Ieder ‘eitje!’ is wéér een extra handeling

We kunnen onszelf moed inpraten als we een lastige klus tegemoet treden. ‘Eitje!’ roepen we dan, al dan niet tegen beter weten in. Ik hoor het mezelf ook nog weleens roepen. De nadruk ligt ook op die verkleinende uitgang ‘-tje’, wat toch op zijn minst suggereert dat het een kleinigheidje is om weg te werken.

We zijn echt niet de enigen met die houding, maar ik heb wel het idee dat we in de zorg net iets vaker zo’n eitje wegtikken dan elders, in de vrees dat onze patiënt niet de zorg krijgt die hij verdient.

Nou houd ik wel van eitjes. Met Pasen hielden mijn vader en ik weleens wedstrijden wie er het meeste kon eten. Vijftien is mijn persoonlijke record, maar dat vond ik persoonlijk een grote teleurstelling. Want een van mijn favoriete films van destijds was Cool Hand Luke, een film met Paul Newman als gevangene, die op enig moment een weddenschap aangaat dat hij in een uur vijftig hardgekookte eieren kan eten. Vijftig!

Ga het fragment vooral even terugkijken en stel u dan voor dat ieder eitje een maatregel is, een stukje extra administratie, een nieuw regeltje, een net bedachte toegevoegde handeling. En dan snap je waarom zorgverleners ook bij een ogenschijnlijk klein stukje toegevoegde ballast gaan piepen. Het is niet dat kleine stukje toegevoegde ballast, het is dat vijftigste ei. Kijk naar die scène: Luke ligt kotsmisselijk, overvol, op zijn rug. Dat vijftigste ei wordt er onder luid gejuich van de omstanders nog ingepropt alsof hij een gans is die vetgemest moet worden. Dapper kauwt hij door en uiteindelijk slikt hij het nog binnen de tijd door. Ja, Luke slikt en zorgverleners slikken ook alles. Alleen eitje 51 niet meer!

Egge van der Poel en Martijn Buitenhuis leggen in hun boek Geheelmeesters heel mooi uit wat er in de zorg misgaat. Er komt veel bij, maar we vergeten bij iedere maatregel te beslissen wat eraf moet gaan. Vijftig eieren is niet gezond. Ook Cal Newport noemt het vaak in zijn boeken, onder andere in Een wereld zonder e-mail: er zijn bij de zorgprofessional allerlei kleine taakjes bij gekomen die vroeger door een secretaresse werden gedaan. Maar even een mailtje typen, dat kun je best zelf. Alleen is dat mailtje typen ook een ei. En zijn het er, inderdaad, vijftig geworden.

Een jaar of wat geleden schreef ik een blog ‘Vijftig tinten blijs’. Daarin kon ik vijftig redenen noemen waarom ik mijn vak zo mooi vond. Die redenen staan er nog steeds. Eitjes vind ik ook nog steeds lekker. Vijftien was mijn record, dat is al niet erg gezond. Maar beleidsmaker, bedenk een volgende keer als er een klein taakje bij komt, een ‘eitje’: dat kon weleens de 51ste zijn.