Laatste nieuws
Wetenschap

Winnaar KNAW-award ontwikkelt een nieuwe therapie voor hersentumoren

Plaats een reactie

Voor kwaadaardige hersentumoren bestaat nog geen curatieve behandeling. Sophie Veldhuijzen van Zanten, aios radiologie en nucleaire geneeskunde en onderzoeksgroepleider in het Erasmus MC, werkt aan een nieuwe therapie om deze tumoren te behandelen. Hiervoor ontvangt zij een Early Career Award van de KNAW.

Veldhuijzen van Zanten is één van de drie onderzoekers in het medisch domein die op 14 februari 2023 een Early Career Award ontvangen voor vernieuwende, originele ideeën. Aan de prijs is een geldbedrag van 15 duizend euro verbonden die de onderzoeker in kan zetten voor de ontwikkeling van zijn of haar carrière. ‘Het is heel bijzonder om te horen dat vooraanstaande wetenschappers onderschrijven dat de nieuwe therapie waar ik aan werk potentie heeft.’

Gerichte behandeling

In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 1500 kinderen en volwassenen te maken met een tumor in het centraal zenuwstelsel. De levensverwachting van deze patiënten is kort en de mate van invaliditeit hoog. Deze tumoren behandelen is lastig. ‘De huidige behandelingen, zoals operaties en bestraling van buitenaf, zijn intensief en kunnen maar beperkt worden toegepast zonder het omliggende zenuwweefsel ernstig te beschadigen’, aldus Veldhuijzen van Zanten.

Daarom ontwikkelt ze nieuwe therapieën om deze tumoren gericht en van binnenuit te bestralen. Hiervoor maakt ze gebruik van radiofarmaca, geneesmiddelen met een radioactieve component. ‘Artsen gebruiken radiofarmaca al om bijvoorbeeld schildklierkanker en neuro-endocrine tumoren te behandelen, maar nog niet voor hersentumoren. Begin 2023 beogen we de ethische toetsing rond te hebben en een eerste klinische studie te starten.’

Radioactief

Het idee is om patiënten te behandelen volgens het ‘theranostisch principe’, waarbij therapie en diagnostische methoden hand in hand gaan. ‘We injecteren eerst een tracer in de bloedbaan, die ontwikkeld is om specifiek aan de tumorcellen te binden, en niet of nauwelijks aan gezond weefsel. Aan dit middel zit een licht radioactief label, zodat we op een PET-scan kunnen zien waar het middel in het lichaam terechtkomt.’ Zo kan Veldhuijzen van Zanten berekenen in welke mate het middel de tumorcellen en gezonde organen bereikt, en afwegen of de patiënt in aanmerking komt voor behandeling. ‘Dit is belangrijk bij de behandeling van tumoren in het centraal zenuwstelsel omdat het passeren van de bloed-hersenbarrière een uitdaging vormt.’

‘Als de berekeningen aantonen dat het middel de tumorcellen in het centraal zenuwstelsel in voldoende mate bereikt en beperkt in gezonde weefsels komt, vervangen we het radioactieve label door een sterkere variant.’ Dit radioactievere label kan het DNA van de tumorcellen beschadigen. Door de tumor gericht te bestralen hoopt ze op een therapie waarbij de ‘bijwerkingen acceptabel zijn en opwegen tegen het effect dat je ziet in patiënten’.

Klinische studie

Veldhuijzen van Zanten past het theranostisch principe al toe voor verschillende soorten tumoren in het centraal zenuwstelsel, zoals primaire hersentumoren, hersenmetastasen en meningeomen. Hiervoor maakt ze gebruik van verschillende radiofarmaca. In haar voorgaande onderzoek maakte zij gebruik van 68Ga-PSMA (een prostaatspecifiek membraanantigeen, gelabeld met gallium). Deze tracer bindt aan het oppervlak van prostaatkankercellen, maar ook aan de oppervlakte van andere tumorcellen – waaronder die in hersentumoren. ‘Begin 2023 zullen we het gallium in een klinische studie vervangen door een sterkere radionuclide. Dan onderzoeken we of de sterkere radionuclide in staat is om tumoren effectief te bestralen zonder dat patiënten daar onacceptabele bijwerkingen van ondervinden.’

Naast toepassing van het theranostisch principe, maakt Veldhuijzen van Zanten gebruik van geavanceerde beeldvormende technieken, zoals hybride PET-MRI, en onderzoekt ze alternatieve manieren om radiofarmaca toe te dienen. ‘Nu worden radiofarmaca standaard via een infuus in de elleboog of hand toegediend, maar wellicht is het effectiever om het vlakbij of in de tumor toe te dienen. Zodat er nog meer medicatie bij de tumor terechtkomt en minder in de rest van het lichaam.’

Frank van der Panne
Frank van der Panne
Lees ook
Nieuws Wetenschap kanker radiologie KNAW
  • Laura ter Steege

    Laura ter Steege is voormalig journalist bij Medisch Contact. Haar focus lag met name op de wetenschap.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.