Medische en voedingswereld: praat met elkaar - Marcel Canoy
13 reactiesIn tijden waarin kosten voor gezondheid stijgen en mensen steeds meer zelf verantwoordelijk zijn voor hun gezondheid, wordt het tijd dat twee gescheiden werelden elkaar beter leren kennen. Vooral in de oncologie is een wereld te winnen met het combineren van de vigerende behandelmethoden – chirurgie, bestraling, chemotherapie en meer recent immunotherapie – met voeding.
Voedingsleer was een van de drie pijlers van de traditionele Chinese geneeskunst en stond ook centraal in de geneeskunst van de oude Grieken, maar is in het westen buiten beeld geraakt. Deels is dat te danken aan de vlucht die wetenschap en techniek hebben genomen, waardoor de behandelmethoden steeds effectiever zijn geworden. Deels is het te danken aan het feit dat voedingsleer in de hoek van de alternatieve geneeskunde is terechtgekomen, waar ook charlatans bestaan die ongefundeerde claims hebben gelegd op het kunnen genezen van kanker zonder gebruik te maken van traditionele medische behandelmethoden.
Dit doet echter onrecht aan de recente wetenschappelijke inzichten vanuit de biochemie in de invloed van voeding op celniveau en het functioneren van ons lichaam in het algemeen. De evidence base over de interactie van voeding en kanker is de laatste jaren sterk gegroeid: inmiddels zijn er al meer dan 2500 empirisch-wetenschappelijk verantwoorde studies naar de correlatie tussen voeding, kanker en kankerbehandelmethoden (zoals specifieke chemokuren) in serieuze wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerd.
Er is sterk bewijs dat de overlevingskansen stijgen indien naast een medische behandeling een aangepast en op maat gesneden dieet wordt gevolgd. De kern van zo’n dieet bestaat eruit de kankercellen zo min mogelijk van voedsel te voorzien en de natuurlijke afweer van het lichaam tegen kanker door voeding en voedingssupplementen zoveel mogelijk te versterken. Kort door de bocht moeten dierlijke eiwitten, dierlijke vetten, suiker en witmeel worden vermeden ten faveure van veel groente, fruit, vette vis, plantaardige olie en het immuunsysteem bevorderende supplementen. Op het internet bestaan veel sites die menusuggesties doen op basis van dit gedachtegoed (google bijvoorbeeld ‘recepten tegen kanker’), maar het is de vraag in hoeverre deze gebaseerd zijn op de laatste inzichten.
Het is hoog tijd dat de medische wereld en de wereld van voeding weer bij elkaar komen, want wat voor oncologie geldt, geldt evenzeer voor andere medische disciplines. Dit kan door in multidisciplinaire teams te werken en een actieve dialoog tussen beide professies te stimuleren. Hier is wel het een en ander voor nodig. Allereerst een mentaliteitsverandering bij de medische professie. Ook in de voedingsleer is heel veel niet bekend en beschikken we nog niet over betrouwbare trials op populatieniveau. Dus niet elke voedselhype hoeft gevolgd te worden, maar wetenschappelijk bewezen correlaties moeten veel vaker benut en opgezocht worden. Ook in de opleiding van artsen dient voeding weer de plaats te krijgen die het verdient. Bijvoorbeeld door het optuigen van het vak klinische voeding.
Tot slot dient de financiering van het zorgstelsel zo ingericht te zijn dat artsen en zorginstellingen die prudent omgaan met (over)behandelingen en aandacht besteden aan voeding hier niet financieel voor gestraft worden.
Omdat klassiek medische behandelingen effectiever worden indien gecombineerd met de juiste voeding, zou voedingsleer logischerwijze een integraal onderdeel moeten zijn van de behandelmethode. Dat is niet de realiteit op dit moment. De huidige praktijk leert dat veel oncologen, achtervolgd door protocollen en aangemoedigd door de prikkel om productie te draaien, vinden dat ze over chemotherapie of bestraling gaan en waar mogelijk over chirurgische ingrepen, en dat hierbij hun verantwoordelijkheid in feite ophoudt. Dit doet niets af aan de inzet en betrokkenheid van artsen, maar leidt er wel toe dat de patiënt, die in essentie alleen geïnteresseerd is in beter worden, veel zaken zelf maar moet uitvogelen. De oncologieprotocollen over voeding gaan vooral over ondervoeding, maar het aantal oncologen dat zich actief verdiept in de interactie tussen voeding en kanker is op de vingers van één hand te tellen. Zelfs als assertieve patiënten zelf de evidentie op een presenteerblaadje aandragen, vinden ze weinig of geen respons.
Er is veel te winnen met het bij elkaar brengen van de twee werelden. Het slim combineren van de juiste medicijnen met voeding is niet alleen gunstig voor de genezingskans voor kankerpatiënten. Het leidt ook tot minder onnodige diagnostiek, minder verspilling van medicijnen en onnodige second opinions, kortom tot een flinke kostenbesparing.
Het levert verder rust op voor de patiënt die actief zijn eigen gezondheid wil bevorderen. Op dit moment moet hij of zij shoppen tussen de oncologie die het snoeiwerk doet en de voedingsleer die het onkruid wiedt. Twee gescheiden werelden die niet met elkaar communiceren, waardoor te veel plantjes onnodig bezwijken. Een behandeling vanuit een integrale visie gericht op een mooie tuin, waardoor de patiënt niet langer zelf het beste van twee werelden hoeft uit te vinden, is dan een mooi en rustgevend alternatief.
Marcel Canoy
NB: Ik schreef deze blog samen met Nick van der Lijn, econoom en kankerpatiënt en verbonden aan RebelGroup
canoy
econoom, Santpoort-Zuid
Wat een lage Ph-waarde hebben de reacties. Economen moeten hun mond houden, associaties met charlatans en kwakzalvers en dat alles gelardeerd met de nodige sneren. Waar het nodig voor is dat weet ik niet. Kennelijk een gevoelige snaar. Ontkennen dat ...er interactie is tussen reguliere geneeskunde en voeding staat gelijk aan je kop in het zand steken. Allicht dat geeft nog geen vrijbrief voor wilde experimenten of erger het volgen van bewezen idiote hypes, maar daar pleit ik dan ook niet voor. Waarvan acte.
GJ Bonte
Neuroloog..., Dalfsen Nederland
Ach... Gutteguttegut... Wat is de achtergrond ook alweer van dit heerschap? Ah, juist... Meneer is econoom! Wat triest, dit pleidooi voor voeding ter behandeling van kanker. En dat "opgetuigd" met het argument dat voeding ook de kern was van de oude ...Griekse Geneeskunst, en van de Traditionele Chinese Geneeskunst. Nu begint het pleidooi toch een behoorlijk "Kwak" gehalte te krijgen. Eens kijken, wat heeft de Griekse Geneeskunst ons opgeleverd? Even kijken op Wiki: Goh, geneeskunst op basis van Vier Elementen; Water, Vuur, Aarde en Lucht... En de Traditionele Chinese Geneeskunst dan? Oh, ja... De Acupunctuur. Nou, dat zet zijn betoog kracht bij. En meneer komt waarschijnlijk al een tijdje niet meer op de verpleegafdeling, waar we een diëtiste hebben die met de patiënt gaat kijken wat hij of zij zou moeten eten en wat ie naar binnen kan krijgen, samen met de logopediste, die ons vak kijkt of patiënt wel kan slikken, iets wat in de oncologie ook nog wel eens een probleem wil zijn na chemotherapie en bestraling van het hoofd-hals gebied. Hoe dom denkt dit heerschap dat wij als artsen eigenlijk zijn? Net zo dom als zijn betoog? Schoenmaker, houdt u zich bij, ach, hoe heet dit ook al weer, oh ja, de leest. En nu even een goedkoop bruggetje, als we het toch over "Leest" hebben, "Leest" u dan vooral toch ook de vakliteratuur over dit onderwerp. Met het "Sterke Bewijs" valt het nogal mee, er zijn geen goed opzette, gerandomiseerde en dubbelblinde trials naar het effect van bepaalde voeding. En het valt ook niet mee om bij patiënten dubbelblind bananen, sinaasappelen, olijven of patat naar binnen te schuiven.
Bah, kan nu niemand dit soort mensen duidelijk maken dat ze veel beter hun mond kunnen houden dan dergelijke onzin op te schrijven?
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen Nederland
Beste heer Canoy,
Het is goed gebruik bij een medisch inhoudelijk betoog dit te staven met relevante literatuur. Bovendien blijkt uit uw betoog en uit uw reactie dat u niet eens de klok heeft horen luiden, laat staan weet waar de klepel hangt. Voedi...ng en medisch (oncologische) behandeling zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, maar het "systeem" van de mens in een alarmtoestand laat zich via voeding niet zo gemakkelijk corrigeren. Alleen al het corrigeren van cachexie, als u tenminste weet wat dat begrip inhoudt, is erg moeilijk en lukt niet eens zonder behandeling van het proces zelf. Wellicht zou u dergelijke zaken beter over kunnen laten aan mensen met verstand van zaken, in plaats van ongefundeerde en bovendien erg domme uitspraken te doen, die niet heel veel verder gaan dan dat artsen meer van voeding moeten weten, met verwijzingen naar een ver verleden en naar het oosten, waar blijkbaar alles beter is. Waar baseert u een dergelijke uitspraak eigenlijk op? Wat weet u eigenlijk van de behandeling van kanker en voeding bij kanker? En waar is de literatuur waar u uw oordeel op baseert? Ik vind èn uw betoog, en nog meer uw reactie er een van een klein kind dat corrigerend wordt toegesproken, of een stevige tik op de vingers krijgt. En een gevoelige snaar? Nogal, omdat u de zoveelste kletskous bent die als een kip zonder kop kakelt over zaken waar u overduidelijk geen bal verstand van heeft, hetgeen in de zorg een endemische aandoening begint te worden. Zo, dan weet u in ieder geval uit welke hoek de wind waait.
Met vriendelijke groet,
Jan Bonte
D Hairwassers
Patient advocate borstkanker,
Het is een sympathiek idee, dat van die twee werelden samenbrengen. Het gaat echter voorbij aan het feit dat er wel veel onderzoek gedaan is (en daar is véél geld aan opgegaan) maar dat er nog nooit overtuigend bewijs voor effectiviteit van bepaalde ...voeding op kanker(behandelingen) bij mensen gevonden is. Wel in petrischaaltjes ('When you see a claim that a common drug or vitamin kills cancer in a petridish, keep in mind: so does a handgun') of bij muizen ('if you were a mouse, we could treat you well'), maar mensen zitten niet in petrischaaltjes en zijn ook geen muizen.
Er staan in deze blog een aantal claims die absoluut niet wetenschappelijk onderbouwd zijn en direct te linken zijn aan mensen die kritisch bekeken en beschreven worden door de Vereniging tegen Kwakzalverij. Ook het beruchte Wereld Kanker Onderzoekfonds (WCRF) brengt altijd 'nieuws' over voeding en kanker, waarbij men buitelt over meer-hoger-beter-claims waar niks van overblijft als je naar de absolute getallen gaat kijken.
Dat voedingssupplementen en 'complementaire therapie' tegengesteld kunnen werken aan kankerbehandelingen zoals chemo en bestraling en zo effectiviteit kunnen verminderen, blijkt wel uit een studie die vandaag gepresenteerd wordt tijdens de jaarlijke vergadering van de Australische vereniging van Klinische oncologie: http://www.theguardian.com/science/2014/dec/03/alternative-therapies-risk-effectiveness-of-cancer-treatment-researchers-find?CMP=share_btn_tw
Gezond verstand, daar draait het om. Luc Bonneux zegt dat altijd heel krachtig: Rook niet (met stip genoteerd), drink niet teveel, eet gezond (groenten en fruit !!) en gevarieerd, word niet te zwaar en beweeg voldoende.
Gezond verstand is goedkoop en het effectiefst.
C.J. de Jong
Anesthesioloog , AMSTERDAM Nederland
Geachte collega van Veelen,
Ik hoop dat uw gezond verstand benadering betreffende de samenhang tussen voeding en gezondheid de heer Canoy weer met zijn beide benen op de grond kan zetten. Natuurlijk is er een samenhang tussen gezond eten en gezondhe...id. Maar de heer Canoy is beïnvloed door mensen die overdreven en ongegronde gezondheidsclaims toedichten aan allerlei voedingsregimes. En voor artsen die dieetadviezen geven aan patiënten geldt: You can lead a horse to water, but you can't make him drink. Ongezonde eetgewoonten van patiënten zijn niet het gevolg van gebrekkige informatie door artsen.
A.L. Cense
Psychiater, STOUTENBURG Nederland
Beste collegae
Laten wij eens wat meer in economen-bladeren schrijven
http://fd.nl/economie-politiek/16279/zorgkosten-dalen-spectaculair-door-artsen-te-belonen-voor-gezondere-patienten
Ina Vogel
coach/verpleegkundige, Alblasserdam
Meer dan 40 jaar ben ik werkzaam in de zorg, nu zelf patient vanwege RA.
Ik ervaar veel effect van mijn dieet en supplementen! Waar ik eerst een biological spoot + wat Prednison + MTX slikte, heb ik nu een gluten- en zuivelvrij dieet, slik ik supplem...enten en nog maar de helft van de MTX. Wat we eten voedt onze cellen, als ik zuivel neem kan ik wachten op een ontstekingsreactie in mijn gewrichten.
Ik hoef het niet bewezen te hebben, ik voel het.
Het is toch ook vreemd dat we bij zieke kinderen nog wel kijken naar de voeding maar bij volwassenen amper nog? Ik ondersteun daarom de titel: Medische en voedingswereld: praat met elkaar!
PS: en voor de zorgverzekeraar is het nog goedkoper ook. Biologicals kosten 600 euro per spuit, een gluten en zuivelvrij eten kost alleen mijzelf meer. Dat is het mij meer dan waard want ik leef praktisch klachtenvrij!
M. Vasbinder
medico familiar y comunitario, 03725 TEULADA ALIC Spanje
Vroeger zeiden we altijd "Schoenmaker blijf bij uw leest". Canoy is geen schoenmaker, maar discipel van een vak, waar de besten hooguit het verleden kunnen voorspellen. Laten we daarom nooit meer op zijn blog reageren, dan haalt de redactie het vanze...lf wel uit de lucht.
E. van Veelen
bedrijfsarts, HOOGLAND Nederland
Ik verbaas me over de reacties van collega’s die deze blog naar kwakzalverij verwijzen. De schrijver geeft m.i. juist duidelijk aan dat we heel veel nog niet weten en we ons vooral niet in moeten laten met theoriën van charlatans / alternativo’s op h...et gebied van voeding.
Zonder voeding leven we niet. Door gebrek aan vitaminen in de voeding ontstaan ziekten als scheurbuik en rachitis. (Nee, dat zijn geen ziekten van vroeger, we zien ze alleen minder omdat er structureel meer vitaminen in ons dieet terecht zijn gekomen - verschillende soorten groenten en fruit eten het hele jaar door is gewoon geworden). Jarenlang hebben we onze patiënten verteld dat ze niet te zout moeten eten – slecht voor de bloeddruk en de nieren. Patiënten met obstipatie stimuleren we om vooral meer vezels te eten. En de patiënten met overgewicht en hart- en vaatziekten wijzen we op het belang van gezond eten volgens de schijf van vijf. Sterker nog, we verwijzen patiënten naar diëtisten. En dan zou de relatie tussen ziekte en voeding onzin zijn? Wat maakt de relatie tussen gezondheid en voeding dan wel logisch? Wat is erop tegen om meer te weten te komen over de relatie tussen specifieke voeding, bepaalde ziekten en gezondheid?
Wellicht komt het omdat wij dokters het liefst één remedie tegen een kwaal bieden. Als onze oplossing is dat er meerdere remedies tegelijk nodig zijn om de kwaal te bestrijden, dan vinden we al snel dat het niet goed kan zijn…
C.J. de Jong
Anesthesioloog, AMSTERDAM Nederland
Geachte heer Canoy,
U kunt ons ook uw primitieve en zinloze adviezen besparen. Een dialoog met iemand die gebrek aan kennis aanvult met dromerig idealisme over de effecten van voeding op kanker gaat echt geen doorbraak in de behandeling van oncologi...sche patiënten opleveren. Voordat u zich laat meeslepen door de mooie praatjes van alternatieve behandelaars is het mogelijk aan te bevelen om bijvoorbeeld op www.kwakzalverij.nl te kijken of er al iets over de betreffende alternatieve behandelwijze of voedingsadviezen bekend is. Dat kan teleurstellingen besparen.
Met uw oproep doet u onrecht aan alle verpleegkundigen en artsen die dagelijks oncologische patiënten bijstaan en daarbij hun best doen passende voedingsadviezen te geven.
Jos Rensing
huisarts, den Haag
Twee economen poneren een keur van onbewezen stellingen omtrent directe causaliteit tussen voeding en(genezing van)kanker.
Zij dekken zichzelf in met het onder economen beroemde zinnetje: "maar het is de vraag in hoeverre deze gebaseerd zijn op de la...atste inzichten".
Wat mij betreft mag de redactie van Medisch Contact wel eens bij zichzelf te rade mogen gaan over de vraag op welke hoogte bij haar de lat ligt bij toelating van bloggers.
N.A. Terpstra
huisarts, Venhuizen Nederland
Ik heb vanmiddag toevallig het stervensproces geëvalueerd met nabestaanden van een overleden kankerpatiente, die door haar echtgenoot met allerlei tumorbestrijdend voer werd volgepropt. Ik kan u melden dat het niets hielp, en dat de betreffende echtg...enoot (en de hem assisterende homeopaat) niet goed wijs zijn. Vooral 's-mans (van internet geplukte) geloof in de belangrijke genezende werking van vitamine B17 zou aandoenlijk geweest zijn als het niet zo contraproductief was en de aanvaarding van het onvermijdelijke einde tegenwerkte.
De analogie tussen de schrijver van deze bizarre blog en de bewuste echtgenoot is, dat ze van de materie totaal geen verstand hebben en maar wat onzin bazelen.
canoy
econoom, Santpoort-Zuid
welja, we pleiten niet voor een nieuw Moerman dieet of iets soortgelijks, alleen dialoog en evidence base, dus u kunt me alle anectdotes met fantasiedieten besparen