Genderfluïditeit

Kruis aan wat van toepassing is.

Vraag 1. Wat is uw geslacht? M ☐ V ☐
Vraag 2. Voelt u zich thuis bij het geslacht waarmee u geboren bent? nee ☐ ja ☐.

Kruist u bij vraag 2 nee aan, dan bent u mogelijk transgender. Staat uw kruisje bij ja, dan bent u cisgender. Kent u deze term niet? Dan moet u deze blog zeker lezen.

Een cisgender voelt zich thuis bij het biologische geslacht waarmee hij of zij is geboren. Een transgender juist niet. Tegenwoordig komen transgenders veel meer uit de kast. Ze begeven zich in de publiciteit. Ze laten zich horen en zien in talkshows. Op het toneel, in het cabaret en in de film. Zijn transgenders gelukkig? Zijn ze gezond?

Twee dingen vallen me op. Er zijn veel meer mensen niet tevreden met hun gender dan ik dacht. Een Amerikaans onderzoek laat zien dat 12 procent van de millennials (mensen geboren tussen 1980 en 2000) zich niet als cisgender identificeert. Bij de babyboomers is dat maar 3 procent. En hoe is dat in Nederland? Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft dat uitgezocht. In 2015 lieten 770 mensen hun genderregistratie officieel bij de burgerlijke stand aanpassen. Daarvoor waren dit er maar 80 per jaar. Je moest destijds aan bepaalde medische eisen voldoen en een gang langs de rechter maken. Pas dan mocht je je registratie aanpassen. Met de ‘transgenderwet’ van 1 juli 2014 hoeft dit niet meer. Ook melden veel meer mensen (onder wie ook kinderen) zich aan bij genderklinieken voor een transitie.

Het tweede wat me opvalt, is dat die 12 procent van de millennials niet allemaal ‘echte’ transgenders zijn. Niet iedereen wil een volledige transitie. Velen zijn gender nonconforming. Zij voelen zich noch man noch vrouw, maar zitten er ergens tussenin. Wat een verschil met de oudere generatie transgenders, die er juist hard voor moest knokken om van gender te veranderen en in transitie te gaan. Die van ‘m’ naar ‘v’ wilde of andersom. De genderdysfore millennial laat zich niet graag in een hokje stoppen. Niet in ‘m’ en niet in ‘v’. Maar ook niet in cisgender of transgender. Nu eens voelt men zich een ‘hij’, dan weer een ‘zij’. Deze groep zwevende kiezers werd in de Britse krant The Guardian onlangs aangeduid als the gender-fluid generation. Zelf noemen ze zich queers. De ene dag met een dikke laag make-up en een kort rokje, de andere dag met een slobberige joggingbroek over straat.

Betekenen die verruimde wetgeving en de toegenomen transitiemogelijkheden nu ook dat transgenders gelukkige en gezonde mensen zijn? Nee dus. Het SCP-onderzoek leverde een aantal concrete probleemvelden op. Transgenders zijn vaker eenzaam, minder gezond, hebben meer psychische problemen en hebben vaker aan zelfmoord gedacht. Problemen op verschillende domeinen versterken elkaar. Bijvoorbeeld: een transgender die werkloos is én single én geen ander sociaal netwerk heeft, maakt veel meer kans op psychische problemen dan iemand die slechts één probleem heeft.

Wat doen we met deze onderzoeksresultaten? De genderklinieken hanteren een zorgvuldige procedure voorafgaand aan de medische transitie. Maar daarbuiten gebeurt nog niet zoveel. In het domein arbeid & gezondheid zijn wel een paar activiteiten te melden. Ik noem er drie.

1. In België zijn gezamenlijke toiletten voor mannen en vrouwen bij Koninklijk Besluit verboden. Elke werkplek moet afzonderlijke heren- en damestoiletten hebben. De Universiteit Gent ijvert nu voor genderneutrale wc’s. Voor m, v en alles daartussen.

2. Op 1 december jl. stemde de gemeenteraad van Amsterdam in met een doorbetaald transitieverlof voor alle werknemers van de gemeente.

3. Het UWV heeft een handleiding gepubliceerd: ‘Transgender Werkt’. Voor meer begrip bij werkgevers en collega’s van transgenders.

Sociale en medische wetenschappers hebben nog moeite met genderfluïditeit. Gender is niet langer een discrete binaire variabele. Binnenkort drukken we ons gender én onze genderconformiteit uit op een likertschaal van 1 tot 10.

En verder… ben ik benieuwd wanneer de eerste transgender optreedt in Goede Tijden Slechte Tijden. Dat lijkt me een mijlpaal van maatschappelijke acceptatie. Intussen kijken we uit naar 17 mei 2018: IDAHOT, de International Day Against Homophobia and Transphobia.