Fietsen naar de chemo, da’s toch logisch?

‘Kan ik met de fiets naar het dagcentrum komen?’ vroeg ik aan de gespecialiseerde oncologieverpleegkundige nadat ze had uitgelegd hoe het chemotraject zou verlopen.

Verbaasd keek ze me aan, ze wist even niks te zeggen. Zo’n reactie was ik ondertussen wel gewend, van medisch personeel of van vrienden en familie. In de ogen tegenover me zag ik regelmatig reusachtige vraagtekens opdoemen. Waarom zou iemand met een futloos, door sarcopenie geteisterd lijf in hemelsnaam nog de moeite willen doen om vijf kilometer te fietsen voor een rottige behandeling? Voor mij was mijn vraag vooral het gevolg van een verbluffend staaltje operante conditionering. Ik zag alle beloningen al lonken. Een stukje rustig peddelen leek me de ideale voorbereiding om nog een paar sprietjes ontspanning te verzamelen voordat de kuurdag zou beginnen. En ook de perfecte afsluiter. Na een lange, stressvolle klimaatgecontroleerde dag zou ik meteen zuurstof kunnen bijtanken en alle sores wegtrappen. Drie vliegen in één klap.

In onze normale vitale hoedanigheid voelen we doorgaans niet zo direct of we goed bezig zijn. Tenminste ik voelde dat niet. Aards geploeter. We sporten omdat onderzoek zegt dat dat goed is voor een stralende toekomst, maar zo’n langetermijnperspectief ook echt appercipiëren, dat kunnen we niet. De motivatie volgt uit de directe effecten: we voelen ons lekker, spreken onze clubgenoten, zien er geweldig uit en ons humeur is fantastisch (echt heerlijk hoor, om sportieve mensen in je omgeving te hebben).

Dat ligt heel anders als je ernstig ziek bent. Dan is bewegen niet meer die leuke hobby voor een glimmend langetermijnscenario. De toekomst is nu. ‘Je lekker voelen’ betekent dan zoveel als: minder pijn, minder angst, minder beroerd, minder moe, minder stress, minder somber. En – ik ga nog maar even door – meer energie, meer eetlust, meer tevredenheid, verbeterde concentratie en andere cognitieve zaken. Hoe zieker, hoe groter de boost van zelfs minimale krachttoeren. Ik noem maar iets: de gordijnen opendoen nadat je een week in het ziekenhuis hebt gelegen, of zomaar een keer de trap oplopen. Alles is topsport, en het doet goed. Inspanning als krachtig medicijn.

Bestaat er medicatie met zo’n breed spectrum, die zo goedkoop is, altijd voorhanden en zonder bijwerkingen? En dan zijn we er nog niet: het goede gevoel na inspanning breidt zich als een olievlek uit naar de hele daginvulling. Je ligt daarna bijvoorbeeld heel tevreden in je bed bij te komen en hebt meer zin om andere dingen op te pakken. Kortom, de positieve leereffecten stapelen zich op. Het lijkt me gemakkelijk voor te stellen hoe wezenlijk dit is voor mensen die de hele dag geconfronteerd worden met pijn, beperkingen en achteruitgang.

Dus ja, als ik dan al die wetenschappelijke literatuur zie over de meerwaarde van bewegen bij kanker (beter behandeleffect, minder bijwerkingen, sneller herstel, betere overleving, minder kans op recidive, etc), dan denk ik: natuurlijk, volstrekt logisch.

‘Dat fietsen lijkt me niet verstandig’, zei de verpleegkundige. Ze wist niet goed waarom, maar het leek haar echt beter als ik me liet rijden. Ik luisterde braaf, ik had tenslotte geen idee van wat me te wachten stond. En dus ging ik voor en na het infuushangen maar wandelen. Zo stevig mogelijk. Logisch toch?