Moeders

Uit alle macht probeer ik vriendelijk en empathisch te blijven kijken en ik hoop dat mijn rondkolkende emoties niet zichtbaar zijn voor de patiënte tegenover mij. Deze vriendelijke 55-jarige dame vertelt me verdrietig hoe moeilijk ze het vindt dat haar 88-jarige moeder steeds meer zorg en aandacht vraagt. Aan de ene kant wil ze er graag voor haar moeder zijn en dingen voor haar doen, aan de andere kant wordt het haar soms te veel. En terwijl ik naar ik hoop op het goede moment knik en hum, zou ik het wel uit willen schreeuwen.

Terwijl zij verder praat, dwalen mijn gedachten af naar het afgelopen weekend waarin ik aan het sterfbed van mijn moeder heb gezeten. 62 jaar, niet 88, en die 88 gaat ze ook niet worden. Overdag was ze nog even wakker geweest, net toen de kinderen er waren. Dat was fijn. Ik had mijn dochter de borst gegeven, en zij had vertederd naar mijn zoontje van 2 gekeken. Mooi.

Maar ’s avonds veranderde haar ademhaling in een Cheyne-Stokes en mijn man en ik zaten naast haar bed. Na een halfuur vroeg ik hem of ik mijn broers niet moest bellen. ‘Laten we nog even wachten’, zei hij, en dat deden we. Na nog een halfuurtje besloot ik toch om de jongens te gaan bellen. Net op dat moment sloeg mijn moeder haar ogen op, keek ons aan en zei: ‘Wat zitten jullie me nu aan te kijken?’ Daarna hebben we nog rustig wat met haar gepraat.

Het is net of al mijn medische kennis en wijsheid in pudding verandert nu het over mijn moeder gaat. Ik hoor mezelf dezelfde vragen stellen aan haar huisarts als andere familieleden aan mij: ‘Weet u zeker dat ze hier geen last van heeft? En hoe lang denkt u dat het nog gaat duren?’

Hoe zou het nu met haar zijn? Het is maandagmorgen en mijn spreekuur duurt nog even, en dan kan ik misschien vanavond weer naar haar toe. Langzaam hoor ik weer dat de patiënte tegenover mij nog steeds aan het vertellen is hoe lastig en claimend haar moeder tegenwoordig aan het worden is. Ik moet me beheersen om niet tegen haar uit te vallen en rond het gesprek zo snel mogelijk af; hopelijk heb ik haar niet tekortgedaan, zij kan hier ook niks aan doen. Ik leun achterover in mijn stoel en doe mijn ogen dicht. Heel even.

Dan haal ik diep adem, pak de telefoon en bel mijn maat. Het kost me toch moeite om het te zeggen. ‘Ik geloof niet dat ik nog verder spreekuur moet doen, ik denk dat ik naar huis moet.’

Twee dagen later overlijdt mijn moeder, op haar 63ste verjaardag.