Laatste nieuws
Blog

Robots van vlees en bloed

1 reactie

Soms komt wat in een boek is beschreven precies overeen met de werkelijkheid. Ik las De Mitsukoshi Troostbaby Company van Auke Hulst, een roman waarin de hoofdpersoon rouwt om het verlies van zijn ongeboren kind, nadat zijn vriendin een abortus heeft laten plegen. Via de Mitsukoshi Troostbaby Company bestelt hij een robotkind, een meisje van 7 jaar, gemaakt van het DNA van het embryo en met een zo geavanceerde software dat ze kan praten, lopen, fietsen en zelfs aan de hand van ervaringen ander gedrag kan ontwikkelen. Dat de hoofdpersoon zich aan haar hecht, is niet verwonderlijk.

Het is de menselijke hardware, en niet de technologie van de robot, die maakt dat mensen op sociale robotica reageren alsof het medemensen zijn. Dat maakt ook de inzet van sociale robotica in de verpleeghuiszorg mogelijk, zoals de zorgrobot Zora, een onmiskenbaar robotachtig figuurtje, dat mensen motiveert om te bewegen en dat praatjes met ze maakt.

Dat een schrijver een sociale robot in een roman introduceert, is evenmin uniek. Ian McEwan schreef Machines like me, waarin een jong stel een volwassen robot in huis neemt totdat de man van het stel jaloers wordt op de

relatie die zich tussen de vrouw en de robot ontwikkelt. Wie met een robot omgaat, vergeet dat de robot geen mens is.

Maar de robot weet wel beter. Als het meisje Scottie uit De Mitsukoshi Troostbaby Company in de verlatenheid van Oost-Groningen door een wolf wordt gebeten (iets wat in het Nederland van nu niet meer ondenkbaar is) merkt ze tot haar ontzetting dat ze niet bloedt.

Ik dacht aan haar toen ik Abel sprak. Dat hij in het penitentiair psychiatrisch centrum was opgenomen, moest een vergissing zijn, zei hij, want hij had niets psychisch. Het waren geen stemmen die hij hoorde, er was een microfoon in hem aangebracht waardoor hij werd toegesproken. Het was het bekende schizofrene scenario, wat altijd bijzonder blijft om te horen. Maar het was niet alleen die microfoon. Zijn spieren waren van plastic en hij had geen bloed.

Of de oude littekens op zijn armen iets te maken hadden met zijn psychotische belevingen (had hij een microfoon willen verwijderen, had hij zijn spieren en aderen willen onderzoeken?) werd niet duidelijk. Het bloed dat ooit uit de wonden was gekomen, had hem in elk geval niet overtuigd.

In het bekende schizofrene scenario zijn de details van de waan altijd modern.

Zo is de glaswaan, waarbij mensen meenden van glas te zijn en bang waren te breken of doorzichtig te zijn, beschreven in de 17de en 18de eeuw, toen helder glas nog iets bijzonders was. De glaswaan is niet meer van deze tijd. Robots en onze verhouding tot sociale robotica, die qua gedrag en motoriek steeds meer op mensen gaan lijken, zijn dat wel.

Dat Abel dacht dat hij een robot was, heeft hij niet gezegd. Vaak wordt een waan niet zo expliciet verwoord en vaak zijn onderliggende gedachtes niet eens zo bewust. Het ontbreken van bloed is echter een robuuste verwijzing naar de wereld van robotica.

Meer van Yolande de Kok

robotica
  • Yolande de Kok

    Yolande de Kok is psychiater. Op haar vrije dagen is zij graag met haar hond in de duinen.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M.M.A. van Stippent

    Haio, Zevenaar

    Weer erg treffende anekdote. Een mooie aanvulling is Black Mirror, daar zijn diverse dystopieen gecreeerd waaronder een met plaatsvervangend robot voor een overleden liefde.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.