Blogs & columns
Blog

De vrouw op het zadel

Plaats een reactie

Vorige week blogde ik over het smartelijke gevecht van profwielrenner Tom Dumoulin met zijn fietszadel, tijdens de Tour de France 2020. Een strijd die door het zadel werd gewonnen (‘Ik word schijtziek van dat zitvlak’).

Hoe ‘zit’ dat (letterlijk) bij vrouwen? Een idiote vraag voor wie afgelopen zaterdag Fem van Empel en Aniek van Alphen bezig heeft gezien tijdens het wereldkampioenschap veldrijden in Oostende. Ploegend door het zand haalden de dames met veel bravoure goud en zilver. Ze leken nergens last van te hebben. Zeker niet van hun zadel.

En in het grootste vergelijkende onderzoek dat ik kon vinden1 gaven wielrensters niet méér klachten aan dan hardlopers of zwemmers.

Vroeger was dat niet zo vanzelfsprekend. Wie verder teruggaat in de tijd treft eind negentiende eeuw een hoog oplopende discussie tussen medici aan. In de tijdschriften en op de vergaderingen van de wetenschappelijke verenigingen. Er waren twijfels, en er was veel verzet tegen ‘de vrouw op het zadel’. Men voerde daarvoor niet alleen medische, maar ook ethische en ‘aesthetische’ redenen aan.

Opvallend progressief voor die tijd was het standpunt van Hector Treub (1856-1920).

Treub was hoogleraar verloskunde en gynaecologie in Leiden en vanaf 1896 in Amsterdam. Hij zette zich in voor een betere wettelijke en sociale positie van vrouwen. Hij vond daarbij een bondgenoot in Aletta Jacobs. Samen propageerden zij de ‘facultatieve steriliteit’, zeg maar anticonceptie.

Tijdens zijn verblijf in Parijs schrijft Treub op 18 september 1897 een brief aan zijn vriend Gérant. De brief begint triomfantelijk met: ‘De vrouw en de fiets’.

Vervolgens steekt Treub wat oubollig van wal:

‘Men beweert dat ik gezegd zou hebben: “Ik zie graag vrouwen op de fiets; die rijden allen mijn spreekkamer in!” Ik moet wel aannemen dat ik het werkelijk eens heb gezegd. Maar dan toch zeker alleen als na-den-eten-paradox.’

Maar dan maakt hij ook direct zijn punt:

‘Er is a priori geen enkele reden te bedenken waarom een gezonde vrouw niet op een goed zadel en in een goed kostuum zonder schade zou kunnen fietsen. Immers dezelfde voorwaarden gelden volkomen voor den man, die wil wielen.’

Er zijn wel een paar contra-indicaties voor de vrouw (maar ook voor de man) om het fietszadel te bestijgen:

‘Dat een vrouw met een chronische pelveoperitonitis of met een intramuraal fibromyoom, dat tot menorrhagieën aanleiding geeft, geen vélocipède moet rijden is, dunkt mij, even duidelijk als dat een lijder aan epididymitis van het wiel moet afblijven.’

Goed zittende, niet te dikke kleding en een goed zadel zijn nodig:

‘Men spreekt van beschadigingen der genitalia externa. Wel zeker, die gevallen komen voor. Voor een deel komen zij ten laste van een ongeschikt toilet. Een goed fietskostuum moet zoo zijn, dat geen dot kleeren door het zadel tegen de voor-onderzijde van het lichaam gedrukt wordt.  Voor een ander deel moet in de bedoelde gevallen het zadel de schuld hebben. De ouderwetsche zadels met een langen, smallen bek zijn eenvoudig in strijd met elke gezonde notie van anatomie van het mannelijke, zoowel als van het vrouwelijke lichaam.’

Wat vindt Treub dan wel een goed zadel?

‘De bek zoo kort mogelijk, liever helemaal geen bek aan het zadel. Vervolgens moet het zadel zoodanig ingericht zijn, dat het lichaam zijn steun vindt op de zitknobbels en dat het perineum vrij blijft.’

Heeft dat fietsen geen invloed op de maandelijkse stonden?

‘Dat die invloed bestaat, is niet te ontkennen en dat hij soms goed is, soms kwaad is, evenmin. Soms veroorzaakt het fietsen menorrhagieën, andere malen vermindert het menstruale bloedverlies erdoor. De remedie ligt voor de hand: niet fietsen gedurende vier of vijf dagen die aan de periode voorafgaan, en wanneer dat niet helpt, dan voor de betrokken persoon het rijwiel ongeschikt verklaren.’

En is al dat fietsen niet slecht voor de vruchtbaarheid?

‘Beter kan de invloed van het fietsen op de bekkenorganen wel niet blijken dan uit het feit, dat soms de steriliteit erdoor opgeheven wordt.’

De uitroep ‘Ga toch fietsen!’ is dus wel verschrikkelijk macho.

[1] Gaither TW et al. Cycling and female sexual and urinary function. Results from a large, multinational, cross-sectional study. J Sex Med 2018;15:510-518

lees meer van andré weel
  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.