Artsen en geluk
1 reactieWij artsen zijn net gewone mensen want evenals in de algemene beroepsbevolking is 10 procent van ons verslaafd. Dat bleek uit het onlangs door de KNMG gelanceerde reddingsplan voor verslaafde collega’s. We wisten al dat burn-outklachten veelvuldig voorkomen bij artsen. Echt gelukkig is een belangrijk deel van ons dus niet.
We zijn ook helemaal niet bezig met de vraag of we gelukkig zijn. Gelukkig zijn is geen accreditatie-eis. We beginnen een vergadering nooit met de vraag hoe gelukkig eenieder is.
De Amerikaanse neuropsycholoog en auteur Rick Hanson begrijpt wel waarom. Ons brein heeft in haar 600 miljoen jaar durende evolutie een voorkeursstand ontwikkeld voor negatieve gebeurtenissen. Wij en onze voorgangers hebben moeten overleven onder de meest barre omstandigheden en zijn daarom constant alert op gevaar en ellende die ons kan overkomen. En wij neigen ertoe om voorbij te gaan aan wat ons goed doet en gelukkig maakt. Ons brein is als Velpon voor negatieve ervaringen, aldus Hanson.
Die blijven eraan kleven en zetten zich vast in ons geheugen. Voor positieve ervaringen is dat net andersom. Daarvoor is ons brein als Teflon, waar alles juist vanaf glijdt. Denk maar aan de impact die een klacht op de meeste dokters heeft. Over dat ene contact waarbij het misging blijven we vaak jaren piekeren en het doet al die goed gelukte interventies met tevreden patiënten verbleken.
Het goede nieuws is dat hier wat aan te doen is. Hardwiring happiness noemt Hanson dat. Een eerste stap daarbij is simpelweg stilstaan bij een positieve ervaring en de tijd nemen om deze tot je te laten doordringen zodat je er een geheugen voor opbouwt. Uit onderzoek blijkt dat 10 tot 12 seconden daarvoor genoeg zijn. Daardoor ontstaan nieuwe verbindingen in ons brein die ons gevoeliger en alerter maken voor positieve ervaringen.
Ik heb gemerkt dat het de moeite waard is om hiermee te oefenen. Als er iets moois op de praktijk gebeurt – en het lukt me eraan te denken…. – neem ik even de tijd om stil te staan bij wat die ervaring met me doet.
De blik van een kind dat trots is omdat het zijn oren heeft laten onderzoeken, de wind door mijn spaarzame haren als ik op de fiets een visite rijd, het gevoel van verbondenheid in de waarneemgroep als het gelukt is om de vakantieregeling rond te krijgen: het levert allemaal materiaal op waar je mee aan de gang kunt om een meer vitale, gelukkige en wellicht ook leukere dokter te worden.
Bram Tjaden
Pieter Barnhoorn
huisarts , Leiden
Gewone mensen
Wij artsen zijn net gewone mensen, want evenals in de algemene beroepsbevolking is tien procent van ons verslaafd. Dat bleek volgens Bram Tjaden, huisarts, uit het recent door de KNMG gelanceerde reddingsplan voor verslaafde collegae (...Geniet, lifestyle magazine voor artsen mei 2016).
Inderdaad, artsen zijn net gewone mensen. Want ook artsen laveren met moeite tussen feit en fictie. De voorpagina van de Volkskrant van 21 april kopte met veel gevoel voor drama: 'Verslaafde artsen krijgen hulp'. Het artikel wekte de suggestie dat veel dokters hun heil zoeken in drank en drugs en dat ze geen hulp zoeken omdat ze anders hun baan verliezen. Echter, of dit zo is weten we niet. Nederlandse cijfers ontbreken. Er is niets gemeten, dus er valt niets te weten.
Al sinds 2011 biedt de KNMG met het project ABS-artsen hulp aan artsen met verslavingsproblemen. Dit wordt nu uitgebreid met een monitoringsprogramma van vijf jaar. Heel mooi natuurlijk, maar met deze therapie is de diagnose nog niet bewezen. Hoe groot de verslavingsproblematiek hier te lande is, weten we niet.
Wat was dan de gedachte bij de KNMG om hiermee naar de Volkskrant te stappen? Weinig artsen blijken gebruik te maken van het programma. Maar is een landelijk dagblad het medium om die artsen te bereiken? Op die manier ontstaat er namelijk nogal wat nevenschade. Berichten over verslavingen bij dokters gaan er bij velen in, als Gods woord in een ouderling. En ze worden onzorgvuldig gelezen bovendien. Het toch al tanende vertrouwen in de medische stand wordt hierdoor verder geschaad.
De KNMG heeft een belangrijke taak in de beeldvorming over artsen. Ik denk dat het derhalve verstandiger is om met nieuws te komen, wanneer er ook nieuws is.