Blogs & columns
Blog

Homofobie: wat doe je eraan?

1 reactie

Ademloos volgde ik vorige week het demasqué van Forum voor Democratie. Wat twee jaar geleden als een politieke hoogvlieger de pan uitrees, is nu in drie dagen als een mislukte cake in elkaar gezakt. De aanleiding voor het koningsdrama was gedoe bij de jongerenafdeling. Daar vlogen whatsappberichten in het rond die onverbloemd antisemitisch, racistisch en homofoob waren. Dat laatste woord intrigeert me. Homofoob.

Waar hebben we het over? Ik zoek het op. Een fobie is een angststoornis, lees ik. Bij een fobie ben je angstig voor plaatsen, dieren, dingen of situaties waar geen reden voor is. Er is geen aantoonbaar gevaar. Je weet dat je angst niet reëel is. Toch probeer je de confrontatie met het angstopwekkende agens te vermijden of te ontvluchten. Er zijn een heleboel specifieke fobieën. Angst voor spinnen, angst voor onweer, angst voor naalden, angst voor het zien van bloed, vliegangst, hoogtevrees, claustrofobie, angst voor liften. Ga zo maar door. 

Homofobie is in deze systematiek de angst voor homoseksualiteit. Het is de angst dat je zelf homoseksueel bent of wordt. Ik kan begrijpen dat dat vooral voorkomt bij jongeren die nog in ontwikkeling zijn. Pubers met homoseksuele gevoelens waar ze zich voor schamen. Maar om daar dan over te gaan whatsappen? Zou ik nooit doen.

Zijn die FvD-jongeren dan geen patiënten? Fobielijders? Angst voor homoseksualiteit, dat lijkt me niet gezond. Kun je dat geen ziekte noemen?
‘Het is niet zozeer een ziekte’, legt een hoogleraar psychiatrie mij uit. ‘Homofobie is vooral de afkeer jegens homoseksuele personen. Soms ontaardt dat in homohaat, die tot agressief gedrag leidt. Potenrammers. Maar toch bevat dat achtervoegsel ‘-fobie’ wel een kern van waarheid. Aan de basis van de agressie ligt immers altijd de angst. Ik kan dat niet vaak genoeg herhalen.’

‘Waar komt die angst dan vandaan?’ vraag ik in mijn onnozelheid.
‘Daarvoor moet ik erg diep gaan. Er zit een heel complex van irrationele cognities achter. De homofoob ziet homo’s als een bedreiging van de ideale natiestaat. Voor de homofoob, maar ook voor de antisemiet en de racist, is die staat een levend organisme waar hij deel van uitmaakt. De natiestaat koestert alles wat de homofoob en de racist heilig achten: etnische zuiverheid, nationale tradities, exclusieve heteroseksualiteit en het primaat van de man over de vrouw. Joden en homo’s worden gezien als microben die het organisme van de natiestaat infecteren en doelbewust te gronde richten.’

‘Is er een manier om deze diepgewortelde angst aan te pakken?’ vraag ik. ‘Met pillen misschien?’
‘Dat kan altijd’, zegt de professor. ‘Maar hier denk ik eerder aan gedragstherapie. In de vorm van exposure. Geleidelijk op te voeren blootstelling aan het angstverwekkende agens. Onder begeleiding van een ter zake bekwame psychotherapeut. Maar exposure alleen is meestal niet voldoende. Ik kan dat niet vaak genoeg herhalen. De exposure moet worden geflankeerd door bijpassende cognitieve therapie.’

Er is dus nog hoop voor die stakkers van de JFVD. We gaan ze stapsgewijs blootstellen aan contacten met een homo. Eerst op veilige afstand. Geleidelijk meer nabij. Maar niet dichterbij dan anderhalve meter. Op die afstand is intermenselijk contact heel goed mogelijk. Zo ervaren de JFVD’ers dat homo’s mensen zijn net als alle mensen. Ze doen niemand kwaad. Tegelijk spoelen we hun brein schoon met cognitieve therapie. Als dat zou kunnen!

Ik moet terugdenken aan mijn tijd als huisarts. Aan mijn eerste echte confrontatie met homo’s. Die had achteraf bezien ook wel iets weg van exposure. Ik stond er eerst wat onwennig in, twee mannen die samenwoonden. Die elkaar in mijn bijzijn liefkoosden. De een rond de 50, de ander nog geen 30. Toen werd de oudste ziek. Te lang doorgelopen met een maagzweer. Maagkanker. Niet meer te opereren. De laatste vier maanden van zijn leven lag hij thuis op bed. Ik kon niet veel doen, maar kwam wel elke week langs. Ik kwam er graag. We praatten heel wat af. Zijn vriend verzorgde hem. Dag en nacht. Toegewijd. Vanzelfsprekend. Tot het einde. Dat was echte liefde. Daar word je stil van.

Ook van André Weel

  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • menno oosterhoff

    psychiater, thesinge

    Het woord homofobie wordt over het algemeen gebruikt om afkeer jegens homo's aan te geven. In feite is het vreemd om dat meteen een fobie te noemen. We noemen antisemitisme ook geen jodenfobie. Of er altijd angst onder zit waag ik te betwijfelen. Wel... is het zo dat we een natuurlijke afkeer hebben van alles wat een beetje anders is omdat we het niet goed kennen en het mogelijk gevaarlijk is, maar ik zou niet alle discriminatie als angst willen benoemen.
    Er wordt ook gezegd, dat homofobie de angst is om zelf homo te zijn. Dit is een oude zienswijze, waarbij gedacht wordt dat de haat jegens homoseksualteit eigenlijk een overdekking is van latente homoseksuele gevoelens. Ik vraag me af of deze visie niet achterhaald is.
    Wat ik wel met nadruk wil noemen is dat de angst homo te zijn en dat niet onder ogen te willen zien waarschijnlijk vooral voorkomt als een vorm van de dwangstoornis, de Obsessive-Compulsive Disorder OCD. Het gaat daarbij beslist niet om afkeer jegens homo's maar om de angst dat je een seksuele identiteit niet onder ogen wilt zien terwijl er daarvoor in feite eigenlijk geen aanwijzingen zijn. Het omgekeerde komt ook voor.Mensen die homoseksueel zijn en die obsessief gaan twijfelen of ze niet eigenlijk heteroseksueel zijn. Het wordt wel seksuele orientatie OCD genoemd. Ik schreef er ooit een blog over https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/ben-ik-geen-homo-menno-oosterhoff.htm en sindsdien word ik elke week wel een keer gebeld of gemaild door iemand met deze aandoening. Nogmaals. Geen homofobie, maar angst je homoseksualiteit niet onder ogen te zien.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.