Minder beroepsziekten. Is dat goed of slecht nieuws?

Mijn docent statistiek riep altijd: laat de getallen spreken! Dus eerst de cijfers en daarna de overdenking.

In 2018 werden er 3854 beroepsziekten geregistreerd bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). Afkomstig van 761 bedrijfsartsen, aldus het persbericht van het NCvB. Maar is dat veel of weinig? Wat is de trend eigenlijk? Een helder totaaloverzicht ontbreekt. 

Dus ben ik zelf in die cijfers gedoken. Na wat rekenwerk kom ik tot de slotsom dat er in 2014 nog 8513 beroepsziekten werden gemeld. Het aantal gemelde beroepsziekten is dus in vijf jaar tijd gehalveerd. Best spectaculair. Maar is dat goed of slecht nieuws? Sterven de beroepsziekten langzaam uit, of werkt die landelijke monitor beroepsziekten niet?

Ziek door het werk. Daar zit natuurlijk niemand op te wachten. Maar welke dokter staat daar nou eigenlijk bij stil? Voor de meeste huisartsen en medisch specialisten is ziek-door-het-werk een blinde vlek, de wel oplettende dokters niet te na gesproken. Zoals de longartsen bij de Longalliantie. Maar voor de meeste curatief werkende dokters is werk een no-gogebied. Sorry, dat is niet mijn pakkie-an, daarvoor moet je bij de bedrijfs- of verzekeringsarts zijn. Wij van de curatieve sector houden ons keurig aan het in beton gegoten KNMG-dogma over de scheiding tussen behandeling en controle.

Dus worden alle kaarten van de preventie van beroepsziekten op de bedrijfs- én verzekeringsartsen gezet. Zij zijn per slot van rekening dé specialisten op het gebied van arbeid en gezondheid, die tot aan hun enkels in deze werkklei staan. De 1600 bedrijfs- en 900 verzekeringsartsen die ons land rijk is, zien dagelijks honderden ziek gemelde medewerkers. In allerlei stadia van hun re-integratie. Vanuit alle sectoren, branches en soorten werk.

Bovendien komt iedereen die langer dan zes weken ziek is standaard bij de bedrijfsarts en/of verzekeringsarts op het spreekuur om een probleemanalyse op te maken. Van directeur tot schoonmaker, van onderwijzer tot minister, van chauffeur tot de dokter zelf. Allemaal wettelijke geregeld. Als je in loondienst bent.

Deze probleemanalyse is dé ideale meetmogelijkheid voor bedrijfs- en verzekeringsartsen om te onderzoeken of de medische klachten (mede) door het werk worden veroorzaakt. Daarnaast is het signaleren, diagnosticeren, begeleiden en behandelen van beroepsziekten volgens de NVAB een kerntaak van de bedrijfsarts. Dus aan commitment en draagvlak onder deze beroepsgroep is geen gebrek. De verzekeringsartsen die beoordelen of iemand in aanmerking komt voor de ziektewet, bevinden zich daarnaast in een unieke positie doordat zij juist de uitzendkrachten en andere flexmedewerkers in hun portefeuille hebben. En laat dat nou net de hoogrisicogroep zijn voor arbeidsongelukken en slechte arbeidsomstandigheden!

Kortom, werkend Nederland beschikt over een uiterst fijnmazig en goed geoutilleerd netwerk van 2500 zelfdenkende mobiele meetstations – de bedrijfs- en verzekeringsartsen dus – voor het verrichten van (vroeg) diagnostiek bij vermoedelijke beroepsziekten. Verdeeld over het gehele land, verspreid over alle sectoren en branches en beschikbaar voor elk bedrijf en organisatie. Wat een kansen voor goed preventiebeleid!

Maar het bovenstaande blijkt een sprookje te zijn. De cijfers over 2018 vertellen het echte feitelijke verhaal. ‘Slechts’ 3854 meldingen afkomstig van “maar” 761 bedrijfsartsen. De meerderheid van de bedrijfsartsen blijkt nooit een beroepsziekte te melden. En de verzekeringarts komt in geen enkel NCvB-staatje voor. Volgens cijfers die ik van internet afplukte, zullen er naar verwachting over 2019 nog geen 3200 beroepsziekten gemeld worden. Door nog minder bedrijfsartsen. En zero verzekeringsartsen. Wat een fiasco.

Maar het NCvB, hét landelijke kenniscentrum, rept daar met geen woord over. Net als overigens de andere sleutelspelers in dit dossier zoals SZW, Arbeidsinspectie, NVAB en NVVG. Ook daar heerst een oorverdovende stilte. Onbegrijpelijk en onnavolgbaar. Ondenkbaar zou je eigenlijk zeggen, maar toch gebeurt het. Genoeg reden voor een motie van treurnis. Werkend Nederland verdient beter. Ziek door het werk. Who really cares?