Blogs & columns
Blog

De leefstijldokter

1 reactie

The Lancet schudde ons drie jaar geleden wakker: ‘The detrimental association of sitting time with mortality’ (2016). Zitten is dodelijk . We moeten meer bewegen. En ook gezonder eten. Maar wie gaat dat organiseren? En heb je daar wel een dokter voor nodig?

Lifestyle is in the air! Veel dokters vinden dat ze daar professioneel wat mee moeten. Als ik kijk naar mijn eigen kaste, de bedrijfsartsen, dan zie ik die ambitie al in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Tien bedrijfsgezondheidsdiensten voerden toen een leefstijlprogramma uit, gericht op de preventie van hart- en vaatziekten. De overheid betaalde. Goed lobbywerk van de toenmalige NVAB. Het was een tijd dat de incidentie van het myocardinfarct torenhoog piekte. Dan is het heel lang stil, totdat de NVAB met geld van ZonMw een richtlijn Bewegen en Gezonde Voeding gaat maken. Compleet met een paragraaf collectieve preventie. Die richtlijn is in 2011 gesneuveld omdat-ie niet evidenceproof bleek. Je kunt de lat ook te hoog leggen.

Jammer, want bedrijfsartsen hebben hier prachtige kansen voor het grijpen. Juist werkende mensen zitten tegenwoordig het meest. Uren achter elkaar. Achter hun computer. Even een loopje naar het toilet, naar de printer of de koffieautomaat, en daar gaat-ie weer voor een uur of wat. ’s Avonds zijn ze geestelijk te versuft om nog één sportschoen aan te trekken. En sporten in de vroege ochtend is geen optie, want dan staan ze in de file.

Wat let je dus om als bedrijfsarts een fitnessprogramma te adviseren aan de directie van je bedrijf? Bewegen en gezond eten, en dan in werktijd, dat is het ei van Columbus! Inmiddels zijn anderen in dit gat in de markt gesprongen. En blijven bedrijfsartsen op hun spreekuren mensen zien die te veel zitten, te zwaar zijn en geen fut hebben om te bewegen. En vaak ook niet om te werken. Een vicieuze cirkel.

Ook het NTvG is ermee bezig. ‘Leefstijlgeneeskunde, reddingsboei of los touw?’ kopt het laatste nummer. Voor diabeten kan het een reddingsboei zijn, want leefstijlinterventies verminderen het risico op DM2. Patiënten kunnen er zelfs mee ‘in remissie’ komen. Een mediterraan voedingspatroon biedt de beste resultaten.

Blijft de vraag welke dokters de handschoen gaan oppakken. Maar … die is allang opgepakt! De Vereniging Arts en Leefstijl bestaat al acht jaar. Op 5 april gaan ze de eerste ‘Leefstijlarts van het jaar’ kiezen. Heb ik de geboorte van een nieuw specialisme gemist? ‘Een leefstijlarts is een arts die niet als eerste keuze “pillen” voorschrijft, maar eerst samen met zijn of haar patiënt kijkt naar de leefstijl.’ En hij of zij geeft uiteraard zelf ook het goede voorbeeld. Het wordt druk op het congres. Er komen meer dan achthonderd mensen. De uitnodiging roept mij op mee te doen met de verkiezing van de Leefstijlarts van het jaar. Of ik een dokter ken die kan motiveren, liever paprika's dan pillen voorschrijft, en met leefstijl op recept werkt? En natuurlijk zelf het goede voorbeeld geeft. Wat nu? Wie wordt die eerste Leefstijlarts van het jaar?

Er staat niet bij van welk jaar. Dat geeft me wat ruimte. Het moet wel de eerste zijn. De eerste dokter was natuurlijk Hippocrates. Die schreef inderdaad over leefwijze. En Galenus nam dat over. Zal ik die voordragen? Maar het moet wel een Nederlander zijn. Ik herinner mij een dokter Plemp. Van een medisch-historische voordracht van professor Kerkhoff. Over de geschiedenis van de geneeskunde in de zeventiende eeuw. Kerkhoff heeft Plemps opus magnum ook uit het Latijn vertaald. Het boek ligt voor me. Hoe worden we gezond oud? Met als ondertitel: Een Leidraad voor Heren met een Zittend Leven. Geschreven in het jaar 1670. Wat moeten oudere heren over leefregels weten als ze lang, gezond en aangenaam willen leven? Ik draag Plemp voor bij de Vereniging Arts en Leefstijl als eerste leefstijlarts. Voor het jaar 1670. Want in 1671 is hij overleden.

Nu maar hopen dat de jury ruimdenkend is. En Plemps boek niet te seksistisch vindt. Wordt vervolgd.

Lees ook

  • André Weel

    André Weel is bedrijfsarts-niet-praktiserend en epidemioloog; werkzaam als curator bij het Trefpunt Medische Geschiedenis Nederland op Urk.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Robert van de Graaf

    Verslavingsarts / 'Leefstijlarts', Groningen

    Beste André, Dank voor deze korte historische beschouwing. Ik vraag me steeds vaker af wat het verschil is tussen mijn eigen vak Verslavingsgeneeskunde (Addiction Medicine) en de Leefstijlgeneeskunde (Lifestyle Medicine). Als ik alle Engelstalige han...dboeken en wetenschappelijke tijdschriften lees zie ik in essentie geen verschil. Wel gaat het ene vak over verslavingen die we al als 'echt' beschouwen. En het andere over verslavingen die nog niet als 'echt' beschouwen, namelijk ongezonde gewoonten. Tabaksverslaving was zo'n ongezonde gewoonte maar wordt nu langzamerhand een 'echte' verslaving en dus onderdeel van Verslavingsgeneeskunde. Verslaving aan chips of andere minder gezond voedsel en dranken en verslaving aan zitten of inactiviteit bestaat nog niet echt, maar klopt dat wel? De Vereniging voor Verslavingsgeneeskunde Nederland bestaat nu ruim 30 jaar, en heeft ontzettend veel expertise om uit de hand gelopen ongezonde gewoonten / verslavingen te behandelen. Misschien moeten we ook eens binnen die club of haar vroege geschiedenis kijken naar leefstijlarts van het jaar? Beter nog, laten we niet weer een nieuw medisch specialisme creeren, maar laten we een gedegen bestaand vak (Verslavingsgeneeskunde) verder verrijken met de nieuwe opkomende 'echte' verslavingen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.