Vijfjaarsoverleving kankerpatiënten gestegen, maar niet voor alle kankersoorten

De overleving van kankerpatiënten vijf jaar na de kankerdiagnose is gestegen naar 66 procent. Dat blijkt uit de cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie over de periode 2011-2020. In de periode 2001-2010 was de vijfjaarsoverleving 58 procent.

Het aantal kankerdiagnoses neemt in Nederland gestaag toe, van 70 duizend diagnoses in 2000 tot bijna 120 duizend in 2019. Dit komt volgens Otto Visser, hoofd kankerregistratie bij het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), voornamelijk door bevolkingsgroei en het feit dat mensen ouder worden.

De vijfjaarsoverleving varieert sterk per soort kanker. Patiënten met borst-, prostaat- of huidkanker hebben een relatief hoge overleving van 75 procent of meer. Bij kanker van de darm, blaas, nier, hoofd-hals en baarmoederhals is de vijfjaarsoverleving tussen de 30 en 75 procent. Patiënten met longkanker, maag- en slokdarmkanker, alvleesklierkanker en acute myeloïde leukemie hebben de slechtste prognose, met een vijfjaarsoverleving van minder dan 30 procent.

Betere prognose

De overleving na een kankerdiagnose neemt toe. Zo steeg de vijfjaarsoverleving het afgelopen decennium van 58 naar 66 procent. Visser: ‘Dit komt door betere behandelingen, maar ook door betere diagnoses.’ Artsen diagnosticeren kankers soms in een eerder stadium. Daarnaast worden diagnoses volgens Visser preciezer. ‘Hierdoor kun je gerichter behandelen.’

De grootste vooruitgang in overleving is geboekt bij bloed- en lymfeklierkanker. Bij kanker van de prostaat, nier, schildklier, darm, keelholte, lever en long steeg de vijfjaarsoverleving de afgelopen decennia met minimaal 10 procent. Niet bij alle kankersoorten is vooruitgang zichtbaar. Zo blijft de vijfjaarsoverleving bij blaaskanker al dertig jaar steken rond de 54 procent, en bij maagkanker rond de 22 procent.

De cijfers in de Nederlandse Kankerregistratie zijn gecorrigeerd voor niet-kankergerelateerde sterfte.

Screening

Screening gebeurt in Nederland voor baarmoederhalskanker, darmkanker en borstkanker. Mensen kunnen dankzij screening een kankerdiagnose krijgen voordat ze symptomen hebben. Dit kan de cijfers over vijfjaarsoverleving vertekenen: als je iemand jonger diagnosticeert, dan is de kans sowieso groter dat hij of zij vijf jaar later nog in leven is. Toch speelt dit in de huidige cijfers volgens Visser nauwelijks een rol: ‘Er zijn geen aanwijzingen dat mensen in Nederland op een steeds jongere leeftijd een kankerdiagnose krijgen.’