Blogs & columns
Blog

Geen. Echte. Geneeskunde. - Michael van Balken

4 reacties

Het heeft iets onhandigs als de patiënt op de verkeerde locatie staat voor een poli-afspraak. Of – ingrijpender – als hij niet is gestopt met het slikken van bloedverdunners (of niet nuchter is), waardoor op het laatste moment de geplande operatie niet kan doorgaan. Zaken die irritatie opwekken bij de zorgverlener, ‘want die had het nog zo gezegd’. En het stond ook nog in de folder. Of op het kaartje.

Probleem is natuurlijk dat patiënten die bij de dokter zitten, met hun angsten, hun zorgen, heel slecht onthouden wat er in de spreekkamer allemaal wordt gezegd: Volgens Inforium  zou zelfs 60 procent meteen worden vergeten en van de overgebleven 40 procent wordt de helft verkeerd onthouden. ‘Het is daarom ook geen wonder dat de helft van de mensen de spreekkamer verlaat zonder dat ze precies weten wat er aan de hand is of wat ze moeten doen’. In het filmpje wordt deze bewering gevolgd door – met gevoel van understatement – ‘Dit is een treurige situatie’.

Treurig dekt echter nauwelijks de lading. De misinformatie is niet alleen vervelend. Of onhandig. Misinformatie kost bakken met geld: alleen al bij laaggeletterden heeft dit de maatschappij in 2013 (door onder andere meer herhaalbezoeken, onjuist gebruik van medicijnen en verkeerde gezondheidskeuzes) naar schatting 127 miljoen gekost.

Daarnaast brengt misinformatie de gezondheid ernstige schade toe. Niet voor niets startte de KNMP deze week een campagne  om het medicijngebruik en de therapietrouw te verbeteren, juist ook voor hen die de taal wat minder machtig zijn. En hoewel er vele andere voorbeelden zijn lijkt me deze illustratief (uit een groot Zweeds onderzoek): ‘Significant positive associations between education level and cancer survival were observed following a diagnosis of upper aerodigestive track cancer, colon cancer, pancreatic cancer, lung cancer, kidney cancer, urinary bladder cancer, melanoma, non-Hodgkin's lymphoma, breast cancer, endometrial cancer, cervical cancer, prostate cancer, and testicular cancer. (…) compared with women and men completing <9 years of education, university graduates were associated with a significant 40% improved survival for all cancer sites combined.”  40 procent! Omdat je net even wat beter in staat bent informatie tot je te laten doordringen. Of even na te zoeken.

Misinformatie heeft dus verstrekkende gevolgen, maar desalniettemin dringt dat nauwelijks tot de zorgverlener door (zie ook: http://www.artsenauto.nl/complimenten/). Goede uitleg, met alle beperkingen, komt met (administratieve) druk op de spreekuren steeds verder in het gedrang. Hij wordt – en dan heeft de patiënt nog mazzel – uitbesteed aan een gespecialiseerd verpleegkundige, of wordt vervangen door een folder. Diezelfde folder die door ruim een miljoen Nederlanders überhaupt niet goed begrepen wordt. Gezien de enorme winst die er te behalen valt zou je toch denken dat zorgverleners en masse betere informatievoorziening als speerpunt omhelzen. Toch kom ik niet veel verder dan het eerder genoemde Inforium , de Thuisarts . Innovaties van ReShape . Of filmpjes van huisarts Niels Rossen  of mijzelf .

Zorgverleners hebben een grote, blinde vlek voor hun eigen matige informatieoverdracht. En daaraan iets proberen te doen levert gefronste wenkbrauwen op. Zoals een tijdje geleden iemand het uitdrukte: ‘Sorry, maar dat gedoe van jou met die laaggeletterden, dat is geen èchte geneeskunde”. Tja, op die manier blijft het wel roepen in de woestijn. Helaas dus niet alleen omdat de patiënt onvoldoende bereikt wordt: zorgverleners zijn bij bosjes minstens net zo doof.

Michael van Balken


  • Michael van Balken

    Michael van Balken is uroloog in het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem, met als speciale interessegebieden zowel functionele als reconstructieve urologie.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Ton Sandig

    Communicatie-adviseur, Achterveld

    De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg heeft in 2009 een uitstekend adviesrapport uitgebracht 'Geven en nemen in de spreekkamer' Dat handelt over veranderende verhoudingen in de spreekkamer. Ik heb (met veel genoegen) aan dit project mogen meewerken.... Niet alleen met adviezen, maar ook met praktische hulpmiddelen: een patiëntenboekje getiteld 'Met een briefje naar de dokter'. Onderzoekers, zoals het NIVEL, bevestigen de goede werking ervan. Toch lukte het niet om dit product goed ingevoerd te krijgen. Oorzaken zijn (mijns inziens) (1) Het niet accepteren dat circa 50% van alle Nederlanders minder communicatief vaardig zijn (2) Niet willen zien dat dit niet alleen ouderen zijn maar ook jongeren (30 Niet erkennen dat mondigheid iets van gezonde mensen is (4) Zorgverzekeraars geen vergoeding willen geven voor gebruik van een papieren boekje in de gedachte dat 'morgen' alles digitaal gaat en 100% goed gaat. Iedereen die in de praktijk wil testen hoe je op eenvoudige wijze communicatie kan verbeteren nodig ik van harte uit contact met mij op te nemen: ton@sandig.nl

  • D Hairwassers

    Patient advocate,

    Dank, Michael, voor dit ongelooflijk belangrijke onderwerp. 1,3 miljoen mensen zijn laaggeletterd, maar ook als mensen geschoold zijn, is het moeilijk om te begrijpen wat de dokter nou precies zei. Ik weet nog dat op het moment dat ik hoorde dat ik k...anker had ik letterlijk de vernauwing van mijn bewustzijn voelde. Zieken zijn geen gezonden met een ziekte en dus hun vermogen om informatie op te nemen, om situaties te overzien kan door stress, angst, pijn, verdriet zomaar beperkt worden. Het is niet eenvoudig om echte verbeteringen aan te brengen, maar als we er met zijn allen steeds alert op zijn en blijven proberen, kan het echt alleen maar beter worden.

  • Tycho Lock

    uroloog/androloog, Utrecht

    Kan alleen maar hardgrondig deze mening onderschrijven.
    Zie in de Academische setting veel 2nd en 3rd opinions, die bij analyse niet nodig waren geweest bij een betere ,begrijpender informatie overdracht.
    Ben recent consequent begonnen bij (inhoud t...echnisch)lastige consulten, bij volgende consulten eerst te checken wat is blijven hangen van het vorige consult...........en aan te kondigen dat ik deze actie herhaal bij de volgende consulten!
    Bevalt me prima!

  • T.J.W. de Ruiter

    revalidatiearts, Hengelo Ov Nederland

    In mijn studie is er voor zover ik weet nooit aandacht besteed aan hoe je je boodschap duidelijk maakt aan "de gewone man". pas tijdens mijn co-schappen besefte ik dat mijn perspectief van de gewone man een beetje vertroebeld was, dat ik mijn hele le...ven in een getto heb gewoond, en dat ik met een beetje kennis van de statistiek had kunnen beseffen dat de helft van de mensheid een IQ onder de 100 heeft.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.