De bedrijfsarts is uitgekristalliseerd

‘Rol bedrijfsartsen bij covidvaccinatie moet uitkristalliseren’ kopt Medisch Contact op 10 december. Ilse Kleijne praat met Gertjan Beens, voorzitter van de beroepsvereniging van bedrijfsartsen NVAB. Welke rol ziet Beens hier voor bedrijfsartsen? ‘Niet zozeer de prik in de arm. Bedrijfsartsen zullen toezien op de covidvaccinatie van zorgmedewerkers, bijspringen als daar calamiteiten optreden en werkgevers bijstaan om personeel te informeren over en te motiveren tot het krijgen van covidvaccinaties.’ Aldus Beens.

So far so good. Nederlandse bedrijfsartsen krijgen een unieke kans in de schoot geworpen: ze kunnen eindelijk iets aan preventie doen! Een woelig weekje begint voor de NVAB. Op 9 december had Hugo de Jonge in de Tweede Kamer gezegd dat de GGD’s de steun moeten krijgen van zelfstandige bedrijfsartsen en arbodiensten. Beens laat hierop weten dat het ‘niet realistisch’ is om te verwachten dat alleen bedrijfsartsen die 1,3 miljoen zorgmedewerkers zullen inenten. ‘Dat vraagt samenwerking van alle betrokken partijen.’ Over de precieze rol van bedrijfsartsen is de NVAB in overleg met VWS, zegt Beens. Hij toont er alle begrip voor dat er nog zoveel onduidelijk is over de uitvoering, terwijl we die vaccinatiecampagne toch al acht maanden geleden op ons af zagen komen. ‘Er zijn nog veel details uit te zoeken. We staan voor een massavaccinatie.’

Op 11 december meldt GGD-GHOR Nederland dat de GGD’s de zorgmedewerkers gaan vaccineren! Als de EMA eind december het vaccin van BionTech/Pfizer goedkeurt, kunnen in januari de eerste zorgmedewerkers gevaccineerd worden. De zorgwerkgevers hebben de GGD’s gevraagd om hen te ondersteunen bij het daadwerkelijk uitvoeren van de vaccinaties; het zetten van de prik. ‘Dit betekent dat de zorginstellingen en arbodiensten ervoor zorgen dat de uitvoerders alle benodigde  informatie krijgen over het vaccin en over het belang van vaccineren.’ De NVAB is intussen begonnen met het mobiliseren van bedrijfsartsen en komt diezelfde dag naar buiten met de resultaten van een enquête onder bedrijfsartsen. Van de 434 respondenten is 84 procent bereid mee te werken aan de vaccinatiecampagne onder zorgpersoneel. Ik ook! 53 procent van de respondenten werkt voor zorginstellingen. En 74 procent wil werken voor instellingen die geen klant zijn. Het marktdenken wordt verlaten!

Dan is het even stil. Op 18 december richt Beens zich tot de leden van de NVAB.

‘Vanwege de specifieke kenmerken van het BioNTech-Pfizer-vaccin, is gekozen voor centrale priklocaties. De GGD gaat die opzetten en bemensen. Andere vaccins bieden meer mogelijkheden voor decentrale vaccinatie van genoemde doelgroepen bij de zorginstellingen zelf.’ Ja, snap ik, die hoeven niet zo lang bij min 70 graden bewaard te worden.

Maar het vervolg snap ik niet meer. ‘De NVAB is blij dat de GGD de coördinerende en uitvoerende rol op zich neemt’, aldus Beens. ‘De aanvankelijke rol van bedrijfsartsen en arbodiensten verandert daarmee.’ Hoezo dan? ‘Eerst zouden werkgevers in de zorg samen met hun bedrijfsarts en/of arbodienst de vaccinaties voor eigen personeel verzorgen.’ Maar dat kan toch ook als er centrale priklocaties zijn? Maar Beens is al een fase verder. ‘Bedrijfsartsen kunnen in samenwerking met de werkgevers in de zorg bijdragen aan de vaccinatiebereidheid met voorlichting over de vaccinatie en het vaccin. Ook kun je als bedrijfsarts nazorg bieden aan medewerkers, mochten zij klachten krijgen na hun vaccinatie.’ Dat is allemaal niks nieuws. Dat kon altijd al, en veel collega’s hebben hun sporen verdiend bij de influenzavaccinatie, waartegen van oudsher veel verzet is onder zorgmedewerkers. Met covidvaccinatie zal dat niet anders zijn.

Beens wordt ineens duidelijk: ‘Directe inzet van bedrijfsartsen – in welke rol dan ook – is niet nodig. Mocht er toch een capaciteitsvraag vanuit de GGD komen, dan zullen we direct met je schakelen.’ Waar is die ‘samenwerking van alle betrokken partijen’ gebleven? Beleidstaal die zo rekbaar is als kauwgom. Vragen rijzen. Gaat die GGD de organisatie en bemensing in haar eentje klaarspelen? Met het bron- en contactonderzoek aan het begin van de tweede golf hebben ze de klus ook ernstig onderschat. Maar ze kunnen bij de vaccinatiecampagne altijd nog mbo’ers inzetten! Die kunnen zo mooi hun stage doen, zegt Hugo.

Achter de schermen zal er een stevig robbertje gevochten zijn. Gertjan Beens heeft geworsteld met Sjaak de Gouwe. Met Hugo de Jonge als scheidsrechter. De uitslag is duidelijk. De bedrijfsarts is uitgekristalliseerd. Uitgevaccineerd.