Niet klagen over de brandweer

Door een reeks toevalligheden zit ik in een zwemtrainingsgroepje met vijf juristen. Een van hen is een doorgewinterde insolventieadvocaat en we bespreken na een training op zondagochtend het faillissement van MC Slotervaart. Aanleiding is de publicatie in november van het IGJ-rapport over de gevolgen van het faillissement. Kop koffie erbij; werk en privé zijn nu eenmaal niet te scheiden.

Het rapport is een uitgebreid en opmerkelijk empathisch verslag van de gebeurtenissen die leidden tot het historische debacle en de afhandeling ervan. De empathie richt zich vooral op de patiënten en hun zorgverleners, voor wie dit de meeste gevolgen heeft gehad. De toon is goed gekozen.

Wel wordt in het rapport de bijna beledigende vraag gesteld hoe ‘medisch specialisten en andere zorgverleners invulling [hebben] gegeven aan hun verantwoordelijkheid voor goed hulpverlenerschap, waaronder de overdracht van zorg’. Dat klinkt toch alsof, na een blunder van de zorgverzekeraar, de zorgverlener de maat wordt genomen. Een ramp voor patiënten is afgewend door wat je een staaltje ‘tropengeneeskunde’ van alle betrokken behandelaars zou kunnen noemen: met beperkte middelen en mogelijkheden, snel improviseren en problemen oplossen.

Maar goed, de vraag moet gesteld worden en de inspectie spreekt ‘grote waardering’ uit voor de inzet, deskundigheid en betrokkenheid van deze zorgverleners.

Uit het rapport blijkt ook hoeveel betrokken partijen en gedeelde verantwoordelijkheden er zijn. Behandelaars, ziekenhuisbestuur, zorgverzekeraars, inspectie, ministerie van VWS. Dan wordt al snel onduidelijk wie wat moet doen. En daarmee de kans groot dat die allemaal op het moment suprême met de handen op de rug staan te kijken, zonder in te grijpen. En zo geschiedde. Kon dat allemaal niet van tevoren worden voorzien?

De advocaat wijst mij op de ‘Handreiking faillissementen in de zorg voor curatoren’, van het ministerie van VWS. Die dateert van mei 2017, dus ruim voor het faillissement van MC Slotervaart. Daarin staat op pagina 5: ‘Uit hoofde van zijn zorgplicht is de zorgverzekeraar verantwoordelijk voor de continuïteit van zorg voor zijn verzekerden.’ Duidelijk genoeg, wordt niet betwist, daar heb je eigenlijk helemaal geen handreiking van het ministerie voor nodig.

Lees dan even de onbeholpen reactie op het inspectierapport van Zilveren Kruis in het Parool van 27-11-2019. Die wijt de problemen aan de ‘uittocht van personeel’ en een ‘noodplan’ van het ziekenhuis dat niet tijdig gedeeld werd met Zilveren Kruis, waarbij men ook ‘te lang wachtte met de uitvoering’. Dus je zet een gammel gebouw in de fik en klaagt vervolgens over de brandweer. Bizar. Een blijk van zelfreflectie en erkenning van eigen verantwoordelijkheid wordt waarschijnlijk te kostbaar?

In de handreiking voor curatoren staat ook in de checklist onder punt 5: ‘Onder alle omstandigheden moet de kwaliteit en veiligheid van zorg […] gewaarborgd zijn. Daar zullen de verantwoordelijke toezichthouders (de curator) op toezien.’  

Maar een curator is een jurist en die verdwaalt binnen de kortste keren in de zorgproblematiek.

De inspectie beveelt daarom aan een ‘crisisorganisatie’ in te richten. Die naamgeving volgen we niet, want er hoeft toch helemaal geen crisis te zijn? Er zijn ziekenhuizen genoeg op een ordentelijke manier gefuseerd, opgeheven, verhuisd.

Wij denken, koffiemok in de hand, dat in problematische ziekenhuizen van tevoren een ‘stille bewindvoerder’ en een ervaren zorgbestuurder bij elkaar op schoot moeten gaan zitten. Afhandeling van het faillissement en bewaking van de zorgcontinuïteit in één onafhankelijk team. Bij wet te regelen.

Toen de DSB-bank bankroet ging, hebben ze indertijd ook een oud-bankier mee laten kijken. Daar kan het ook, en faillissementen in de bankwereld zijn nog zeldzamer dan in de zorg.

Maar voorkomen is natuurlijk nog beter.

https://www.parool.nl/amsterdam/inspectie-hekelt-abrupte-sluiting-mc-slotervaart~b39256c8

https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/de-markt-een-zorg.htm