Dag Elin

Vandaag kwam ik langs je huis. De stoep waar ik mijn fiets altijd parkeerde, lag onder de herfstbladeren. De zon brak door.
Een jaar lang bezocht ik je elke maand met mijn collega. Je was mijn eerste patiënt voor de Levenseindekliniek. Meteen een behoorlijk ingewikkeld geval, zo mag ik je wel noemen toch?

Een rotjeugd. Zes diagnoses. Slim en ambitieus. Maar ook heel instabiel. Tussen je 12de en je 26ste had je te maken met meer dan twintig verschillende psychiaters. Er is geen plek waar ze al die problemen in onderlinge samenhang behandelen.

Drie jaar eerder was je afgewezen door de Levenseindekliniek. Je had nog onvoldoende behandeling voor je eetstoornis gehad. Nu wel. Zes maanden zat je in een kliniek. Het had je niets opgeleverd.

Ik herinner me de eerste keer dat ik bij je kwam. Toen lukte het nog ‘jezelf op te poetsen’. De thee stond klaar in Blond Amsterdam-mokken. Je kleine flat was opgeruimd en schoon. ‘Jullie zijn mijn laatste kans’, legde je ons uit. Je was zo bang dat we zouden zeggen dat we je niet konden helpen. Voor een trein of van de flat springen kon je andere mensen niet aandoen. Maar verder leven was geen optie.

Ik kon goed voelen dat het leven een constante worsteling voor je was. Paniekaanvallen, door je benen zakken van de pijn, de strijd met eten, de moeite met contact met andere mensen. Je vond hulp vragen vreselijk, maar je had de begeleiding steeds meer nodig. Vaak ging je om 15.00 uur vast slapen, zodat de dag stopte. Je belandde drie keer in het ziekenhuis omdat je een overdosis nam.

Dat je tegelijkertijd nog druk was met een hardloopwedstrijd en je bijdrage aan een documentaire, verwarde mij. Ik kon dat niet rijmen met het beeld dat wij van je kregen. Je bracht ook weinig begrip op voor mij. Ik vond het lastig dat je zo dwingend was. Het ging je niet snel genoeg. Euthanasie bij iemand die gaat overlijden aan kanker is echt anders dan bij een 27-jarige jonge vrouw die misschien wel 90 kan worden. Dat vergt een zorgvuldige afweging.

Ik ben zo blij dat ik dat met je besproken heb. Ons contact verdiepte zich. Het strijden voor de positie van psychiatrische patiënten was jouw manier om jezelf overeind te houden. Zo gaf je zin aan je uitdunnende bestaan. Maar je betaalde de prijs als je alleen thuis was. Dan hielden de wanhoop en de uitzichtloosheid je in een steeds strakkere wurggreep.

In de laatste gesprekken was er geen thee. Je bracht het niet meer op.

Wat was je opgelucht toen wij na zeven maanden besloten dat je aan de criteria van de euthanasiewet voldeed. Het bleef spannend. Eerst nog die second opinion van een onafhankelijke psychiater. Toen de SCEN-arts die een oordeel moest geven. En tot slot het achtkoppig team van de Levenseindekliniek dat akkoord moest gaan.  

Heb je gemerkt hoe blij ik was toen ik je het verlossende nieuws kon brengen? Ik had erop gerekend dat ze zouden zeggen dat je nog voor je persoonlijkheidsstoornis behandeld moest worden. Dat wilde je echt niet en dan was zelfmoord de enige uitweg geweest.

Die dinsdag was je flatje vol. Om beurten gingen je vader, je broer en vriendinnen naar je slaapkamer om afscheid te nemen. Je broer nam de tijd. ‘Dit is het langste gesprek ooit tussen die twee’, grapte je vader. 

Ferm zei je ‘ja’, toen ik voor de laatste keer vroeg of je echt dood wilde. We keken elkaar aan en ik zag voor het eerst rust in je ogen. Zacht vervolgde je: ‘Dankjewel.’  

Vanmorgen bedacht ik dat je misschien wel had willen weten dat het oordeel van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie ‘zorgvuldig’ was. Bij deze.

113 Zelfmoordpreventie is bereikbaar via 0900-0113 of 113.nl

Zie ook

deze week in Medisch Contact: Laat psychiatrische patiënt niet onnodig lijden; Ggz faalt in adequaat behandelen van mensen met een doodswens