Het Nieuwe Roken
Plaats een reactie
Nee, even serieus, ik heb het niet over het zitten. Roken is erger!
Vroeger was roken een deel van de opvoeding, vooral van jongens. Als kind rookte je dagelijks passief mee. Mijn vader zei tegen mijn oudste broer: ‘Het wordt eens tijd dat jij gaat roken!’
Het Oude Roken was sociaal geaccepteerd en zelfs wenselijk als je erbij wilde horen. Een goed gastheer stalde rookgerei op zijn salontafel uit voor zijn gasten. Leraren rookten sigaren voor de klas, priesters rookten in de biechtstoel, dokters rookten in de spreekkamer. Iedereen vond dat heel gewoon: roken tijdens het werk, in je vrije tijd, in bed. En hoe gek het ook klinkt: duizenden rokende Britse dokters hebben een enorme bijdrage geleverd aan onze kennis over de gevolgen van roken.
Ik doel op het speurwerk van Richard Doll en Bradford Hill, pioniers die met hun nu klassiek geworden epidemiologisch onderzoek voor het eerst de gezondheidsschade door roken in kaart hebben gebracht. De British Doctors’ Study was een prospectief cohortonderzoek dat liep van 1951 tot 2001. Op 10 november 1956, nu bijna zestig jaar geleden, publiceerden Doll en Hill in British Medical Journal het eerste overtuigende statistisch bewijs dat het roken van tabak de kans op longkanker vergroot.1 En niet zo’n klein beetje. The death rate [from lung cancer] of the heavy smokers is approximately twenty times the death rate of the non-smokers. Dat was toen breaking news. Het duurde even voordat dat nieuws doorwerkte in het rookgedrag, maar toch begon de rookprevalentie héél langzaam te dalen. In de jaren zeventig rookte nog 70 procent van de volwassenen. Nu is dat nog 25 procent. Die 25 procent, dat zijn de blijvers, de doorrokers, de verslaafden. Zij praktiseren het Nieuwe Roken.
Roken is nu erkend als verslaving: le tabagisme, zeggen de Fransen. Maar het is geen gewone verslaving. Het unieke van de tabaksverslaving is dat de roker de schadelijke stoffen uitblaast in andermans inademingslucht. Die anderen zijn de passieve rokers: de rokers tegen wil en dank. Met passief meeroken gaan we als samenleving nog altijd opvallend verdraagzaam om. Binnen mag niet meer gerookt worden, maar buiten mag het nog steeds. Op een mooie nazomerdag lekker op een terrasje zitten? Vergeet het maar, er zit altijd wel iemand bij jou in de buurt te roken.
Door het wegnemen van een schadelijke stof uit de leefomgeving doe je aan effectieve preventie. Wil je het nog eenvoudiger hebben? Dergelijke simpele inzichten blijken decennia nodig te hebben om door te dringen tot ons collectieve bewustzijn, en nog eens decennia voordat er echt sprake is van een collectieve gedragsverandering, al of niet gesteund door wetgeving. Miljoenen mensen roken door, alle beperkende maatregelen, alarmerende teksten en afschrikwekkende afbeeldingen op de pakjes sigaretten ten spijt. Maar er is wel iets veranderd. De doorrokers roken anders dan voorheen. Het Nieuwe Roken is niet gezellig meer, laat staan sociaal.
Roken doe je niet voor de gezelligheid, maar omdat je ‘nodig moet’.
Roken doe je even gauw tussendoor, bijna stiekem.
Roken doe je buiten: op het perron, of buiten bij de ingang van het bedrijf, het café, het restaurant.
Roken doe je zwijgend.
Roken doe je om aan je trekken te komen: snel want de trein komt zo, elke vijf seconden een teug.
Roken doe je ook elektrisch (men noemt dat eufemistisch ‘dampen’).
Sigaretten zijn overal voor iedereen verkrijgbaar. Het aanbod bepaalt de vraag! Als dieselolie ook nicotine zou bevatten zou de industrie daar sigaretten van maken. En die zouden gewoon verkocht worden. Met accijns natuurlijk.
Tot zover het Nieuwe Roken. Hoe gaat het nu verder? Het Roken van Straks?
Er komen nog meer beperkende maatregelen. Straks mag roken niet meer op terrassen. Er komen speciale rooktoiletten (alleen om te roken!) met afzuiging en rookfilters. Daar kan de doorroker zijn behoefte doen.
Zal het roken helemaal verdwijnen? Ik denk van niet. We zijn nu eenmaal niet zo goed in preventie. We willen graag tolerant blijven en nemen de gezondheidsrisico’s van (mee)roken op de koop toe. Tot in lengte van jaren kunnen we 10 november vieren als de Dag van het Roken, onder het motto: To smoke or not to smoke? Rokers en niet-rokers mogen dan hun standpunten bepleiten. Als het om roken gaat zijn er geen winnaars, alleen maar verliezers. Het roken is pas verdwenen als de laatste roker de laatste adem heeft uitgeblazen.
- Er zijn nog geen reacties
