Slaapziekte met nieuw medicijn ook buiten ziekenhuis te behandelen

Onderzoekers hebben een nieuwe behandeling gevonden tegen West-Afrikaanse slaapziekte. Doordat ook mensen in gebieden zonder ziekenhuis het medicijn gemakkelijk kunnen gebruiken, kan het middel bijdragen aan het uitroeien van de ziekte.

West-Afrikaanse slaapziekte wordt veroorzaakt door eencellige parasieten: Trypanosoma brucei gambiense, overgedragen door de tseetseevlieg. In de eerste fase van de ziekte zitten de parasieten in het bloed en lymfevocht en hebben patiënten aspecifieke klachten zoals koorts, hoofdpijn en pijnlijke gewrichten. Later dringen de parasieten de hersenen binnen en veroorzaken ze verwardheid, gedragsveranderingen en slaapstoornissen, die uiteindelijk leiden tot een coma of de dood.

Ziekenhuisopname

De huidige behandelingen voor slaapziekte zijn effectief maar bewerkelijk. Zo krijgen patiënten in de vroege fase gedurende zeven tot tien dagen een intramusculaire injectie met pentamidine. Doordat dit middel niet door de bloed-hersenbarrière komt, zijn patiënten in de late fase aangewezen op een nifurtimox-eflornithinecombinatietherapie. Hiervoor is een ziekenhuisopname vereist.

In een nieuwe studie, gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases, onderzochten Victor Kande e.a. of een enkele dosis van 960 mg acoziborole effectief is om slaapziekte te behandelen. Aan het onderzoek namen 208 patiënten deel uit tien ziekenhuizen in de Democratische Republiek Congo en Guinea. Zij hadden zowel beginnende (20%) als gevorderde (80%) slaapziekte.

De behandeling was bij de eindmeting na achttien maanden succesvol bij alle patiënten met beginnende slaapziekte en bij ruim 95 procent van de patiënten met gevorderde slaapziekte. Dit maakt de effectiviteit van acoziborole vergelijkbaar met die van de huidige behandelingen. Eén op de zeven patiënten had last van bijwerkingen door de medicatie: het ging vooral om een verhoogde lichaamstemperatuur en een gevoel van zwakte. Geen van de patiënten had last van ernstige bijwerkingen.

Uitroeien

Acoziborole is beschikbaar als tablet, waardoor het ook gemakkelijk toe te dienen is op plekken waar geen ziekenhuis is. Daarom denken de onderzoekers dat het middel een belangrijke rol kan spelen bij het uitroeien van West-Afrikaanse slaapziekte, een doel dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft gesteld voor 2030.

Volgens een bijbehorend commentaar in The Lancet Infectious Diseases kan acoziborole bijdragen aan het uitroeien van de ziekte, maar vereist dit de nodige inspanningen. Niet alleen mensen, maar ook honden, varkens, geiten en schapen kunnen de parasieten bij zich dragen. Om te voorkomen dat tseetseevliegen de ziekte opnieuw overdragen op mensen, moet men waarschijnlijk ook het dierlijke reservoir aanpakken.