Dan ga je zelfs de ic missen…
11 reacties‘Coen, we gaan je even draaien en een washandje over je rug halen.’ Daar lig je dan, met je hele hebben en houwen op de intensive care. Je eigen intensive care nota bene. De collega’s die je verzorgen zijn normaliter je maatjes op de werkvloer. Je maakt dingen met hen mee. Je lacht samen, huilt samen, en als er nood aan de man is sta je er als een team.
Op het moment dat je zelf als zorgverlener wordt opgenomen om welke reden dan ook, dan baal je. Je raakt de controle kwijt, en moet die controle ook afgeven. Dat is lastig.
Persoonlijk vond ik dit nog zwaarder omdat het niet alleen ging om het dagelijks bijhouden van de vitale parameters, maar ook om de meest basale lichamelijke verzorging. Door je eigen collega’s verzorgd worden.
Alle ervaringen op de intensive care tekenen je. Het is vreemd, zo had ik mijn werkplek nog nooit gezien. Overdag ben je helder, ’s nachts wil je nog weleens delirant worden. Je collega’s zien je zo, en manen je tot rust.
Toiletteren? Dat wordt om hulp vragen, want de spieren hebben na een paar dagen al hun kracht verloren. Je wordt haast naar de toiletstoel gedragen. En je schaamt je. Dat hoeft natuurlijk niet, iedereen doet zijn werk en is dit gewend. Maar toch is het je collega waar je dit van vraagt. Ik wilde dan ook niets liever dan weg komen van de ic. Weg van die confrontatie met je eigen onmacht en de fysieke verzorging die je niet zelf kunt uitvoeren.
Toen eenmaal de dag aanbrak dat ik van de intensive care weg mocht als covid-19-patiënt, was isolatie nog altijd noodzakelijk. Maar ik was dolgelukkig.
Een isolatiekamer op een reguliere afdeling werd klaargemaakt, en zolang ik nog zuurstofafhankelijk en zwak was moest ik daar ook blijven. En dan gaan dingen aan je knagen. Je ligt daar alleen, en maar een paar keer per dag gaat die deur – waar je gefixeerd op bent – open voor een maaltijd of reguliere controles. Nog altijd volledig ingepakt komen ze binnen in beschermende uitrusting, alleen de ogen zichtbaar. En dan ga je de ic missen… Waarom? Om de aanraking.
In isolatie zijn doet iets met je. Je bent alleen, mag niemand ontvangen, en zorgverleners zijn maar kort bij je. Niemand raakt je aan. Die knuffel van je vrouw waar je naar verlangt, die is er niet. Die bemoedigende schouderklop van een collega, die heb je niet. Mij raakte dat tot diep in mijn hart. Het grootste gemis was gewoon die aanraking. En ook al vond ik het beschamend om verzorgd te worden op de ic, er was wel menselijk contact.
Op het moment dat ik naar de revalidatiekliniek mocht om daar verder aan te sterken, had ik een mooi gesprek met de ambulanceverpleegkundige, en vertelde over dat gemis van aanraking. Dat ik ertegenop zag om in de revalidatiekliniek wéér in isolatie te zitten. Bang om weer die eenzaamheid en ‘afstandelijkheid’ te ervaren.
We kwamen aan bij de ingang van de kliniek, de brancard werd uit de ambulance geschoven en ik werd naar de afdeling gebracht. Ik nam afscheid van de ambulancebroeder. Hij legde zijn hand op mijn schouder en een golf van geluk overspoelde me. Aanraking. Eindelijk dat menselijke contact weer even ervaren. Na het afscheid kon ik een tijdje niet anders dan glimlachen.
Inmiddels ben ik thuis. En mijn vrouw zal wel gek van mij worden, maar het liefst knuffel ik haar de hele dag. Ik realiseer me nu meer dan ooit dat fysiek contact een van de meest essentiële zaken in het leven is. Dus knuffel je naasten extra hard na een lange dag zorgverlening in deze tijden. Geef die extra zoen aan je geliefde die de deur niet uit mag.
Als ik straks weer op de werkvloer sta zal dat een van de dingen zijn die ik voor mezelf meeneem als professional. Patiënten zijn eenzaam, mensen missen hun dagelijkse momenten die hen dierbaar zijn. Als ik ervoor kan zorgen dat er een geluksmoment ontstaat door toch nog even die hand wat langer vast te houden of een bemoedigende schouderklop te geven, dan doe ik dat. Ook na het covid-tijdperk.
ook van Coen Feroninterview
-
Van ic-arts naar ic-patiënt door covid-19
Het bestaan van anesthesioloog in opleiding Coen Feron (28) kende vele ‘eersten’ de afgelopen weken. Hij was de eerste covid-19-patiënt die levend de ic van zijn ziekenhuis verliet. En de eerste patiënt in de eerste Nederlandse revalidatiekliniek voor covid-19-patiënten. En mogelijk komt hij ook als eerste in aanmerking voor een uitkering uit het zorgverlenersfonds van chirurgen Marijn Houwert en Sander Muijs.
Marlin
Arts assistent SEH
Wat prachtig geschreven, wat een intense ervaring. Zo goed om verhalen te lezen van artsen die plotseling patiënt zijn. Het besef dat het het om de basisbehoeften gaan, niet dat medische verhaal. Gewoon iemand die luistert en even je hand pakt. Moete...n we allemaal wat meer doen. Bedankt hiervoor Coen. Heel veel sterkte met aansterken.
Desiree Hairwassers
Patient advocate borstkanker en erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker, Huissen
Ontroerende en waardevolle observaties en gedachten. Ik hoop dat je goed herstelt. Life is precious
Tim Linssen
Huisarts, Meerssen
Geweldig en ontroerend blog collega. In de opleidingen wordt soms wat krampachtig gedaan over het aanraken van patiënten maar dit verhaal maakt prachtig duidelijk hoeveel kracht er in kan schuilen. Veel beterschap en een goed herstel gewenst.
sebastiaan stapert
Waarnemend Huisarts , Amsterdam
Prachtig stuk! Het deed mij denken aan het boek ; “ een been om op te staan” van Olivier Sacks! Veel sterkte toegewenst en een voorspoedig herstel.
Hester Oldenburg
Oncologisch chirurg, Amsterdam
Prachtig verwoord Coen. Dit raakt en ontroert enorm. Dank voor je openheid. Een goed herstel wens ik je toe.
Marcel Levi
Intetnist, London
Wat een geweldige column, uk heb een traan in mijn ogen. Zo mooi geschreven wat precies het grootste probleem is in deze crisis. Succes met uw verdere herstel
Jacob Ennema
voorheen anesthesioloog, nu nog SCEN arts, Zwolle
Heel mooi Coen om te lezen wat een professional mee maakt als hij ook in deze situatie komt. Het doet je des te meer realiseren hoe je ook in je dagelijkse werk met mensen om moet gaan.
Als ik mensen in slaap maakte, legde ik altijd een hand op hun ...schouder en 'praatte' ze in slaap met geruststellende woorden. Ook al wist in in de thoraxanesthesiologie niet altijd of het goed af zou lopen, toch sprak ik ze altijd geruststellend toe. In paniek in slaap gaan en je alleen voelen, moet vreselijk zijn.
Mooi om je belevenissen met ons te delen.
Anil van der Zee
n.p., Amsterdam
Wat weer een indrukwekkende blog van u. Het raakt me enorm.
Ik leef door mijn ziekte zelf in een isolement en de inspanning van aanraking verdraag ik slecht.
Hoewel ik er zieker van word is de omhelzing op mentaal vlak helend.
Ik wens u a...l het beste toe. Beterschap en dat u straks zoveel mogelijk patiënten mag raken met of zonder aanraken. Wij patiënten hebben dat absoluut nodig.
Ik vind u een held!
Dolf Algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Fraaie observaties van het corona front
Dolf Algra
commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam
Fraaie observaties van het front
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
Misschien heb je nu al meer geleerd dan in die jaren daarvoor. Het wordt ook wel aangeduid als "huidhonger".
Ik heb de idiote "professionele" afstandelijke houding die in de opleiding en door opleiders als "professioneel" wordt gepropageerd al l...ang laten varen, en raak mijn patiënten regelmatig aan. Soms even een arm om de schouder, vaak even een hand op een hand. Slecht nieuwsgesprekken of gesprekken over het einde van de levensverlengende behandeling en het verder gaan met palliatieve behandeling aan het bed voer ik regelmatig terwijl ik iemands hand vasthou. En soms even zelfs een knuffel als mensen daar zelf om vragen.
Dit is ook geneeskunde. Of is het geneeskunst? Hoe dan ook, het is het meest basale en meest fundamentele aspect van ons werk: Genezen soms, verlichten vaak, troosten altijd. Wie dit niet begrijpt zou geen dokter mogen zijn.