Hemelvaartsdag

Toen ik David Quammens Zoönose las, en me nog meer dan anders realiseerde hoe nauw ons leven verbonden is met dat van andere dieren, in goede en in kwade zin, besloot ik om zodra het kon weer eens naar een dierentuin te gaan. Ik wilde ook vleermuizen zien, waarvan er zoveel soorten zijn dat een kwart van alle zoogdiersoorten een vleermuis is en waarvan sommige soorten een berucht reservoir voor virussen zijn. Ik koos voor Burgers’ Zoo in Arnhem.

Het eerste dier dat ik zag, was een vleermuis. Niet een van de kleine hoefijzervleermuizen waarbij het SARS-CoV-2-virus is aangetoond, maar een brilbladneusvleermuis, een fruiteter die met geen enkele ziekte in verband wordt gebracht. Al begreep ik van Quammen dat een overdracht van het ene naar het andere dier altijd kon plaatsvinden als de omstandigheden dat toelieten en als het virus ook bij de nieuwe soort de cel kon binnendringen. De Rodriguesvleerhonden, ook geen veroorzakers van zoönoses, hingen boven in de grote kas met junglelandschap en lieten zich niet zien.

Ik zag de degenkrabben, spinachtige beestjes met bloed dat antistoffen bevat tegen toxines van gramnegatieve bacteriën en dat daarom in laboratoria wordt afgetapt. Ze liepen zijwaarts als echte krabben in de modder van de mangroven en ze aten schelpen.

Ik zag het gilamonster, de giftige hagedis die eiwitten maakt die diabetes type 2 kunnen helpen reguleren en die inmiddels synthetisch worden nagemaakt. En ik zag de varkensstaartaap, die in Thailand wordt gebruikt om kokosnoten hoog uit de boom te halen.

Het was niet druk in de tuin. De voorzorgsmaatregelen, een maximumaantal bezoekers en toegang met tijdsloten, hadden gewerkt. Op het terras aan de savanne waren de stoelen weggehaald, waardoor de mensen op de houten tafels zaten. Bestek was er niet. ‘Vanwege corona’, zei een medewerker, alsof het volstrekt vanzelfsprekend was dat uit de hand eten (net als op tafels in plaats van op stoelen zitten) minder besmetting gaf.

Thuis, in de duinen, was het op deze zomerse Hemelvaartsdag zo druk dat niet alleen de parkeerterreinen waren afgesloten, zoals al wekenlang elk weekend gebeurt, maar dat nu zelfs de paden voor fietsers en voetgangers waren afgesloten. ’s Avonds verschenen in de media de eerste berichten over onderzoeken die aantoonden dat het virus buitenshuis nauwelijks overdraagbaar is, behalve dan misschien voor wie urenlang geanimeerd op een verwarmd of afgesloten terras zit te praten. We zullen er nog meer van horen.