Blogs & columns
Blog

Bloed aan mijn handen

1 reactie

Op een vroege zondagochtend tuur ik met de verrekijker naar de overkant van de mergelgroeve. Daar, ergens in een gat in het midden, loopt een oehoejong wat heen en weer. Een rode wouw overbrugt al cirkelend de afstand in een oogwenk. In de uitgestrekte stilte overvalt me plotsklaps een verpletterend gevoel: ik heb bloed aan mijn handen! Het akelige beeld kruipt onder mijn huid en ik huiver.

Met al mijn goede bedoelingen en energie die ik al jaren in KWF Kankerbestrijding steek, onder meer als wijkcoördinator en collectant, blijk ik keihard te hebben bijgedragen aan tienduizenden sterfgevallen die vrij eenvoudig te vermijden waren geweest. Als het KWF zich er maar een tikkeltje meer voor had ingespannen. Ik dacht dat ik goed bezig was, omdat het KWF gedelegeerd probleemeigenaar is van het antirookbeleid, samen met de Hartstichting en het Longfonds, en dat het onderwerp dus in de beste handen was. Want wie gelooft er nou niet in de mooie doelstellingen: meer genezing, minder kanker en betere kwaliteit van leven?

Tot mijn grote schrik blijkt dat het KWF in zijn 70-jarige geschiedenis nauwelijks geïnteresseerd is geweest in het voorkómen van ziekte (NTvG en Trouw). Het rookdossier werd volledig uitbesteed aan de Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro), maar zonder deze te voorzien van voldoende middelen om ook echt iets te kunnen betekenen. Zelfs een minimale associatie met iets antirokerigs bleek voor het KWF al ongewenst. Kortom, prachtig verwoorde doelstellingen vormen een rookgordijn voor een ijzingwekkend gebrek aan wil en moed.

Ondertussen is de werkelijkheid schrijnend. Ik herhaal de cijfers nog maar eens: elk jaar sterven 20 duizend mensen door roken, het is de oorzaak van 30 procent van alle kankers en hartinfarcten en 90 procent van COPD. Hoeveel ellende en sterfgevallen hadden niet voorkomen kunnen worden wanneer dertig jaar geleden al was ingezet op een rookvrije generatie? Een kwart miljoen? En hoeveel als er zestig jaar eerder al goed beleid was geweest? De kennis is er immers al bijna een eeuw.

Pas in de afgelopen jaren is het KWF langzaam kleur gaan bekennen, maar die is nog steeds vaal. Van de 144 miljoen euro aan inkomsten in 2018 ging een schamele 0,07 procent naar preventie. Het pocht over de geweldig ambitie van een rookvrije generatie, maar de doelstelling van 2040 (!) is te slap. Net zoals de voorgestelde maatregelen in het Preventieakkoord, waarmee deze doelstelling niet eens gehaald zal worden.

En wij allemaal – vrijwilligers en donateurs, artsen en onderzoekers, Tweede Kamerleden en ministers – laten ons gemoed sussen. We applaudisseren voor al het fundamentele onderzoek en gelukkig, pfff, ook steeds meer translationeel onderzoek, zodat patiënten er ook nog iets aan hebben.

Terwijl het oehoejong uit beeld waggelt, voel ik een golf van ontzetting, zoals Napoleon gevoeld moet hebben toen hij zag dat zijn troepen door strategische missers bij Waterloo in de pan werden gehakt. Ik ruim de verrekijker op. Een man met een sigaret in zijn handen loopt in de richting van de groeve. Ik kijk hem na. Zou hij zich bewust zijn van de afgrond die voor hem ligt, van hartaanval, COPD of verschrikkelijk ziekbed vanwege longkanker?

Ik voel me machteloos. Het helpt bepaald niet dat het KWF en de Hartstichting de oogkleppen nog eens stevig vastgespen. Ze zijn niet van plan om tot introspectie over te gaan, want o wat zijn de bedoelingen goed. De rode wouw duikt doelgericht naar beneden – eindelijk prooi – en ik denk aan de woorden van Confucius: ‘Als men ziet wat juist is, en het nalaat, betekent dat een gebrek aan moed.’ In dit geval ook handen met bloed.

meer van Anita Kaemingk

  • Anita Kaemingk

    Anita Kaemingk is onder meer neuropsycholoog en docent consultatie aan de geneeskundefaculteit in Maastricht. Ze heeft het lynchsyndroom en werd in 2013 ziek (vergevorderd stadium van kanker). In het boekje Over Leven heeft ze 25 columns over haar ziekte gebundeld.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Peter Flinkenflogel

    Huisarts niet praktiserend, Halsteren

    Een ontluisterend beeld van prioriteitenkeuze bij grote bedrijven, waaronder goede doelen dus ook onder blijken te vallen.
    Ik zal me niet meer aansluiten bij acties tegen kanker omdat die alleen de belangen van het instituut bevorderen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.