Infarcter dan dit komen ze niet
17 reactiesMeneer Angerloo was in de vijf jaar sinds ik de praktijk van mijn voorganger had overgenomen nog nooit geweest. Ook zijn voorgeschiedenis was blanco, behoudens een liesbreukoperatie tien jaar geleden. Mijn assistente had genoteerd ‘voelt zich niet lekker’.
Daar zat hij dan, 75 jaar oud en keek mij rustig aan. Hij was door zijn vrouw gestuurd. Dat ‘niet lekker zijn’ bleek bij doorvragen een pijn op de borst, die meer dan een uur had aangehouden, ja best heftig, eigenlijk. Misselijk was hij ook geweest en gebraakt had hij ook, nu u er zo naar vraagt. Zweten? ‘Dat u dat allemaal weet…’ Ja, zijn vrouw had gezegd: ‘Dat gaat allemaal in de was’.
Het is ongetwijfeld beroepsdeformatie, maar zo’n heerlijke diagnose, kant en klaar tegenover je, daar krijg ik nog altijd goeie zin van. Ook nu, want infarcter dan dit komen ze niet. Ik schoot meteen in de dokter Hip-hap-hop-modus: ‘Meneer Angerloo, u hebt hoogstwaarschijnlijk een hartaanval gehad. Ik ga nu een ambulance bellen en daarna de cardioloog, want u moet meteen naar het ziekenhuis.’ Ik had de hoorn al in de hand om een staaltje doortastende huisartsgeneeskunde op de transmurale mat te leggen. ‘Dat kan niet’, hoorde ik meneer Angerloo zeggen. ‘Hoezo niet?’, vroeg ik in de veronderstelling dat hij door de angst en de paniek het niet helemaal had begrepen. ‘Ik moet morgen champignons inkopen op de veiling’, zei hij rustig. Ik keek hem met grote ogen aan vanachter de hoorn van de telefoon. ‘Weet u, dokter, ik werkte vroeger bij een grote conservenfabriek en daar zijn nu heel veel zieken, dus ik heb beloofd morgen champignons in te kopen.’ ‘Dat zal dan een ander moeten doen’, zei ik, mijn medisch gewicht in de schaal gooiend. Dat woog kennelijk niet zo zwaar: ‘Er is geen ander…, maar ik weet het goed gemaakt: ik ga morgen direct na de veiling naar het ziekenhuis’. Hij keek me aan met, achteraf gezien, een zweem van een spottend lachje. Waarschijnlijk dacht hij: hij lijkt op mijn kleinzoon Erik, die weet ook altijd alles zo zeker. Ik zag een enorm uitroepteken in zijn ogen en voelde dat de beleidsfase van dit consult hiermee was afgerond. Ik besloot dan maar de dienstdoende cardioloog te bellen.
‘Zwaagsma!’, schalde het door de hoorn. Ook dat nog. Collega Zwaagsma had een twijfelachtige reputatie binnen de eerste lijn. Hij vond dat huisartsen grosso modo op mbo-niveau functioneerden en een gevaar op de cardiologische snelweg vormden. Ongeduldig hoorde hij mijn relaas over klachten en bevindingen aan en onderbrak mij. ‘Insturen met de ambulance’, verordonneerde hij. Ik zei dat dat niet ging omdat meneer morgen champignons moest inkopen. Ik liet een vileine stilte vallen om de stompzinnigheid van deze opmerking volledig in te laten zinken. Het bleef lang stil. Zoveel huisartsgeneeskundige zwakzinnigheid was zelfs collega Zwaagsma teveel.
De volgende dag bezocht ik meneer Angerloo op de afdeling. Het was een behoorlijk voorwandinfarct, zo bleek. Hij lag er tevreden bij, had nergens meer last van en had uitstekende zaken gedaan op de veiling. Ik vroeg hem of hij niet geschrokken was. ‘Nee hoor, dokter, je krijgt wat op je te wachten ligt.’
Naderhand kwam hij nog een keer op de praktijk, omdat hij koude handen had van de bètablokker en dat was lastig op de veiling. Het leek wel of er steeds vaker zieken waren, want hij werd een paar keer per maand opgetrommeld. Hij besloot toen maar om met alle pillen te stoppen, want het ging allemaal prima. Ook daarin was mijn inspraak zeer beperkt. Jaren later is hij rustig in zijn slaap overleden.
Ik bewonderde zijn onverschrokkenheid en gebrek aan angst. Hij heeft mij geïnspireerd om niet mee te doen aan allerlei preventieve ongein. Ik laat mij niet door angst regeren. Als ik lees wat voor nieuwe preventieve initiatieven dreigend op ons liggen te wachten, denk ik: mijn lijf als verdienmodel?….mooi niet! Ik ben ooit geneeskunde gaan studeren, maar het is op preventiekunde uitgedraaid. Helaas zonder Luc Bonneux zal ik mij als een Don Quichot verzetten: wie ongevraagd mijn PSA bepaalt, klaag ik aan, mijn poep gaat alleen door het toilet, alcohol gebruik ik dagelijks, CVRM is niet aan mij besteed en als ik door de goden van borsten was voorzien dan gingen die niet tussen de BVO-pletter. Om mogelijk minimale gezondheidswinst te behalen tegenover het veel grotere risico op collateral damage, mij niet gezien. Misschien leef ik iets korter, maar het lijkt zo wel een stuk leuker én langer. Ik zie wel wat er op mij te wachten ligt en ik kom hier en nu uit de preventieve kast: Als ik ziek ben wil ik genezen en blijf verder van me af!
Lees ook
Huisarts, Valkenburg
Ach wat een prachtig stuk. En dan de vele reacties, sommige met een afkeurend geluid, andere met schaamte maar gelukkig ook veel lof. Meer van dit!
[Reactie gewijzigd door op 13-05-2022 11:38]
J.M.M. Hage-Veldhuizen
Huisarts (opleider), Brouwershaven
Geweldig mooi (geschreven) herkenbare stukken. Wie ben je? En leidt je jonge collega’s op? Mooie illustraties van het mooste vak te wereld hoor! Verplichte kost voor mijn aios. (Ik lees ze allemaal voor).
J.H.W. Bruins Slot
Arts voor arbeid en gezondheid- bedrijfsarts, niet praktiserend.
Mooi en zinvol verhaal, evidente shared decision.Het medisch handelen moet altijd in context gezet. En niet alleen de medische, maar vooral die van degene die behandeld wil worden. Maar preventie is geen onzin! Vooral preventie voor en in het werkzam...e deel van het leven: een periodiek consult gericht op lang en gezond en gelukkig leven is zeker zinvol, en daar hoeft niet veel klassiek medische diagnostiek aan te pas te komen. Zelf heb ik veel baat gehad bij de preventieve consultaties met mijn eigen bedrijfsarts van dat moment!
B.V. Nibbering
Bedrijfsarts, Roosendaal
Met enige verbazing lees ik dit stuk. Een acuut voorwandinfarct met in die fase een behoorlijke kans op een fatale ritmestoornis is een serieuze medische zaak. Daarnaast is alle winst te halen binnen 6 tot 24 uur door een snelle verwijzing naar een i...nterventiecardioloog. Ik zou in dit geval de heer uitgelegd hebben wat de risico's zijn, en hoe het voelt om te leven met een hart waar 50 % veranderd is in een groot litteken, zodat je de resterende jaren toch een forse inspanningsbeperking hebt. Juist de cardiologie is een vak waar winst te halen is bij een snelle interventie. Ik hoop eerlijk gezegd niet dat al mijn collega's zo gaan denken. Ik begrijp de manier van denken bijv. bij bloeddrukmedicatie, cholesterolmedicatie etc. maar niet bij dit soort ziektebeelden in deze fase.
J. Koehoorn
Huisarts, Purmerend
Zo had ik eens een 87-jarige die met al haar bloeddrukpillen was gestopt. ‘Ik moet toch ergens aan doodgaan dokter’, antwoordde ze op mijn waarschuwingen. Maar toen ze een paar maanden later met een astma cardiale in het ziekenhuis terechtkwam (buurv...rouw had in paniek 112 gebeld) was ze toch een beetje boos op mij. Want ze had gedacht dat ze op een dag niet meer wakker zou worden en dat ze nog pijn en discomfort zou kunnen ervaren, dát had ze niet begrepen. Het blijft lastig, die gezamenlijke besluitvorming.
J.A.H. Holslag
Arts, Arnhem
Mooi verhaal, ook ik ben voor mij persoonlijk niet zo’n fan van alle preventieve onderzoeken. En ik neem voor mijzelf graag wat extra risico omdat ik mij door het slikken van tabletten dagelijks ineens patiënt voel.
Ik ben ooit boos geweest (in sti...lte) op mijn huisarts, die (begreep ik nota bene via een e-mail van de apotheek) mij vit d voorschreef adhv een labafwijking, omdat het informed consent niet verder gegaan was dan een tussen neus en lippen door “ik vraag ook vitamine lab aan, je moest eens weten hoeveel mensen dat niet in orde hebben” terwijl ik voor een totaal ongerelateerde klacht kwam.
Ook hier mis ik toch wel veel op het stuk van informed consent, ik hoor geen informatie verstrekt aan de patiënt over het te verwachten gevolg door de cardioloog, de risico’s van niet verwijzen en geen patiënt die rekenschap hiervan geeft. En wel een duidelijke zorgmijder, zonder dat beschreven wordt dat de mogelijke redenen (angst) hiervoor onderzocht is of zelfs in beeld is. Het feit dat de patiënt de volgende dag alsnog naar het ziekenhuis ging bevestigd dit voor mij vooral. Ik ga er maar vanuit dat de auteur de patiënt keurig geïnformeerd en onderzocht heeft en om stylistische redenen dit onbenoemd liet.
Natuurlijk kan iemand zelf beslissen geen onderzoek te doen en geen levensverlengende behandeling te willen, dat zou zelfs veel vaker moeten gebeuren, maar dat is eigenlijk niet het verhaal dat ik hier lees.
S.M.J. Hundscheid
Huisarts
Dat is nu shared decision: het gaat er niet om wat ik als huisarts vind, maar hoe ik het kan uitleggen en welke keus de patiënt daarna over zijn eigen lijf maakt. Geweldig stuk! Iedereen heeft wel dit soort patiënten; geniet ervan!
S.M.J. Hundscheid
Huisarts
Overigens sta ik enorm achter preventie en doe ik mijn best mijn patiënten dit ook uit te leggen.
J.L.C.M. van Saase
Internist , Rotterdam
Huisarts die screening afwijst. Psychiater die griep en corona vaccin geen werkzaamheid toekent en een huisarts die mensen met rectaal bloedverlies maar laat voor wat het is want er is een keer iemand dood gegaan na een hemicolectomie. Ik schaam me v...oor deze collega's. Vaccinatie, preventie en vroegtijdige herkenning zijn de belangrijkste verworvenheden van de geneeskunde ook in Heerenveen en Nijeveen.
H. van der Pol
psychiater, Heerenveen
'Psychiater die griep en corona vaccin geen werkzaamheid toekent'. Waar leest u dat in mijn reactie? Ik zeg dat ik de oproepen tot vaccinatie bij het oud papier doe. Natuurlijk weet ik wel dat er werkzaamheid is, positief en zeker ook negatief. Het g...aat natuurlijk om het nnt. Verreweg de meeste mensen zullen die vaccins helemaal voor niks nemen (net als bloeddruk- en cholesterolpillen) en er dus alleen de (potentiële) nadelen van ondervinden. En nee, ze hebben niet geholpen de overdracht van het virus tegen te gaan. Gerichte vaccinatie voor de meest kwetsbaren kan uiteraard zinvol zijn, de hele wereldbevolking willen prikken is een megalomane natte droom. Ik acht mijzelf in dezen niet al te kwetsbaar en maak dus de afweging om die vaccins niet te nemen. Zoals het een ieder vrij zou moeten staan om na uitvoerig informed consent dit wel of niet te doen.
'De belangrijkste verworvenheden van de geneeskunde' daar horen de aloude vaccinaties ongetwijfeld bij, vroegtijdige herkenning tot op zekere hoogte en preventie maar in zeer beperkte mate. Echt effectieve preventie moet komen van een gezondere leefstijl op alle fronten en daar verdient farma geen cent aan.
En een hele belangrijke verworvenheid van de geneeskunde zijn de aloude inzichten: 'primum non nocere' en 'in dubio abstine', ook in Rotterdam lijkt mij.
A. .R. . Moes
huisarts, Nijeveen
Naar aanleiding van de reactie van collega Saase ben ik bang niet duidelijk genoeg geweest te zijn.
Vaccinatie, preventie en vroegtijdige herkenning heb ik als huisarts al bijna een halve eeuw hoog in het vaandel. Dat neemt niet weg, dat er soms vo...lledig toerekeningsvatbare mensen zijn, die in weerwil van uitvoerige informatie hoe dan ook weigeren om een medisch onderzoek of behandeling te ondergaan.
Collega Bergman schreef hier een prachtige column over.
Als arts moet je hier mee proberen te dealen.
De keuze van de patiënt om niet naar het ziekenhuis te gaan voor verder onderzoek heb ik gerespecteerd. Wel bezocht ik hem naderhand regelmatig en kon hierbij constateren dat hij in weerwil van blijvend bloedverlies geen fors dalend Hb had. Waarschijnlijk te danken aan de ijzertabletten, die de heer trouw slikte op mijn advies. Hij mocht nagenoeg klachtenvrij meer dan 90 jaar worden. In al die jaren is hij nooit teruggekomen op zijn beslissing om niet naar het ziekenhuis te willen.
Het voorgaande is geen reden voor mij geweest om mijn opvattingen over diagnostiek in de situatie van rectaal bloedverlies te wijzigen.
Helaas heb ik wel meerdere keren mee moeten maken dat een patiënt een complicatie kreeg bij diagnostiek en of behandeling vanwege rectaal bloedverlies.
Soms met fatale afloop.
In die situaties werd ik steeds nadrukkelijk herinnerd aan de man, die ooit weigerde zich in het ziekenhuis te laten onderzoeken, ondanks flink aandringen van mijn kant.
Een witte raaf?
Overmeire
Jeugdarts, Utrecht
Lekker wel, van dat anekdotisch bewijs over zeer vitale oude mensen, of je eigen gezondheidstoestand en visie op hoe je oud wilt worden, gebruiken om onderbouwde richtlijnen voor de massa aan de kant te schuiven. Want wat goed is voor mij is ook goed... voor alle anderen, toch..?
Ik vind het overigens een mooi en grappig verhaal over een nuchter en niet al te angstig mens. Maar om dan te zeggen dat preventie vaak onzin is, dat gaat wel ver... Van preventie was bovendien in zijn geval al geen sprake meer. Hoe komisch het verhaal ook weg leest, eigenlijk zien we hier iemand die een zorgmijdende beslissing neemt om niet naar het ziekenhuis te gaan als hij een hartinfarct heeft, maar gewoon te gaan werken. Dat was zijn keuze, en dat is prima, maar wel echt onverstandig en medisch gezien af te raden... Ik vind niet dat je je leven door angst laat regeren als je in die situatie je wel laat onderzoeken door een cardioloog. Er zijn vast ook genoeg anekdotes over mensen die deze keuze niet overleefden, en waarvan we dan achteraf denken "wat jammer dat hij niet gewoon even langs de eerste hulp is gegaan, zo belangrijk zijn die champignons toch ook weer niet".
H. van der Pol
psychiater, Heerenveen
Wat een heerlijke column en wat een aanwinst deze Imme Bergman als blogger!
Ik deel zijn preventieweerzin geheel en al. Ik laat nooit mijn bloeddruk en cholesterol controleren, de oproepen voor griep- en coronaprikken gaan de papierbak in en het pakk...etje voor het poeponderzoek wordt netjes over de verschillende afvalcontainers verdeeld, het milieu is immers belangrijk. Van vragenlijstjes gruw ik, zintuigen genoeg tenslotte om bij mijzelf of een ander depressie of ander ongemak te constateren.
En ik ben er zo langzamerhand van overtuigd dat preventie, anders dan een globaal gezonde levenswijze, meer kapot maakt dan je lief is. En geen dag aan je leven toevoegt.
'Wie toch van u kan met bezorgd te zijn één el aan zijn lengte toevoegen?'
[Reactie gewijzigd door op 04-05-2022 13:00]
A. .R. . Moes
Huisarts, Nijeveen
‘Ik wil niet naar het ziekenhuis’, zei de bijna tachtigjarige heer.
‘Velen komen daar niet levend uit.’
Het rectale bloedverlies liet ik maar voor wat het was.
Meer dan tien jaar later vonden de buren hem achter zijn boerderijtje.
Dood.
In dez...elfde tijd dat de tachtigjarige niet naar het ziekenhuis wilde, ging een leeftijdsgenoot van hem wel akkoord met een verwijzing vanwege identieke klachten.
Na onderzoek volgde een hemicolectomie in verband met een coloncarcinoom.
Helaas ontstonden er complicaties.
Een week later was de uitvaart.
A. G?bel
Huisarts, amstelveen
Ik ook! :-))
J.M. Keppel Hesselink
pijnarts, Bosch en Duin
Ik kreeg van het lezen van dit geniale stuk 3 consecutieve lachstuipen!
Huisarts, Streefkerk
Bart Bruijn
Ik ook. Briljant stuk.