Blogs & columns
Blog

Mythes over coronakosten

8 reacties

De optocht van mensen die beweren dat we onnodig veel geld besteden aan corona ten koste van de economie of de reguliere zorg wordt steeds langer. Het is alleen een beetje jammer dat zij de plank telkens zo pijnlijk misslaan.

Eerst beweert deze professor dat we honderd keer meer betalen aan corona dan aan gewone grieppatiënten. Vervolgens hebben wat opiniemakers met het empathisch vermogen van een berg eigenheimers het over dikke 80-plussers en dor hout. En dan is er nog de onvermijdelijke consultant die een slaatje uit het virus wil slaan door beroepsgroepen naar de mond te praten. 

De hoogleraar en de consultant gebruiken qaly’s om hun betogen op te tuigen met wat geleerdheid. Alleen kloppen hun berekeningen voor geen meter. Je kunt qaly’s gebruiken om gezondheidswinst af te zetten tegen kosten. Op die manier kun je een poging doen uitgaven te rationaliseren. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij de introductie van dure nieuwe medicijnen. Het lijkt erop dat je dit ook voor coronapatiënten kunt doen en het dan kunt vergelijken met andere gemaakte uitgaven. Alleen gaat het daar mis.

Bij medicijnen kun je naar de incrementele bijdrage en kosten kijken van een extra geneesmiddel. De rest van het systeem blijft dan intact. Bij coronapatiënten gaat het bij het voorkomen/genezen niet alleen om de gezondheidswinst van de zieke patiënt, maar ook de gezondheidswinst van de in theorie te besmetten mensen. En om allerlei maatschappelijke kosten die gepaard gaan met dat niet doen. Dan kun je niet naar de incrementele bijdrage en kosten kijken, maar moet je de vraag stellen wat er gebeurt als je niets doet of iets anders.

Zo’n exercitie is uiteraard erg moeilijk. Maar dat dit echt wel iets uitmaakt laten Brazilië en de VS zien, waar rampen van Bijbelse proporties zijn ontstaan als gevolg van slordig of traag beleid. Het weglaten van berekeningen over wat er gebeurt als je een ander beleid voorstaat, is op zijn best naïef en op zijn slechtst malicieus.

Zijn qaly’s dan nutteloos in coronatijd? Misschien toch niet. Je kunt bij het versoepelen van maatregelen wel kijken wat dat doet op gezondheidsverliezen en die afzetten tegen economische winst. Dat is een forse uitdaging, want de verwachte verliezen kennen een flinke onzekerheidsmarge en ook de economische winst is niet makkelijk te berekenen. Maar je bevindt je dan niet in het methodologische drijfzand van de hoogleraar en de consultant.

Tot slot, bij het indammen van een virus met zoveel onzekerheden, moet men ook terughoudend zijn met te veel gewicht geven aan berekeningen, zelfs als ze gezond zijn. In het begin van de coronacrisis rouleerde er een filmpje waar mensen een ziekenhuis binnenkwamen met coronaklachten. De doktoren haalde een geweer uit hun koffer en schoten de patiënten dood. Hartstikke efficiënt. Het schertsvoorbeeld maakt duidelijk dat ethische, morele en politieke oordelen minstens net zo belangrijk worden als de berekeningen. En over terughoudendheid gesproken. Het zou een verademing zijn als alle kwexperts eens een onsje minder doen.

ook van Marcel Canoy

covid-19
  • Marcel Canoy

    Marcel Canoy is hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU in Amsterdam, adviseur van de Autoriteit Consument en Markt, lid van de Adviescommissie Pakket van het Zorginstituut en hij schrijft columns voor www.socialevraagstukken.nl.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Kees Geelen

    Adviseur en Bedrijfsarts, Heerenveen

    Jammer dat deze onderscheiden Lector een artikel schrijft dat wel afzet maar geen onderbouwd tegengeluid geeft. Dat helpt ook niet echt.

  • Els van Veen

    huisarts, Dalfsen

    Beste Tim, ik zie ook nergens in de wereld rampen van Bijbelse proporties.

    Behalve dan wel dreigende hongersnood in Afrika en India juist dóór de maatregelen tegen dit virus:
    Ik las vorige week heel schrijnende verhalen in de krant over kleine o...ndernemers in Kenia. Hoe een vrouw een goed lopend bedrijfje had, ze verkocht kippen aan restaurants. Door de lockdown is er geen toerisme meer en zijn de restaurants gesloten. Haar kind kan niet meer studeren en woont weer thuis. Haar vaste kracht heeft ze moeten ontslaan. De kippen hebben wel voer nodig. Het voer en het voedsel wordt duurder en is niet meer te betalen.

    Ik schaam me als ik dat lees. Is het niet erg dat er anno 2020 nog steeds mensen van honger sterven? Waarom gebruiken we deze crisis niet om de voedselvoorziening wereldwijd anders in te richten? Het is toch niet normaal dat wij varkens exporteren naar China bijvoorbeeld. Misschien kan de heer Canoy hier eens over schrijven.

  • Tim

    arts

    "Maar dat dit echt wel iets uitmaakt laten Brazilië en de VS zien, waar rampen van Bijbelse proporties zijn ontstaan als gevolg van slordig of traag beleid. "

    Ik weet niet waar u die rampen van Bijbelse proporties ziet, maar ik zie weinig verschil... met de rest van wereld. Ik zie in de VS gewoon dezelfde sterftecijfers per hoofd van de bevolking als in veel Europese landen (nu zelfs nog een stukje lager, maar goed ze zijn net over de top van de epidemie heen). Het virus maakt het niet uit of er een enorme *!? aan de macht is, of een innemende/gladde politicus. Als je in een heel vroeg stadium ingrijpt krijg je grafieken als Taiwan/Duitsland en als je later ingrijpt krijg je zoiets als NL/UK/Spanje en de VS. Over een jaar weten we wie het het beste heeft gedaan.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Kooistra: Nee, niet gezien. Excuus.

    Het moet dus zijn "distinguished kwexpert". Bij deze gecorrigeerd. Nogmaals excuus.

  • Kooistra

    Specialist Ouderengeneeskunde, Almere

    Coll Bonte nou toch, hebt u niet gezien dat Dhr Canoy “distinguished” is?

  • Kooistra

    Specialist Ouderengeneeskunde, Almere

    Coll Bonte nou toch, hebt u niet gezien dat Dhr Canoy “distinguished” is?

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Op 18 maart 2020 schreef ik als reactie op de blog van Emile Keuter het volgende:

    "Wat is er toch een heerlijke stilte over ons neergedaald, nu alleen de mensen op de werkvloer er nog toe doen, de dokters, verpleegkundigen en iedereen daar omheen... die het mogelijk maken om de groeiende stroom aan patiënten met het Coronavirus te behandelen. In tijden van crisis leert men zijn "vrienden" kennen (lees: de mensen die er toe doen), zo blijkt ook nu weer. Ik hoop stiekem dat deze stilte nog heel lang aanhoudt…”

    Ik vreesde de dag dat de Coronacrisis over zijn hoogtepunt heen zou zijn en allerlei ”zinloze Nederlanders” (Pieter Derks) ons weer zouden gaan bestoken met hun kletspraatjes.

    Vandaag is het zover.

    Marcel Canoy heeft zijn schuilplaats verlaten en durft zijn mond weer open te doen.

    Geen woord over wie de ziekenhuizen gaat compenseren voor het ”omzetsverlies” dat zij leden in de door hem vurig beleden ”marktgestuurde zorg". Geen woord over wie de kosten voor het in enkele weken volledig omgooien van de zorg in de ziekenhuizen op gaat draaien en wat het antwoord van de ”vrije zorgmarkt” hier op is. Welnee.

    Marcel Canoy heeft het over ”Kwexperts” die het allemaal zo vreselijk bij het verkeerde einde hebben.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Ik citeer uit ”The Tyranny of Metrics”, van Jerry Z. Muller:

    CEOs, university presidents, and heads of government agencies move from one organization to another to a greater degree now than in the past. A strange, egalitarian alchemy often assumes... that there must be someone better to be found outside the organization than within it: that no one within the organization is good enough to ascend, but unknown people from other places might be.14 That assumption leads to a turnover of top leaders, executives, and managers, who arrive at their new posts with limited substantive knowledge of the institutions they are to manage. Hence their greater reliance on metrics, and preferably metrics that are similar from one organization to another (aka “best practices”). These outsiders-turned-insiders, lacking the deep knowledge of context that comes from experience, are more dependent on standardized forms of measurement. Not only that, but with an eye on their eventual exit to some better job with another organization, mobile managers are on the lookout for metrics of performance that can be deployed when the headhunter calls.

    Ik zou haast willen zeggen: ”Live up to your own expectations”. U schrijft over dat ethische, morele en politieke overwegingen minstens zo belangrijk zijn als de berekeningen.

    Dat is helemaal waar.

    Volgens mij voor u alle reden om uw mond te houden. Als rasechte kwexpert.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.