Medical leadership

Een dokter is een geboren leider. Die stelling hoorde ik een collega, ik noem hem Jaap, verdedigen op een intervisiebijeenkomst. Jaap had er zelf niet echt steekhoudende argumenten voor. 'De arts als de natuurlijke leider van het multidisciplinaire behandelteam.' Veel verder kwam hij niet. Een soort natuurwet dus. Het leiderschap zit volgens Jaap in des dokters genen. Niet-medische managers bakken er niks van.

Als gespreksleider houd ik mij tijdens intervisiebijeenkomsten verre van het geven van een eigen mening. Als blogger heb ik meer speelruimte om de mythe van het medisch leiderschap te ontmaskeren. Medical leadership is een hype aan het worden. Gaat het zo slecht met de zorg dat dokters zich moeten opwerpen als bazen?

Zijn er argumenten ten faveure van Jaaps stelling? Die zijn er. Ze hebben te maken met het academische opleidingsniveau, met de wettelijke verantwoordelijkheid en zelfs met de tuchtrechtelijke aansprakelijkheid. Ik ben niet onder de indruk. Allemaal afgeleide argumenten. Als anderen ons dokters zo gewichtig vinden, zijn wij dan ook de natuurlijke leiders?

Zelfs CanMEDS haalt Jaap erbij. Het CanMEDS-model heeft een bijna Bijbelse schoonheid, met zijn zeven competentiegebieden en 28 kerncompetenties voor de arts. Jaap wijst op de competentiegebieden communicatie, samenwerking en organisatie. Zijn dat niet alle drie typische managerskwaliteiten? Misschien wel, maar dat betekent niet dat de dokter ook de beste baas is van de zorginstelling.

Laten we met beide voeten op de grond blijven. Zijn wij zulke goede managers? Is er onderzoek naar gedaan? Ja, er is onlangs een review in British Medical Journal gepubliceerd. Die opent met de zin Despite common assumptions that doctors are well placed to lead hospitals and healthcare organisations, the peer-reviewed literature contains little evidence on the performance of doctors in leadership roles in comparison with that of non-medical managers. Weinig onderzoek beschikbaar dus. Lees hier het hele artikel. Ik grasduin wat in de conclusies van de in de review geïncludeerde studies. Ik vind daar een aantal statements, stuk voor stuk argumenten tegen Jaaps stelling:

• medical managers have difficulties reconciling the clinical and management role
• medical managers tend to be ‘keen amateurs’ rather than trained managerial professionals
• medical managers have poor time management skills
• medical managers are not usually trained in leadership
• medical managers consult or network mostly with other medical managers

Waar zit nu precies die meerwaarde van dat medisch leiderschap? Er moet toch een argument pro zijn dat hout snijdt? Per slot van rekening erkent de RGS een managementfunctie van een dokter voor de herregistratie. Een dokter-manager kan zich laten herregistreren op basis van gelijkgestelde werkzaamheden. Wat zijn de diepere overwegingen van het registratiecollege om management gelijk te stellen met medisch werk? Wie het weet mag het zeggen.

Voor mij slaat de balans door naar 'niet aan beginnen'. Als manager kun je je doktersjas aan de wilgen hangen. Je wordt bedolven onder klussen en problemen waarvoor je niet bent opgeleid. Je collega's staan op afstand. Je bent er niet uitsluitend voor hun belangen. Soms ben je er helemaal niet voor hen. Je bent er vooral voor het belang van de organisatie. Je vereenzaamt aan de top. Is dat wat je wilt? Blijf bij je doktersleest. Beperk je managementdrift tot je eigen praktijk.

Intussen lijkt medical leadership booming. Opleiders met een fijne neus voor zakendoen slaan hun slag. Zij bieden cursussen medisch leiderschap aan. Op prachtige locaties. Wat leren de dokters daar? Ik heb een prospectus voor me liggen. Als ik snel inteken krijg ik korting. Een halve dag kost 450 euro. Fiscaal aftrekbaar. Ik krijg een pakket van drie boeken. Ik zie Schopenhauer bij het cursusmateriaal. Maakt deze filosoof een leider van mij? Een andere aanbieder voert Barack Obama op als exponent van Forward Thinking Leadership. Dokters mogen een uur lang naar hem luisteren. Kosten: 1295 euro.

Leidinggeven heb je in je. Of je hebt het niet. De meeste dokters zijn geen geboren leiders. Gelukkig maar. Misschien zijn er een paar dokters die trainbaar zijn. Die bepaalde managementvaardigheden kunnen leren. Maar met een middagje op de hei gaat dat niet lukken. Niet met een boek over Schopenhauer. En ook niet met een babbel van Barack Obama.