Blogs & columns
Blog

Als je hoofd het niet meer doet

7 reacties

Ik zit in het derde overleg van de dag en hoor flarden van de gesprekken tussen mijn collega’s. Mijn hoofd bonkt, het flitst voor mijn ogen en het raast in mijn lijf: ‘Focus Lilian, je bent voorzitter!’, maar ik raak de draad kwijt. Hoe breng ik deze vergadering tot een goed einde?

Langzaam voel ik de golf van spanning aanzwellen, ik besluit mijn collega te berichten: ‘Kun jij het van me overnemen? Ik voel me niet zo goed…’ Ik haak af, haal adem als de vergadering stopt en voel me dan verloren. Het lukt me niet meer en ik kan dat ook niet meer ontkennen.

Lang hield ik mezelf staande door te geloven in mijn zelf geconstrueerde façade: getooid met een brede glimlach, omrand door rode lippenstift, en een mooi nieuw jurkje aan. Schone schijn, alles om vreugdeloosheid en verdriet te verhullen.

Want niemand is toch gebaat bij een sombere collega of psychiater? Mijn tranen bewaarde ik voor thuis. Op mijn werk was ik juist even uit alle verdriet. Daar was ik dokter, collega en vooral ook mijn oude, enthousiaste, montere zelf.

Als dokters willen we misschien nog wel meer onfeilbaar zijn dan anderen, het hoofd boven water houden, niet toegeven of erkennen dat het niet meer gaat. Ziek-zijn is voor de andere kant van de tafel, niet voor ons. Maar welke spiegel houden we onszelf en onze patiënten daarmee voor? Wij zijn zogenaamd onkwetsbaar, kunnen altijd door en zo niet dan zijn we ‘er even tussenuit’ en keren breeduit lachend weer terug. Ziek-zijn is niet voor de dokter en praten maakt je breekbaar. Niet meer mee kunnen komen voelt als falen, al drukken we onze patiënten op het hart dat zíj dat absoluut niet zo moeten zien. Door vast te houden aan het beeld van de onbewogen arts en door het miskennen van eigen psychische klachten, gaan we niet alleen voorbij aan goede zorg voor onszelf, maar dragen we ook onbedoeld bij aan het stigma dat aan deze klachten kleeft.

Een aaneenrijging van emotionele gebeurtenissen in de afgelopen jaren, gevolgd door een zwaar medisch traject eisten in mijn geval hun tol. De batterij knipperde nog even strijdlustig oranje maar was nu echt helemaal leeg. Het scherm ging op zwart. ‘Mijn hoofd doet het niet meer’, ik hoorde het patiënten vaak zeggen. Geduldig en begripvol luisterde ik naar hun verhalen, maar écht begrijpen deed ik het niet: de radeloosheid, de onrust, het beangstigende gevoel van controleverlies, de onzekerheid of het nog wel goed zou komen. Ik gaf goedbedoelde adviezen, zonder na te denken over hoe haalbaar die eigenlijk zouden zijn. Een onpersoonlijk recept voor herstel.

Nu, vier maanden nadat mijn scherm op zwart ging, zit ik weer in de zoveelste vergadering van de dag. Een opgeladen batterij en een geordend hoofd.

De weg terug vond ik door even stil te staan, te luisteren naar mijn gevoel, te accepteren dat het niet meer ging en dat ook mijn batterij af en toe opgeladen moet worden. Ik ben stap voor stap tot rust gekomen en heb als mens maar vooral als dokter veel geleerd. Mijn adviezen aan patiënten bleken in de praktijk vaak onuitvoerbaar of futiel. Gericht op doelen en structuur ging ik ermee voorbij aan wie er tegenover me zat en wat er echt nodig was. De kracht van herstel bevond zich niet in het onpersoonlijke recept, maar in het toegeven aan kwetsbaarheid.

Lees ook
  • Lilian Kuipers

    Lilian Kuipers is manager behandelzaken bij Inforsa, waar ze ook als psychiater werkt binnen de forensisch-psychiatrische kliniek, onder andere op de tbs-afdelingen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • A. Dols

    psychiater, Amsterdam

    Krachtig dat je open bent over deze kwestbare kant. Ook herkenbaar. Annemiek Dols

  • M.D. Oosterhoff

    psychiater, THESINGE

    Wat een mooie en oprechte blog. Net als andere mensen schamen wij ons ook voor onze kwetsbaarheid. Maar het is mooi als je die schaamte kunt overwinnen. Ziek zijn zou geen schande moeten zijn, ook niet als het psychische aandoeningen betreft.

  • H.M.C. K?rner-de monchy

    oud OK-pleeg en nu fotograaf, Rotterdam

    H. van der Pol... U begrijpt het.!!

  • A.F. Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    De dokter blijkt ook een gewoon mens. Telkens weer.
    Huisarts Peter Lens schreef in 1984 zijn proefschrift over zieke huisartsen. nu als pdf terug te vinden
    https://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/148380/mmubn000001_027734838.pdf

    Ook ...interessant in dit verband: hoogleraar franse letteren Maarten van Buuren schreef boek - Kikker gaat fietsen - over het leed dat leven heet - over zijn depressie. Aanrader

    met prachtige zinnen/observaties als.
    Wat is het probleem Maarten ? Mijn huisarts kijkt me vriendelijke aan. Ik ken hem al sinds hij een jaar of twintig geleden zijn praktijk begon. Zijn glimlach is begrijpend, toegeeflijk: de uitdrukking van een priester die zijn parochianen jarenlang de biecht heeft afgenomen .....
    ik heb nooit kunnen achterhalen of zijn bedaagde optreden, dat nogal contrasteert met zijn jeugdige leeftijd en sportieve gestalte, voortkomt uit zijn persoonlijkheid of uit een houding die hij \zich beroepsmatig heeft aangenomen. Waarschijnlijk heeft zijn persoonlijkheid zich in de loop van de tijd aangepast aan zijn beroepshouding. Ik heb veel vertrouwen in hem.

    Sterkte collega

  • S. de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Geachte collega Kuipers,

    Als u een psychiater had geconsulteerd, welke diagnose uit de DSM-5 bijbel zou u gekregen hebben, welk stigma? En welke diagnose zou u zichzelf gegeven hebben als psychiater? Je schamen voor een mentale stoornis als dokter...? De verpleegkundigen die mij op een psychiatrische afdeling “verpleegden” riepen in koor met enige spot dat ze nog nooit een huisarts hadden gehad!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.