‘Je bent zo… huisarts’

Ik ben vorige week beschuldigd ‘te veel’ huisarts te zijn. Ik zeg beschuldigd omdat ik deze feedback kreeg tijdens een telefoongesprek met een ontevreden dochter, enkele uren nadat ik bij haar vader een visite had gedaan.

Tussen de middag zat ik aan het bed van deze 72-jarige meneer. Wij hadden elkaar niet eerder ontmoet maar van de overdracht met de praktijkhouder begreep ik dat deze meneer terminaal niercelcarcinoom had en na palliatieve bestralingen enkele weken geleden de conclusie had getrokken dat hij geen behandelingen meer wilde.

Waarom ik bij hem aan bed zat? Hij was al weken zo benauwd. Na beoordeling bleef het gissen hoe dat kwam. Voor de hand lag overvulling bij hartfalen. Een longembolie of longontsteking kon ik echter niet met zekerheid uitsluiten. Na overleg met internist, partner en zoon besloten wij te behandelen voor het meest waarschijnlijke en we spraken af dat ik morgen zou langskomen voor herbeoordeling.

Aan het eind van de middag belde de dochter. Zij, verpleegkundige in het ziekenhuis, wilde met mij in gesprek over de keuzes die ik had gemaakt. In haar beleving nam ik onnodig risico’s door zonder diagnostiek te gokken op wat er aan de hand was. Zij vond dat ik als huisarts haar vader had moeten overtuigen om naar het ziekenhuis te gaan. Ik was te veel een huisarts geweest door te denken dat ik wist wat er speelde zonder dat daar diagnostiek naar was gedaan. Erkenning van haar zorgen en mijn argumenten om minimaal invasief en stap voor stap te kijken bij deze meneer met beperkte behandelwensen bracht geen ander standpunt. Patiënt zelf wilde na het gesprek met zijn dochter toch ook liever naar het ziekenhuis om meer zekerheid te verkrijgen. Na opnieuw overleg met de internist werd patiënt aan het eind van de dag per ambulance naar de SEH gebracht waar hij tot bijna middernacht verbleef om alternatieve diagnosen uit te sluiten.

Het heeft me aan het denken gezet. Ons huisartsen staat het woord pragmatisch op ons voorhoofd geschreven. Het zit in de karakters van de meesten van ons en deze manier van denken wordt tijdens onze opleiding gestimuleerd. Wij schatten in het goede te doen door risico’s af te wegen en onze kwetsbare patiënt niet tot last te zijn met allerlei aanvullend onderzoek. We leren gerust te stellen en dat ‘het even aankijken’ ook diagnostiek of zelfs een behandeling kan zijn. We zijn geen cowboys die een wilde gok nemen over andermans leven. Wij maken een afweging op basis van feiten, waarschijnlijkheid, alternatieve mogelijkheden en de wens van onze patiënt. Feit blijft dat wij voorspellingen doen over een beloop en situatie die niet altijd goed geobjectiveerd is, en risico’s zijn hierbij onvermijdelijk. De kunst is dus om veel, maar niet té veel huisarts te zijn.

Ik geef toe dat ik de volgende ochtend opgelucht was dat deze meneer geen longembolie had en de nacht in zijn eigen bed had doorgebracht. Tussen de middag stond ik opnieuw voor zijn deur om te controleren hoe het met hem ging. Te veel? Wellicht. Ik heb er niemand over gehoord die dag.