Waar blijven de psychiatrisch patiënten?

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van intensivist Jan Bakker in New York en psychiater Remke van Staveren.

Een paar weken geleden kon deze psychiater nog melden dat haar patiënten zich op wonderbaarlijke wijze beter leken te voelen dan voor de coronacrisis. Maar nu merkt Remke van Staveren dat de meesten van hen er de balen van hebben. ‘Ze hebben net als iedereen last van meer spanningen en huiselijke stress.’ Van Staveren, werkzaam in een klein multidisciplinair BuurtzorgT-team in Utrecht-Oost, heeft ook last van wat ze gekscherend een ‘negatieve wachtlijst’ noemt. ‘Huisartsen verwijzen weinig door naar de tweede lijn. Dat gebeurt op het vlak van hartinfarcten, maar ook van ernstige psychiatrische klachten. Daar maak ik me zorgen over. Begin dit jaar stonden naar schatting negentigduizend mensen op de wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg. Maar op dit moment zien we in de hele ggz een terugval in het aantal verwijzingen en in het aantal mensen dat in zorg komt. Wij hebben direct plek.’ De patiënten die er wel zijn, ziet Van Staveren vooral via beeldbellen, maar ook wel face to face. ‘Dat gaat prima, als ik maar anderhalve meter afstand houd. Dan gaan we wandelen bijvoorbeeld. Het is schitterend weer, dat zouden we eigenlijk moeten blijven doen voor zover dat kan.’

Jan Bakker werkt als hoogleraar en intensivist in het universitair ziekenhuis NYU Langone in New York. ‘Iedereen denkt dat ik het enorm druk heb met een gigantische toestroom van patiënten, maar dat is dus niet zo. Ons ziekenhuis staat in Manhattan, waar de hoeveelheid bedden per bewoner én de kwaliteit van zorg veel groter is dan in andere delen van New York, zoals Brooklyn of The Bronx. Ons ziekenhuis is ontzettend rijk en heeft moeiteloos uitgebreid van zo’n 25 naar 165 ic-bedden. Onze afdelingen zijn zo ingericht dat dit makkelijk uit te voeren is. We hebben natuurlijk niet genoeg intensivisten, maar wel veel andere specialisten die nu niet veel meer te doen hebben. Als ik op de afdeling loop zie ik vooral rust en stabiele patiënten. Ik verveel me bijna.
Als ik ’s avonds op tv de beelden zie van ziekenhuizen in de armere wijken, dan knaagt dat. De toestand daar is vreselijk. Het zijn ziekenhuizen die toch al op het randje van omvallen staan, met veel Medicare- en onverzekerde patiënten. Op tv zie ik dat de patiënten niet adequaat worden behandeld. Ze worden beademd op brancards op de gangen van het ziekenhuis. Liggen plat op hun rug, terwijl ze op hun buik gedraaid zouden moeten worden. Ik voel me absoluut schuldig als ik die beelden zie – en weet dat de overlevingskansen daar minder zijn. Door de coronacrisis zie je nog scherper hoe het Amerikaanse zorgsysteem faalt en hoe groot de ongelijkheid is. Het is hier ieder voor zich. Ondanks de welvarendheid van ons ziekenhuis, komt het in niemands hoofd op medewerkers of geld naar Brooklyn te sturen. Er worden ook geen patiënten herverdeeld over ziekenhuizen, zoals in Nederland. Het feit dat ik 60-plusser met twee risicofactoren ben en de risicovolle werkomstandigheden daar, weerhouden mij er ook van naar die ziekenhuizen te gaan om te helpen. Als buitenlander met een beperkte registratie mág ik er ook niet werken.