een discours is gedomineerd, door mij getypeerd als, “economisch wartaal”. Wie spreekt over zorg spreekt over macht en schaarste. Zullen we het daar eens over hebben? Of over het gegeven dat bijna alle landen die beter presteren allemaal een Single Payer systeem hebben.
    Of het MBI en BKZ waarbij de individuele zorgaanbieder opdraait voor een overschrijding.
    Of..
    Een echte wetenschapper houdt altijd een open geest voor alternatieve
    mogelijkheden voor zijn oplossing van een non probleem. Die zijn schaars onder “zorgeconomen”, een droge constatering.

  • A.A.C.M. Maes

    huisarts, DIEREN Nederland

    Als het niet in het basispakket kan (Qaly/kosteneffectiviteit of bezuinigingen etc), dan kan het nog vergoed worden via de AV. Een groter probleem is, dat wat wel wordt vergoed, niet wordt betaald. Of wat in het basispakket zit, niet kan worden betaa...ld met, zoals nu, doorverwijzing naar andere ziekenhuizen. Of maar terug naar de huisarts. Laat we het eindelijk eens hebben over wie het risico draagt bij overschrijdingen? En of dat rechtvaardig en solidair gebeurt...

  • J.A. de Lint

    orthop. chir. n.p., Oosterhout Nederland

    kosteneffectief wil m.i. zeggen dat de kosten opwegen tegen de financiële baten. Maar wie kan de gezondheidswinst - als die er is in termen van kwaliteit van leven of toegenomen levensduur of alleen maar in de subjectieve beleving van de patient - in... geld uitdrukken ?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.