Maandag de eerste klachten, vrijdag overleden

Hoe vergaat het artsen op de werkvloer in tijden van covid-19? Vandaag de belevenissen van huisarts Pim Keurlings en geneeskundestudenten Agnes Grutters en Kalle Majoor.

Agnes Grutters en Kalle Majoor, vijfdejaars geneeskundestudenten in Groningen, hebben iets bedacht waarmee ze zich bij gebrek aan coschappen tijdens de coronacrisis nuttig kunnen maken. In het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein volgen ze patiënten die ‘met of zonder zuurstof’ worden ontslagen. Patiënten krijgen een saturatiemeter mee naar huis en beantwoorden twee keer per dag vragen over hun toestand via een app. Ze geven op een schaal van nul tot tien hun last van bijvoorbeeld hoesten en benauwdheid aan, maar ook saturatie en temperatuur. Een speciaal thuismonitorteam van coassistenten en longartsen beoordeelt die waarden uit de app volgens een protocol. Grutters en Majoor bedachten dit systeem zelf. Het ziekenhuis had er wel oren naar en stelde voor de COPD-app die al werd gebruikt door patiënten uit te breiden met bijvoorbeeld een vraag over saturatie. ‘Patiënten thuis volgen levert een win-winsituatie op. De opnameduur kan worden verkort, de belasting voor het ziekenhuis neemt af en het is veel prettiger voor de patiënt om weer in een vertrouwde omgeving te zijn. Ook is een voordeel dat het zo mogelijk is om patiënten langere tijd te volgen’, aldus Grutters. Alleen het St. Antonius Ziekenhuis werkt met dit systeem. Maar Grutters en Majoor ‘staan ervoor open om onze ervaringen en protocollen met andere ziekenhuizen en zorginstellingen te delen’.

Pim Keurlings werkt als huisarts in het stadscentrum van Nijmegen. Op 24 maart zei hij in deze rubriek een grote golf aan covid-19-patiënten in de regio Nijmegen te verwachten. Hij was daar bezorgd over. Nu zegt hij: ‘We waren voorbereid op “Brabantse taferelen”, maar die zijn gelukkig uitgebleven. Dat moet het effect zijn van de landelijke maatregelen. In onze praktijk is nu zeker nog coronazorg, maar vooral de reguliere zorgvraag komt weer op gang. Op een gemiddelde werkdag staan vaak ruim dertig telefonische consulten in de agenda. Ook komt weer voorzichtig een klein regulier spreekuurtje op gang, weliswaar ruim gepland.’ Uit onderzoek blijkt dat vooral cardiologische en oncologische aandoeningen de laatste weken ondergediagnosticeerd zijn gebleven. Keurlings daarover: ‘Ik ben nog niet zodanig geschrokken van klachten dat ik dacht: die patiënt had ik wel eerder willen zien. Maar als ik toch aanleiding vind om een patiënt door te verwijzen, dan is er inmiddels weer een toegangsroute naar de regionale ziekenhuizen.’

Een maand geleden vroeg Keurlings zich ook af hoe, als de toestroom van patiënten met covid-19  naar zijn praktijk groot zou worden, palliatieve zorg thuis georganiseerd moest worden. En of er überhaupt thuiszorg beschikbaar zou zijn. ‘Daar is door de beroepsgroep heel goed op ingespeeld, met duidelijke protocollen’ constateert hij nu. ‘Wij hebben inmiddels een aantal kwetsbare patiënten met covid-19 gezien, die na overleg met de patiënt en diens familie, thuisbleven. Ik had vorige week nog een patiënt die op maandagochtend de eerste klachten kreeg en op vrijdagavond overleed. Ook in dit geval bleek hoe we met de nieuwe richtlijnen voor zo’n patiënt goede zorg kunnen organiseren. Vrij gemakkelijk kunnen we daarvoor een coronathuiszorgteam inschakelen, dat door verschillende wijkzorgorganisaties gezamenlijk is opgezet. Het team heeft een eigen aanspreekpunt en telefoonnummer. En, als dat nodig is, kan men de toediening van zuurstof begeleiden.’

Keurlings is ook universitair docent huisartsgeneeskunde aan het Radboudumc. Volgens hem staan geneeskundestudenten, vooral de coassistenten, te trappelen om weer te starten. ‘Hopelijk vanaf september, als een tweede piek tenminste uitblijft. Vanaf mei kunnen coassistenten hun onderzoeksstage gaan doen of vervangende digitale opdrachten. Wat de bachelorstudenten betreft gaat veel onderwijs nu langs digitale weg. We werken bijvoorbeeld met een virtual classroom. Je kunt zo zelfs een consult oefenen met een simulatiepatiënt, eigenlijk zoals ik het nu ook in de huisartsenpraktijk doe. Mooi hoe je op deze manier toch een deel van het onderwijs kunt continueren. Maar we kunnen natuurlijk niet zo doorgaan: op een gegeven ogenblik moeten ze toch weer echt fysiek kunnen oefenen, zoals bij lichamelijk onderzoek. We hopen dat straks in sneltreinvaart in te halen.’