Blogs & columns
Blog

Medicatiecontrole overnemen: hoe dan?

6 reacties

Niet meteen stoppen met lezen. Ook al gaat het over antidepressiva. Ik kan me voorstellen dat je denkt: niet weer een verhaal over antidepressiva; ik kan geen antidepressivum meer zien. Maar dat komt dan juist heel mooi uit. Want het gaat over de afbouw van antidepressiva. Stoppen met over antidepressiva lezen is makkelijk, maar stoppen met antidepressiva soms (!) niet. Ik zeg met nadruk soms, want de mensen die van de ene dag op de andere zonder enig probleem stoppen hoor je niet. En die zijn er zat. Doe dit thuis niet na, moet ik erbij zeggen. In een keer stoppen is geen advies, maar ik noem het om het andere uiterste aan te geven.

Voor we verder gaan nog even dit.

1. De naam antidepressiva is misleidend. Ze worden niet alleen ingezet bij de bestrijding van depressies maar ook bij veel andere problemen, zoals slaapstoornissen, pijnklachten, de dwangstoornis, angstklachten en voortijdige zaadlozing om maar eens wat te noemen. Bij minstens de helft wordt het niet gebruikt in verband met een depressie, dus zo somber is het nog niet gesteld met onze stemming.

2. Ik noem dat het bij voortijdige zaadlozing kan helpen, omdat dat amper bekend is.

3. De andere kant van de medaille is, dat een veelvoorkomende, maar te weinig besproken bijwerking kan zijn: moeilijk of geen orgasme kunnen krijgen.

4. Het is onwaar dat meer dan een miljoen mensen een antidepressivum gebruiken. Dat is het aantal mensen dat in een heel jaar minstens eenmaal een recept heeft opgehaald. Voor depressie zijn er 150 duizend mensen die langer dan een jaar een antidepressivum gebruiken en dat tegenover 800 duizend mensen die elk jaar een depressie doormaken. Niet dat die allemaal aan de antidepressiva moeten natuurlijk.

Maar nu het afbouwen. Bij sommigen verloopt dat dus lastig en dan is het de moeite waard dit heel langzaam te doen. Bij sommigen is het helemaal niet raadzaam te stoppen. Bij OCD-klachten bijvoorbeeld treedt er na stoppen heel vaak terugval op, soms al na een paar dagen, maar ook wel na maanden.

Hoe we medicatie moeten beginnen, weten we over het algemeen wel. Maar over hoe te stoppen, wie kan stoppen, wanneer gestopt kan worden en welke onttrekkingsverschijnselen er kunnen (!) optreden, zijn we minder goed op de hoogte. Daar moet verandering in komen. Om je daarbij te helpen een artikel dat alles goed op een rijtje zet. Het staat in het tijdschrift Psyfar, maar het leuke is dat Psyfar het artikel gratis ter beschikking heeft gesteld. Je kunt het hier downloaden.

Om nog meer de ins en outs van afbouwen te weten te komen, zijn er in Nederland twee studies gestart. De Tempo-studie om te kijken hoe je het beste kunt afbouwen en de Opera-studie om te kijken wanneer je het beste kunt afbouwen en of je kunt voorspellen bij wie.

En er is zelfs een afbouwpoli waar je terechtkunt.

Ik juich van harte toe dat er meer aandacht komt voor het stoppen van de medicatie. Dat is echt een ondergeschoven kindje dat veel te weinig aandacht krijgt. Dat reken ik ook onszelf, psychiaters aan, want hoe vaak verwijzen we patiënten die nog medicatie gebruiken niet terug naar de huisarts zonder enig advies over hoelang ermee door te gaan. Vaak staat er alleen in de brief: ‘We vragen u hierbij de medicatiecontrole over te nemen.’ Het minste wat ik kan doen is dan in elk geval er hier aandacht aan te besteden hoe dan.

 

voetnoot

1. Bron: Hoe zit ’t nu echt met antidepressiva. Vinkers en Vis.

meer van Menno Oosterhoff

antidepressiva
  • Menno Oosterhoff

    Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • ziekenhuispaotheker niet praktiserend, Delft

    De noodzaak van afbouwen kan wellicht beter onderbouwd worden met een simpele farmacologische hypothese. Onder invloed van AD medicatie neemt geleidelijk het aantal receptoren waarop de medicatie zich hecht, toe. Die toename kan dusdanig zijn dat zel...fs bij langzame afbouw nog een relevant aantal receptoren gevoelig blijven. waarmee verklaard kan worden dat stoppen niet goed mogelijk is. Ditzelfde effect zien we ook bij anti-epileptica. De enige oplossing is dat de laagst mogelijke hoeveelheid jarenlang geslikt blijft worden.
    Zolang bovengenoemde hypothese niet bewezen wordt, blijven we met het afbouwprobleem zitten.
    Een tweede pleidooi voor de receptorhypothese is de werking van cis en trans isomeren. Graag breek ik op deze plaats een lans voor basaal farmacologisch onderzoek naar de werking van AD op receptorniveau. Er zouden geen nieuwe AD's op de markt kunnen/mogen verschijnen vooraleer dat onderzoek is afgerond.

  • M.D. Oosterhoff

    psychiater, THESINGE

    Ik bagatelliseer de omvang van het gebruik niet. Ik leg uit dat er een verschil is in puntprevalentie en jaarprevalentie en dat lang niet alle voorgeschreven ad voorgeschreven worden door psychiaters voor depressie.

    • S. de Groot

      Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

      Wat mijn boodschap is dat antidepressiva teveel worden gebruikt en het bewijs van werkzaamheid flinterdun is.
      Met bagatelliseren bedoel ik je steeds terugkerende mening dat het allemaal best meevalt met het gebruik. 60 % van de antidepressiva wordt ...voorgeschreven door huisartsen, de rest door psychiaters. We weten dat antidepressiva te hooi en te gras worden voorgeschreven.
      Waarom? Omdat er te weinig tijd is om te praten, ook door huisartsen.
      We weten uit klinische studies dat psychotherapie ook niet veel uithaalt, doch dat heeft geen bijwerkingen en de patiënt heeft toch het gevoel dat hem persoonlijke aandacht is gegeven. Ik hoop dat psychedelica de antidepressiva doen verdringen. Die hebben ook bijwerkingen, doch werken veel sneller en uiteraard dient toepassing ervan onder goede begeleiding plaats te vinden net zoals dat eigenlijk bij antidepressiva ook zou moeten. Ook ECT dient wellicht veel sneller toegepast te worden bij patiënten met ernstige depressies die niet eerst de martelgang van de carroussel aan moderne psychofarmaca behoeven door te maken.
      Antidepressiva kunnen ernstige gevolgen hebben , zeker als we ze niet uitsluitend aan ernstig zieke patiënten geven. Het veel kleinere percentage van de bevolking die antidepressiva gebruikt zoals door Menno Oosterhof aangegeven is nog veel te groot gezien de enorme gevolgen die gebruik met zich meebrengt. Wellicht zeggen we over 10 jaar dat ze obsoleet zijn, net zoals we nu terugkijken op de lobotomie, ooit ook eens zo gepromoot door psychiaters.

  • S. de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Ik vermoed dat veel te veel mensen psychofarmaca gebruiken. Zoals Menno beschrijftnvoor allerhande kwalen, off label. Ik ken veel mensen die zonder controle al vele jaren recept na recept krijgen van SSRI’s zogenaamd om terugval te voorkomen.
    Vaak b...lijkt na stoppen dat die gebruikers zich veel beter voelen. Psychofarmaca hebben een dempende werking op de geest. Stoppen er mee wordt vaak afgeraden.
    Het is nog steeds zeer onzeker of de SSRI ‘ s werken op een depressie, in ieder geval op mij niet. Dat ze invloed hebben op een dwangstoornis waarbij angst voorkomt kan ik mij voorstellen, want ze werken dempend op de geest. Dick Bijl, geen vriend van Menno, zoals eerder aangegeven, heeft het allemaal goed uitgezocht en veegt de vloer aan met Vinkers en Vis. Antidepressiva worden nog veel en veel teveel gegeven en kunnen ernstige bijwerkingen hebben zoals suicidegedrag. Ook dat heb ik van nabij meegemaakt. Laten we het gebruik vooral niet bagatelliseren, het is geen snoepje van de week.
    Jim van Os, hoogleraar psychiatrie is zeer terughoudend met het voorschrijven van SSRI’s. Hij weet hoe moeilijk het is voor veel gebruikers ervan om er mee te stoppen.
    Ik hooo dat psychiaters snel meer wetenschappelijk onderzoek zullen doen. Een veelbelovende aanpak is het gebruik van psychedelica zoals ketamine en de toepassing van deel brain stimulation. In de literatuur wordt de effectiviteit van antidepressiva die door verschillende auteurs wordt beoogd op grote schaal bestreden.
    In het uitgebreide artikel, hierna geciteerd, wordt getwijfeld aan de juiste toepassing van statistiek en methodologie. Het artikel met een overzicht van zestig referenties komt tot de volgende conclusie: “ Antidepressiva werken bij de meeste patiënten niet, aangezien
    slechts 1 op de 9 mensen er baat bij heeft terwijl de overige 8 onnodig risico lopen op bijwerkingen. Er is geen bewijs dat de medicijnen depressie kunnen genezen. Slapeloosheid, vermoeidheid, verlies van eetlust, psychomotorische agitatie en zelfmoordacties zijn bekende depressiesymptomen die erdoor worden veroorzaakt dit is niet wat we van medicijnen die depressies effectief behandelen. Bovendien suggereert
    opkomend bewijs van goed gecontroleerde farmaco- epidemiologische studies op lange termijn dat antidepressiva het risico verhoogt op dementie, beroerte, obesitas en suïcide.”
    Ondergetekende heeft ervaring als patient met een” therapieresistente” depressie. Eindeloos gegoochel bij deze aandoening met antidepressiva leidt tot verergering van de symptomen.
    Op basis van bovenstaande gegevens zouden de antidepressiva in de ban gedaan moeten worden. Ik denk dat Menno Oosterhof met zijn “ etiketten plakken wel zo handig” geschreven uit zijn hand en het bagatelliseren van de omvang van het gebruik van antidepressiva in zijn blog de verkeerde weg in slaat. In ieder geval zou ik gezien mijn eigen ervaring met antidepressiva het middel zeker niet voorschrijven bij ejaculo praecox.

    Bronnen:

    M.P Hengartner, M. Ploderl. Front. Psychiatry. 17 October 2018. Statistically Significant
    Antidepressant- Placebo Differences on Subjective Symptom-Rating Scales. Do not prove that the drugs work: effect and size and method bias matter

    Dick Bijl: antidepressiva en depressie. Lemniscaat b.v Rotterdam, 2019

    • M.D. Oosterhoff

      psychiater, THESINGE

      Overigen gaat het blog nou juist over het afbouwen en dat we dat als GGZ te vaak zonder nadere instructies aan de huisarts overlaten. Ik denk ook dat veel psychofarmaca te lang worden gebruikt.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.